Năm Thánh trong Giáo hội Công giáo
Năm Thánh trong Giáo hội Công giáo
Hôm Chúa Nhật 26/12, Phòng Báo chí Toà Thánh đưa tin: Đức Thánh Cha đã giao việc chuẩn bị Năm Thánh 2025 cho Hội đồng Toà Thánh tái Truyền giảng Tin Mừng.
Hội đồng Toà Thánh tái Truyền giảng Tin Mừng được Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI thành lập vào năm 2010. Cơ quan này cũng đã được Đức Thánh Cha Phanxicô giao trách nhiệm tổ chức các sự kiện của Năm Thánh Lòng Thương Xót 2015-2016.
Để thực hiện trách nhiệm điều phối các hoạt động chuẩn bị này, trong thời gian gần đây, Đức Tổng Giám mục Rino Fisichella, Chủ tịch Hội đồng Toà Thánh tái Truyền giảng Tin Mừng, đã gặp gỡ các vị đứng đầu của Phủ Quốc vụ khanh Toà Thánh, Cơ quan Quản trị Tài sản của Toà Thánh (APSA) và Bộ Kinh tế để bàn luận về Năm Thánh sắp tới.
Nhân dịp này, chúng ta cùng nhìn lại những điều liên quan đến Năm Thánh trong Giáo hội Công giáo.
Nguồn gốc và mục đích
Trước hết về nguồn gốc và mục đích của Năm thánh.
Theo truyền thống Giáo hội Công giáo, Năm Thánh là một sự kiện tôn giáo lớn. Năm Thánh đánh dấu một năm tha tội và hình phạt do tội gây ra, một năm hòa giải giữa những người đối lập nhau, một năm hoán cải và lãnh nhận Bí tích Hoà Giải.
Truyền thống này bắt nguồn từ thời Cựu Ước, theo đó Năm Thánh là một thời kỳ hồng ân, qua đó Thiên Chúa ban ơn đặc biệt hơn khi con người mở lòng để canh tân và thống hối. Theo nguyên gốc Latinh Annum Jubilaei, Năm Thánh, được hiểu là Năm Hồng Ân hay Ðại Xá, và theo Luật Môsê, cứ mỗi năm thứ 7, đất đai phải được nghỉ ngơi và nô lệ được trả tự do, nợ nần được tha, đồng thời dân chúng phải sống liên đới, yêu thương, hoà giải với anh chị em và kẻ thù. Chúa nói với Môsê: “Các ngươi sẽ công bố năm thứ năm mươi là năm thánh và sẽ tuyên cáo trong xứ lệnh ân xá cho mọi người sống tại đó. Đối với các ngươi, đó là thời kỳ toàn xá: mỗi người trong các ngươi sẽ trở về phần sở hữu của mình, mỗi người sẽ trở về dòng họ của mình. Đối với các ngươi, năm thứ năm mươi sẽ là thời kỳ toàn xá: các ngươi không được gieo, không được gặt lúa tự nhiên mọc, không được hái trong vườn nho không cắt tỉa. Vì đó là thời kỳ toàn xá, một năm thánh đối với các ngươi, các ngươi sẽ ăn hoa lợi của đồng ruộng. Năm toàn xá đó, mỗi người trong các ngươi sẽ trở về phần sở hữu của mình.” (Lv 25,10-13; xt. Xh 23,10-11; Lv 25,1-28; Ðnl 15,1-6).
Tất cả những việc làm trên là nhằm tôn vinh Thiên Chúa. Cứ sau 49 năm thì toàn dân Do Thái phải mừng năm thứ 50 một cách trọng thể. Rõ ràng, truyền thống Năm Hồng Ân này là sự mở rộng luật Sabbát của người Do Thái là trong một tuần 7 ngày, sau 6 ngày làm việc phải có 1 ngày nghỉ ngơi để thờ phượng Thiên Chúa.
Như thế, Năm Thánh là thời gian mà người tội lỗi hoán cải được ban ơn tha thứ các hình phạt do tội gây ra, con người phải thống hối và canh tân cũng như hòa giải với Thiên Chúa và anh chị em. Ðể được hưởng những ơn lành Thiên Chúa ban cho trong Năm Thánh này, Kitô hữu phải nhận thức trước hết Năm Thánh là nhằm thánh hóa cuộc sống, củng cố đức tin, tạo cơ hội thuận tiện để xây dựng tình liên đới và hiệp thông huynh đệ trong lòng Giáo Hội và thế giới, khuyến khích mọi người tuyên xưng đức tin một cách chân thành và sống động hơn nơi Ðức Kitô, Ðấng Cứu Ðộ duy nhất của nhân loại.
