Vào năm 1588, với Tông hiến Immensa Aeterni Dei, Đức Giáo hoàng Sixto V đã thành lập cơ quan tiền thân của Bộ Giáo dục Công giáo để giám sát Đại học La Sapienza ở Roma và các trường đại học nổi tiếng khác vào thời điểm đó, bao gồm Đại học Bologna (Ý), Paris /Pháp) và Salamanca (Tây Ban Nha). Năm 1824, Đức Giáo hoàng Leo XII đã thành lập Bộ Nghiên cứu cho các cơ sở giáo dục ở các Quốc gia thuộc Giáo hoàng. Vào năm 1870, cơ quan này bắt đầu giám sát các trường đại học Công giáo. Đức Thánh Cha Pio X xác nhận trách nhiệm này vào năm 1908 và vào năm 1915, Đức Bênêđictô XV đã thành lập phân bộ phụ trách các chủng viện và sáp nhập nó vào Bộ Nghiên cứu và gọi nó là Bộ Chủng viện và Nghiên cứu Đại học. Năm 1967, Đức Phaolô VI đã đổi tên thành Thánh Bộ về các Học viện Công giáo. Tên hiện tại “Bộ Giáo dục Công giáo” xuất phát từ Tông hiến Pastor Bonus (Mục tử Nhân lành), được Đức Gioan Phaolô II ban hành năm 1988.

Từ ngày 31/3/2015, Đức Hồng y Giuseppe Versaldi được Đức Thánh Cha bổ nhiệm làm Tổng trưởng Bộ Giáo dục Công giáo. Đức Hồng y đã có cuộc trò chuyện với Vatican News về lịch sử, sứ vụ cũng như kinh phí hoạt động của Bộ Giáo dục Công giáo.

Giáo dục – chủ đề trọng tâm trong triều đại giáo hoàng của Đức Thánh Cha Phanxicô

Trước hết, Đức Hồng y lưu ý rằng giáo dục là một trong những chủ đề trọng tâm trong triều đại giáo hoàng của Đức Thánh Cha Phanxicô. Ngay từ đầu triều đại giáo hoàng, theo phong cách mục vụ trước đây của ngài, Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh đến sự cần thiết của việc đầu tư tài năng của mọi người, nhất là của các thế hệ trẻ, để thúc đẩy một tình liên đới phổ quát mới và một xã hội chào đón hơn. Với sự ra mắt của Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục, ngài đã tiếp tục lời mời thiết lập một liên minh hướng tới sự hội tụ toàn cầu về giáo dục, biết cách đoàn kết mọi người dân, với tất cả các thành phần, để tìm ra giải pháp cho các vấn đề phát sinh bởi sự biến đổi liên tục của thời đại, để bắt đầu các quá trình biến đổi mà không sợ hãi và nhìn về tương lai với hy vọng. Lời mời này được hướng đến tất cả mọi người: giáo viên, học sinh, phụ huynh, xã hội; mọi lĩnh vực và ngành học; các biểu hiện khác nhau về trí tuệ, khoa học, nghệ thuật, thể thao, chính trị, kinh tế, kinh doanh, để hỗ trợ người trẻ.

Tài liệu hướng dẫn

Tiếp đến, Đức Hồng y giải thích về cách thức Bộ Giáo dục Công giáo tham gia vào việc hỗ trợ và áp dụng chiến lược được gợi hứng bởi Đức Thánh Cha: Được giao nhiệm vụ đồng hành cùng việc thực hiện dự án này, ngoài việc thúc đẩy một loạt các công ước và sự kiện để phát triển các thành phần khác nhau của hiệp ước giáo dục, được thực hiện ngay sau thông điệp đầu tiên của Đức Thánh Cha vào ngày 12/9/2019, Bộ Giáo dục Công giáo đã bắt đầu theo dõi và tập hợp các kinh nghiệm ở các trường và đại học Công giáo và ở nhiều tổ chức giáo dục tại nhiều nước trên thế giới. Trước sự gia tăng không ngừng các sáng kiến và quan điểm trong những năm tới, một uỷ ban đã được thành lập bao gồm Tổ chức Toà Thánh Gravissimum Educationationis, Đại học LUMSA ở Roma và Đại học Công giáo Thánh Tâm ở Milano. Điều này giúp chuẩn bị một tập sách toát yếu cho các nhà giáo dục và một tập sách hướng dẫn cho các trường đại học. Trong khi sách toát yếu phát triển các mục tiêu của Hiệp ước Toàn cầu do Đức Thánh Cha chỉ ra, thì sách các hướng dẫn mở rộng trên 5 lĩnh vực chủ đề mà Hiệp ước có thể được áp dụng để phát triển các sáng kiến học thuật, khoa học và văn hoá: phẩm giá và quyền con người; tình huynh đệ và sự hợp tác; công nghệ và hệ sinh thái toàn diện; hoà bình và quyền công dân; văn hóa và tôn giáo.

