Lâu trước khi tàu thăm dò Perseverance của Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đáp xuống bề mặt sao Hỏa ngày 18.2, một trong những mục tiêu lớn nhất của sứ mệnh này là tìm kiếm dấu vết sự sống cổ đại trên hành tinh đỏ.

Và một ngày không xa, những kỹ thuật được trang bị một trong những thiết bị trên tàu Perseverance, biệt danh SHERLOC, sẽ được áp dụng cho các sứ mệnh truy lùng sự sống ở những mục tiêu kế tiếp, bao gồm các mặt trăng Enceladus và Titan của sao Thổ, cũng như mặt trăng Europa của sao Mộc, theo trang nasa.gov.

Enceladus, Europa và Titan được cho đang cất giấu các đại dương chất lỏng chứa những hợp chất có liên quan đến những quá trình sinh học bên dưới lớp vỏ băng của chúng. Nếu sự sống dưới dạng vi khuẩn có thể tồn tại trong các môi trường nước bên dưới, các nhà khoa học nhiều khả năng sẽ tìm được chứng cứ của sự sống trong lớp vỏ băng.

Để phục vụ mục tiêu trên, các kỹ sư NASA đang xây dựng nguyên mẫu thiết bị thăm dò có tên WATSON. Dưới dạng hình ống có chiều dài 1,2 m, WATSON dự kiến sẽ được triển khai cùng với Máy khoan Sâu xuống bề mặt Hành tinh, do hãng Honeybee Robotics phát triển. Bộ đôi này đã thu hoạch thành công trong cuộc thử nghiệm tại băng tầng lạnh giá ở Greenland.

Trong tương lai, một phiên bản nhỏ hơn của WATSON sẽ được đưa lên tàu rô bốt của NASA và thực hiện mục tiêu tìm kiếm sự sống ở nhóm 3 mặt trăng trên. Nếu phát hiện, hậu duệ của WATSON, lúc đó được bổ sung năng lực thu thập băng, sẽ lấy mẫu vật và chuyển về Trái đất để phân tích.

Dù WATSON sử dụng cùng kỹ thuật với SHERLOC của tàu thăm dò sao Hỏa, hai thiết bị này có những khác biệt đáng kể. Chẳng hạn, SHERLOC phân tích đá và trầm tích trên sao Hỏa để tìm kiếm những manh mối của sự sống vi khuẩn trong quá khứ và có thể mang về Trái đất trong các sứ mệnh kế tiếp. Thế nhưng SHERLOC không thu thập mẫu đất đá, mà một công cụ khác sẽ làm điều đó.

Để thử nghiệm thiết bị WATSON trước khi sứ mệnh được chính thức triển khai, đội ngũ NASA cách đây 2 năm đã chọn Greenland vì có những điểm tương đồng với Enceladus.

Địa điểm được chọn là một lỗ khoan gần Trạm Summit, ở độ cao 3.216 m so với mặt nước biển. Các chuyên gia NASA đã đưa nguyên mẫu thiết bị WATSON xuống lỗ khoan này.

Trong lúc di chuyển xuống độ sâu 100 m, WATSON sử dụng chùm tia laser cực tím để chiếu sáng các bức tường băng, khiến một số phân tử phát sáng. Máy đo quang phổ của WATSON bắt đầu đo đạc ánh sáng yếu ớt tỏa ra từ các phân tử, và phân tích cấu trúc cũng như cấu tạo của nó.

Bằng cách này, các chuyên gia phát hiện những phân tử sinh học của sự sống hữu cơ dưới thềm băng.

Trong thời gian tới, đội ngũ WATSON sẽ tiếp tục tìm kiếm những nơi trên Trái đất có môi trường và điều kiện như các mặt trăng băng giá của hệ mặt trời để hoàn thiện kỹ thuật của thiết bị thăm dò sự sống này.