Truyền thống Năm Thánh
Truyền thống cử hành Năm Thánh có từ năm 1300 vào thời Đức Giáo hoàng Bonifacio VIII. Trong Năm Thánh đầu tiên đó, Đức Giáo hoàng đã cho phép các tín hữu hành hương từ khắp nơi đến Roma, bước qua Cửa Thánh của các Đền thờ được ơn toàn xá, nghĩa là được ơn tha tội và ân sủng Chúa. Cũng theo thỉnh cầu của các tín hữu trong dịp này, Đức Giáo hoàng đã quy định cứ 100 năm thì sẽ có một Năm Thánh.
Vào năm 1350, Đức Giáo hoàng Clement VI đã ấn định Năm Thánh được cử hành 50 năm một lần.
Năm 1470, Đức Giáo hoàng Phaolô II đã quyết định Năm Thánh sẽ được cử hành 25 năm một lần.
Các Năm Thánh gần đây
Các Năm Thánh gần đây là những thời điểm quan trọng trong lịch sử đương đại của Giáo hội Công giáo.
Năm Thánh 1950
Năm Thánh 1950 do Ðức Giáo hoàng Piô XII khai mạc sau những đau thương tàn khốc của Thế chiến II. Hoà bình là sứ điệp của Năm Thánh 1950. Châu Âu bị phân làm 2 khối Tự do và Cộng sản nên những người Công giáo tại Ðông Âu Cộng sản không thể đến Roma tham dự Năm Thánh. Cũng trong Năm Thánh này, tại quảng trường Thánh Phêrô với sự hiện diện đông đảo của khoảng 500.000 tín hữu và 622 giám mục, Ðức Thánh Cha đã công bố tín điều Ðức Mẹ Hồn Xác Lên Trời.
Năm Thánh 1975
Năm Thánh 1975 được mở ra dưới triều thánh Giáo hoàng Phaolô VI. Năm Thánh này mang ý nghĩa Canh tân và Hoà giải, như được trình bày trong tông huấn Gaudete in Domino – Hãy vui mừng trong Chúa của ngài. Điểm nổi bật của Năm Thánh 1975 là cử hành trước tại các Giáo hội địa phương từ lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống 10/6/1973 và kết thúc vào lễ Giáng Sinh 1974.
Năm Thánh 1975 là Năm Thánh cuối cùng trong lịch sử Giáo hội với việc Đức Giáo hoàng khai mạc bằng cách đập búa vào tường che Cửa Thánh ở Ðền thờ Phêrô. Khi kết thúc Năm Thánh 1975, Thánh Phaolô VI đã không còn tiếp tục truyền thống xây tường gạch che phủ Cửa Thánh nữa.
Năm 1975 cũng nằm trong bối cảnh khủng hoảng ơn gọi linh mục, do đó sự kiện đã khơi dậy mối quan tâm mới đến vai trò của Giáo hoàng, trong một viễn tượng truyền giáo được phục hồi bởi Tông huấn Evangelii Nuntiandi, một văn kiện được Đức Thánh Cha Phanxicô thường xuyên trích dẫn.
Năm Thánh 2000
Sau cùng, gần đây hơn, Năm Thánh 2000, được Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II công bố.
Trong tinh thần hướng đến thiên niên kỷ thứ ba đang đến và đánh dấu 2.000 năm biến cố Con Thiên Chúa xuống thế làm người, từ năm 1994, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã ban hành Tông thư Tertio Millennio Adveniente – Ngàn Năm thứ Ba đang tới, để kêu gọi mọi người chuẩn bị tâm hồn đón nhận ân sủng cao quý Thiên Chúa ban cho trong Đại Năm Thánh 2000. Ngoài ra, trong ba năm chuẩn bị gần:1997, 1998, 1999, tín hữu cũng được mời gọi học hỏi các chủ đề Chúa Con, Chúa Thánh Thần và Chúa Cha.
Vào ngày 29/11/1998, tức Chúa Nhật I Mùa Vọng, Ðức Giáo hoàng đã ban hành Tông sắc Incarnationis Mysterium – Mầu nhiệm Nhập thể chính thức công bố sẽ mở Năm Thánh 2000 bắt đầu vào Ðêm Vọng Giáng Sinh 24/12/1999 và kết thúc vào ngày Lễ Hiển Linh 06/01/2001. Năm Thánh được cử hành cùng lúc tại Roma và các Giáo hội địa phương. Chủ đề của Năm Thánh 2000 là Thiên Chúa Ba Ngôi, Bí Tích Thánh Thể và sự hiệp nhất. Năm Thánh 2000 là Năm Thánh đầu tiên chính Đức Giáo hoàng mở Cửa Thánh cả 4 Ðền thờ lớn tại Roma.