Với ý thức rằng đề xuất về một tổ chức giáo dục nhằm mục đích tìm kiếm sự hội tụ toàn cầu trong một “ngôi nhà chung” cho các cư dân trên Trái đất và một liên minh tạo ra hoà bình, công lý, sự chấp nhận giữa tất cả các dân tộc và đối thoại giữa các tôn giáo, Bộ Giáo dục Công giáo thực hiện công việc của mình với sự cộng tác hiệu quả với các thực thể khác trong Toà Thánh.

Sứ vụ của Bộ Giáo dục Công giáo

Nói về sứ vụ của Bộ Giáo dục Công giáo, Đức Hồng y Tổng trưởng của Bộ cho biết, Bộ có nhiệm vụ đào sâu, phát triển và cổ võ các nguyên tắc nền tảng của giáo dục Công giáo, như được Huấn quyền của Giáo hội đề xuất, liên quan đến Dân Chúa, cũng như xã hội nói chung. Theo nghĩa này, Bộ Giáo dục Công giáo dấn thân để bảo đảm rằng các tín hữu có thể hoàn thành các nghĩa vụ của họ trong lĩnh vực này, và xã hội nói chung cũng có thể công nhận và bảo vệ các quyền của họ. Trong bối cảnh đó, đối thoại mang tính xây dựng được thực hiện với các tổ chức quốc gia và các tổ chức quốc tế là rất quan trọng.

Đặc biệt, Bộ Giáo dục thiết lập các hướng dẫn cho các trường Công giáo, nhiều trường trong đó được thành lập và điều hành bởi các dòng tu. Nó hỗ trợ các Giám mục Giáo phận trong vai trò giám sát chất lượng dịch vụ mà các trường này cung cấp, việc đào tạo các nhà đào tạo, giáo dục tôn giáo và chăm sóc mục vụ cho học sinh. Ngoài các trường học, Bộ Giáo dục theo dõi các trường đại học Công giáo và hỗ trợ các Giám mục trong việc xây dựng các quy tắc áp dụng Hiến chế Ex corde Ecclesiae (Từ trung tâm của Giáo hội) để họ có thể đồng hành với các cơ sở học thuật này trong việc phát triển các lĩnh vực khác nhau trong khi quan tâm đến nguồn cảm hứng Kitô giáo, và thúc đẩy các hình thức chăm sóc mục vụ khác nhau ở cấp đại học.

Một nhiệm vụ cụ thể khác được giao phó cho Bộ Giáo dục Công giáo liên quan đến các trường Đại học và Học viện nghiên cứu của Giáo hội. Thực hiện Tông Hiến Veritatis Gaudium (Niềm vui Chân lý) được Đức Thánh Cha Phanxicô phê chuẩn vào ngày 8/12/2017, Bộ Giáo dục phê chuẩn các quy chế của các loại tổ chức này, duy trì việc hướng dẫn chặt chẽ đối với chúng để đảm bảo chất lượng của việc giảng dạy giáo lý được cung cấp và để bảo vệ tính toàn vẹn của Đức tin Công giáo.

Đức Hồng y cho biết trên thế giới có khoảng 217.000 trường Công giáo, với hơn 60 triệu học sinh; 1.360 trường đại học Công giáo; có 487 trường đại học và phân khoa thuộc Giáo hội, bao gồm cả các Học viện liên kết hoặc liên kết với chúng, với khoảng 11 triệu sinh viên theo học tại các cơ sở giáo dục đại học này.

