Những năm qua, tình trạng hạn mặn ở các địa phương ĐBSCL diễn biến rất khắc nghiệt. Tuy nhiên, các tỉnh ở cuối sông Tiền như Vĩnh Long, Tiền Giang, Bến Tre luôn chịu tác động nặng nề hơn phía sông Hậu là Trà Vinh, Sóc Trăng. Giải thích về sự ảnh hưởng khác nhau trên, PGS-TS Lê Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu (Trường ĐH Cần Thơ), cho biết: “Sở dĩ các tỉnh nằm ở hạ nguồn sông Tiền như Bến Tre, Tiền Giang bị mặn tấn công nhiều hơn phía sông Hậu là bởi sông Tiền được phân thành nhiều nhánh hơn trước khi đổ ra biển. Trong đó, địa bàn tỉnh Bến Tre vốn là 3 cù lao lớn gồm cù lao An Hóa, cù lao Bảo, cù lao Minh có sông, rạch đan xen, chia cắt. Chính vì vậy, vào mùa khô hạn, nước mặn có rất nhiều ngả để xâm nhập sâu hơn, bao vây cả các vùng dân cư. Trong khi đó, phía nhánh sông Hậu, chỉ có 2 hai nhánh chính đổ ra biển Định An (phía bắc giáp Sóc Trăng với Trà Vinh) và cửa Trần Đề (Sóc Trăng) ở phía nam. Bên cạnh đó, lưu lượng nước ngọt từ thượng nguồn Mê Kông về nhánh sông Tiền cũng ít hơn sông Hậu. Nhờ đó mà mặn xâm nhập cũng dễ ứng phó hơn, ít ảnh hưởng đến vùng đông dân cư”.

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, mùa khô năm 2020 – 2021, xâm nhập mặn đã xuất hiện sớm từ ngày 24.1 tại một số cửa sông, sớm hơn gần 1 tháng so với trung bình nhiều năm. Lưu lượng nước từ thượng nguồn về ĐBSCL thấp đến giữa tháng 3, sau đó khả năng gia tăng do điều tiết tăng cường từ các hồ chứa thượng lưu.

Cụ thể, trong tháng 3, xâm nhập mặn sẽ xuất hiện sâu vào các kỳ triều cường 11 – 15.3 và 27 – 31.3. Từ đầu đến giữa tháng 4, ở vùng cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn bắt đầu giảm dần, phạm vi cách biển từ 30 – 45 km, có nước ngọt khi triều thấp, chân triều. Chỉ có vùng sông Vàm Cỏ và sông Cái Lớn, xâm nhập mặn tiếp tục như trong tháng 3. Dự báo từ nửa cuối tháng 4 đến đầu tháng 5, xâm nhập mặn trên sông Vàm Cỏ và sông Cái Lớn bắt đầu giảm. Ở vùng các cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn khả năng sẽ giảm nhanh, nguồn nước ngọt khá dồi dào ở các vùng cách biển 25 – 30 km.