Năm Thánh 2000 được ghi dấu nhiều cử hành lịch sử của Thánh Gioan Phaolô II; như chuyến tông du đến Thánh Địa theo dấu chân Chúa Kitô; cử hành việc tôn kính tất các vị tử đạo của tất cả các Giáo hội Kitô tại đấu trường Colosseo; hoặc một lần nữa, vào ngày 12/3/2000, một cử hành sám hối tại Đền thờ Thánh Phêrô vì những sai lỗi trong lịch sử của các thành viên của Giáo hội Công giáo.
Năm Thánh 2000 là dịp Ðại Hồng Ân không chỉ cho Kitô hữu mà còn cho cả nhân loại với vai trò của Kitô giáo trong lịch sử 2000 năm qua của nhân loại (Tông thư Tertio Millennio Adveniente, s.15).
Năm Thánh Ngoại lệ
Ngoài các Năm Thánh được cử hành 25 năm một lần, trong lịch sử Giáo hội còn có những Năm Thánh không theo quy trình này, được gọi là Năm Thánh Ngoại lệ.
Các Năm Thánh Ngoại lệ cũng được cử hành theo sáng kiến của các Giáo hoàng, như Năm Thánh Cứu Chuộc 1933 và 1983, và gần đây Năm Thánh Lòng Thương Xót được cử hành năm 2015-2016.
Năm Thánh 1933
Vào ngày 24/12/1932, Ðức Giáo hoàng Piô XI làm mọi người ngạc nhiên khi công bố mở Năm Thánh ngoại lệ vào năm 1933 gọi là Năm Thánh Cứu Ðộ để kỷ niệm Chúa Giêsu chịu chết cho nhân loại hầu đem ơn cứu rỗi 1900 năm về trước. Có vài thay đổi trong Nghi thức phụng vụ của Năm Thánh này, như việc mở Cửa Thánh được ấn định vào Chúa nhật Lễ Lá chứ không phải vào Ðêm Vọng Giáng Sinh, và nghi thức đóng Cửa Thánh vào thứ Hai Tuần Thánh năm sau.
Năm Thánh 1983
Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II công bố Tông sắc Aperite Portas Redemptori – Hãy mở Cửa cho Ðấng Cứu Thế vào ngày Lễ Hiển Linh 06/01 để mừng Năm Thánh 1983, đánh dấu biến cố Ðức Giêsu đã chết cho nhân loại 1950 năm về trước.
Năm Thánh 1983 được khai mạc ngày 25/3/1983 và kết thúc ngày 22/4/1984.
Năm Thánh Lòng Thương Xót 2015
Cuối cùng, Năm Thánh ngoại lệ gần đây nhất là Năm Thánh Lòng Thương Xót 2015, được cử hành tại ở Roma và tất cả các Giáo phận trên thế giới. Chính Đức Thánh Cha Phanxicô, trước khi mở cửa Năm Thánh của Đền thờ Thánh Phêrô, ngài đã mở cửa Năm Thánh tại nhà thờ Chính Toà Bangui, ở Cộng hoà Trung phi vài ngày trước đó.
Năm Thánh bắt đầu với việc mở Cửa Thánh tại Đền thờ Thánh Phêrô vào ngày 08/12/2015, lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, và kết thúc vào ngày 20/11/2016, lễ Chúa Giêsu Kitô, Vua Vũ Trụ.
Việc mở Năm Thánh 2015 diễn ra nhân dịp kỷ niệm 50 năm bế mạc Công đồng Vatican II vào năm 1965. Điều này thật ý nghĩa, vì Năm Thánh thúc đẩy Giáo hội tiếp tục công trình mà Vatican II đã khởi sự.
Mục đích của Năm Thánh Lòng Thương Xót là kêu gọi các tín hữu chiêm ngắm dung nhan Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót, được tỏ hiện trọn vẹn nơi Đức Giêsu Kitô; nhờ đó chúng ta cảm nghiệm được lòng Chúa xót thương và trở nên dấu chỉ cụ thể của lòng thương xót trong cuộc sống.
Năm Thánh 2025
Năm Thánh 2025 tới đây sẽ là Năm Thánh thường lệ thứ 27 trong lịch sử Giáo hội. Các chủ đề của năm này bao gồm: liên đới, hy vọng, công bằng, dấn thân phụng sự Chúa với niềm vui và bình an với anh chị em của chúng ta.
Ngọc Yến
Nguồn: https://www.vaticannews.va/vi/vatican-city/news/2021-12/nam-thanh-trong-giao-hoi-cong-giao.html