Kinh phí hoạt động của Bộ Giáo dục Công giáo

Như các cơ quan khác của Toà Thánh, kinh phí hoạt động chính của Bộ Giáo dục Công giáo được tài trợ bởi Toà Thánh. Đức Hồng y Chủ tịch cho biết chi phí lớn nhất là tiền lương của nhân viên, kế đến là các dịch vụ công nghệ thông tin, là điều hoàn toàn thiết yếu để đồng hành với công việc của các cơ sở giáo dục trên toàn thế giới. Bộ cũng dành chi phí cho việc xuất bản tạp chí và các tài liệu khác của Bộ, cũng như chi phí tham vấn cho công việc được giao cho một nhóm chuyên gia tư vấn. Một phần ngân sách của Bộ được dành cho việc tổ chức các sự kiện đặc biệt – hội nghị, hội thảo nghiên cứu hoặc đại hội được tổ chức cho nhiều trường hợp khác nhau – được trợ cấp một phần bởi các bên thứ ba. Trong sáu năm qua, Bộ cũng cung cấp trụ sở cho Tổ chức Toà Thánh Gravissimum Educationis do Đức Thánh Cha Phanxicô thành lập để hỗ trợ lĩnh vực nghiên cứu và các dự án mới trong lĩnh vực giáo dục. Có 4 người làm việc ở đó.

Hợp tác

Bên cạnh việc hợp tác với nhiều hiệp hội quốc tế của các học giả, trường đại học, phụ huynh và cựu sinh viên, Bộ Giáo dục còn hợp tác chặt chẽ với Phủ Quốc vhụ khanh Toà Thánh, liên hệ với các tổ chức quốc tế như UNESCO, Hội đồng Châu Âu và Liên minh Châu Âu. Các mối quan hệ thường xuyên được duy trì với các tổ chức này thông qua các Quan sát viên của Toà Thánh mà từ đó Bộ Giáo dục nhận được thông tin liên quan đến các chiến lược đã phát triển, các chủ đề nghiên cứu và các sự kiện đang được quảng bá. Trong một số trường hợp cụ thể, ngoài công việc nội bộ của các nhân viên phụ trách các hoạt động này, Bộ còn chọn các chuyên gia có năng lực để gửi đến các cuộc họp, những người đại diện cho quan điểm của Giáo hội và những người tìm hiểu về các định hướng có thể có tác động rõ ràng đến hoạt động của các tổ chức giáo dục Công giáo khi chúng được phát triển.

Hai giải pháp đối phó với ảnh hưởng của đại dịch

Cuối cùng, đề cập đến ảnh hưởng sâu sắc của đại dịch đối với kinh nghiệm học tập ở cấp độ toàn cầu, gây ảnh hưởng xấu đến mạng lưới các mối quan hệ cá nhân và làm nghèo đi các nguồn lực và nguồn hỗ trợ mà các cơ sở giáo dục dựa vào, làm gia tăng và khuếch đại nhiều trường hợp khẩn cấp đã có trước đó và tỏ lộ nhiều trường hợp khác, bao gồm cả lĩnh vực giáo dục, Đức Hồng y Versaldi nhận định rằng chúng ta đang phải đối mặt với một loại “thảm hoạ giáo dục” do thực tế là khoảng 10 triệu trẻ em bị buộc phải nghỉ học. Điều này cộng với 250 triệu trẻ em trong độ tuổi đi học không được tham gia bất kỳ hoạt động giáo dục nào. Giáo dục dựa trên máy tính nhanh chóng được đưa ra để ứng phó với tình huống khẩn cấp này. Nhưng sự chênh lệch rõ rệt về khả năng tiếp cận công nghệ, cùng với những khiếm khuyết khác, đã làm cho sự phân chia giáo dục trở nên rõ ràng hơn ở khắp mọi nơi.

Bộ Giáo dục Công giáo đề nghị hai điều liên quan đến tình trạng này, những điều sẽ không được giải quyết nhanh chóng: một mặt, tình huống khẩn cấp cần được xử lý càng sớm càng tốt bằng các công cụ công nghệ và cập nhật của giáo viên để có thể thực hiện những nỗ lực theo hướng đồng hành với giáo dục để xóa bỏ những sự gạt ra bên lề mới xuất hiện. Mặt khác, cần nỗ lực tạo ra một mô hình văn hóa mới để thay đổi mô hình phát triển hiện tại và áp dụng các mô hình sư phạm có khả năng bảo vệ phẩm giá con người, thúc đẩy các quá trình xã hội hóa đầy đủ trong quan điểm của tình huynh đệ phổ quát, và thúc đẩy phương pháp tiếp cận tri thức xuyên ngành để đào tạo các thế hệ trẻ như những người hoạt động vì công ích.

Hồng Thuỷ

Nguồn: https://www.vaticannews.va/vi/vatican-city/news/2021-11/lich-su-hoat-dong-bo-giao-duc-cong-giao.html