Săn lùng ‘bệnh X’
Săn lùng ‘bệnh X’
Tại rừng nhiệt đới ở CHDC Congo, vị bác sĩ đầu tiên phát hiện Ebola cảnh báo rằng những vi rút chết người khác đang chực chờ lây lan.
Bác sĩ Dadin Bonkole làm việc trong khu điều trị bệnh nhân Ebola tại bệnh viện Ingende ở CHDC Congo CNN
Trong bối cảnh thế giới đang đối diện với đại dịch Covid-19 hoành hành, khiến hơn 87 triệu người mắc và 1,8 triệu người tử vong, giới khoa học đang cảnh báo nhân loại có thể sẽ chứng kiến nhiều đại dịch thậm chí còn tàn khốc hơn.
Đài CNN dẫn lời Giáo sư Jean-Jacques Muyembe Tamfum tại CHDC Congo, người phát hiện vi rút Ebola vào năm 1976, cảnh báo nhân loại có thể sẽ phải đối diện vô số loại vi rút mới có khả năng gây tử vong, xuất hiện từ các khu rừng mưa nhiệt đới của châu Phi.
“Chúng ta đang ở trong một thế giới mà mầm bệnh mới sẽ xuất hiện bất kỳ lúc nào”, bác sĩ này cảnh báo.
Vi rút xuất hiện ngày càng nhiều
Từ khi bệnh dịch đầu tiên được phát hiện lây truyền từ động vật sang người là bệnh sốt vàng da vào năm 1901, giới khoa học đã phát hiện ít nhất 200 loại vi rút khác có thể gây bệnh cho người. Theo nghiên cứu của Giáo sư Mark Woolhouse tại Đại học Edinburgh (Scotland), trung bình thế giới phát hiện 3 – 4 vi rút mới hằng năm, trong đó phần lớn có nguồn gốc từ động vật.
Các chuyên gia cho rằng số vi rút mới ngày càng gia tăng là do hệ sinh thái bị tàn phá và việc buôn bán động vật hoang dã. Khi môi trường sống tự nhiên của chúng biến mất, các loài động vật như chuột, dơi và côn trùng phải tìm nơi cư trú mới và có thể trở thành vật trung gian truyền bệnh cho con người.
LHQ từng cảnh báo rằng nếu nạn phá rừng và sự gia tăng dân số tiếp tục duy trì như hiện nay, rừng nhiệt đới tại châu Phi có thể biến mất hoàn toàn vào cuối thế kỷ này. Khi đó, nhân loại sẽ đối phó với thảm họa mới khi động vật và vi rút chúng mang theo sẽ tiếp xúc nhiều hơn với con người.
Nỗi lo “bệnh X”
Nỗi lo dịch bệnh mới không phải xa lạ mà hiển hiện trong công tác khám bệnh hằng ngày. Tại một bệnh viện ở thị trấn Ingende thuộc CHDC Congo, một nữ bệnh nhân ngồi lặng lẽ trên giường bệnh, chờ kết quả xét nghiệm. Bệnh nhân chỉ được nói chuyện với người thân của mình qua cửa sổ được ngăn bằng tấm màn nhựa. Bệnh nhân được giữ bí mật danh tính nhằm tránh bị người dân địa phương kỳ thị vì lo sợ cô nhiễm Ebola.
Tuy nhiên, nếu là Ebola thì các bác sĩ ở đây đã có vắc xin và phương thức chữa trị giúp giảm tỷ lệ tử vong. Nhưng vấn đề được đặt ra là chuyện gì sẽ xảy ra nếu người phụ nữ này không mắc Ebola mà là bệnh nhân đầu tiên của “bệnh X”, một bệnh dịch mới có thể lây lan nhanh như Covid-19 và tỷ lệ tử vong lên tới 50 – 90% như Ebola.
Trong quá trình theo dõi và điều trị cho nữ bệnh nhân này, các bác sĩ trang bị bảo hộ tối đa, vì lo sợ bệnh nhân có thể mắc Ebola. Nhưng thực tế, bệnh nhân này có thể đã nhiễm một loại vi rút mới, vì kết quả xét nghiệm đều không thể giải thích triệu chứng sốt cao và tiêu chảy.
“Các xét nghiệm liên quan Ebola đều âm tính. Chúng tôi sẽ phải tiến hành xét nghiệm thêm để xem điều gì đang xảy ra. Tại thời điểm này, cũng có một vài ca nghi nhiễm”, theo quan chức y tế Christian Bompalanga tại thị trấn Ingende.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), “bệnh X” là tên gọi của một loại bệnh dựa trên phỏng đoán, với khả năng bùng phát mà các nhà khoa học và chuyên gia y tế lo ngại rằng có thể dẫn đến một đại dịch nghiêm trọng trên thế giới. “Tất cả chúng tôi đều lo sợ. Chúng ta chưa biết rõ về Ebola, chưa biết rõ về Covid-19. Chúng ta phải đề phòng những căn bệnh mới,” bác sĩ Dadin Bonkole điều trị cho bệnh nhân trên cảnh báo.
Hệ thống cảnh báo sớm
Nhằm ngăn ngừa sự lây lan của các mầm bệnh mới, giới khoa học đã tạo ra các hệ thống cảnh báo sớm. Viện Nghiên cứu y sinh quốc gia Congo (INRB) được Nhật Bản, Mỹ, WHO, Liên minh Châu Âu và các tổ chức quốc tế khác tài trợ trang bị phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp độ 3. Phòng thí nghiệm này có khả năng giải mã bộ gien với trang thiết bị đẳng cấp thế giới. Viện nghiên cứu này không phải là một cơ sở từ thiện mà là một khoản đầu tư chiến lược, hoạt động như hệ thống cảnh báo sớm cho thế giới về những đợt bùng phát các dịch bệnh.
KHÁNH AN
TNO
