“Hồi đó, tôi đi đội than ở bến Bạch Đằng (Q.Long Biên, Hà Nội) lấy tiền đi học hát vì tôi mê âm nhạc. Rồi tôi xin tuyển vào Đoàn văn công Công an vũ trang (sau này chuyển thành Đoàn văn công Bộ đội biên phòng). Dù hát hay, nhưng thấy tôi gầy gò, đen đúa nên không được nhận. Lần thứ hai tôi cũng trượt, nhưng ông Đoàn trưởng Hoàng Diệp gọi tôi lại gặp riêng, hỏi về hoàn cảnh và đã đồng ý nhận tôi. Từ đó, tôi được đào tạo, huấn luyện và trở thành người lính mẫu mực, đi tham gia biểu diễn ở khắp các biên giới, hải đảo, đường Trường Sơn… và được nhận huân chương”, cụ Tiến nhớ lại.

Sau gần 20 năm công tác, do muốn phát triển kinh tế, cụ rời quân ngũ để đi kinh doanh, buôn bán. “Khi đã ổn định cuộc sống và 2 đứa con trai vào học Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, tôi nghĩ rằng phải làm một cái gì đó để giúp đỡ những đứa trẻ không may mắn như mình. Tôi đã ra ga Hàng Cỏ, ra bãi sông Hồng, cầu Long Biên, tìm lại những nơi ngày xưa mình từng ở đó. Rồi tôi đón bọn trẻ lang thang về cho ăn một bữa cơm…”, cụ Tiến trải lòng.

Cụ Tiến cũng cho biết khi đó vợ chồng cụ mở một quán bán bia ở phố Quán Sứ (Q.Hoàn Kiếm), hằng ngày cụ cho bọn trẻ ăn một bữa cơm. Nhưng rồi ăn xong, đám trẻ lại ra ga ngủ, ốm đau thì về nằm mấy ngày lại đi, nên cụ không đành. “Chính vì thế, tôi ngỏ lời với bà Oanh nhận các cháu về ở, nhưng vợ tôi không đồng ý. Bà ấy còn nghi tôi có con rơi, con vãi. Lúc bấy giờ tôi mới khai thật, tôi cũng từng là trẻ lang thang…”, cụ Tiến vừa kể vừa khóc.

Kể về thời điểm đó, cụ Oanh cũng cho biết lúc đầu cụ quyết liệt phản đối. “Khi đó, tôi đang là giáo viên và sẵn sàng dạy cho các cháu và cho ăn, nhưng nuôi thì rất phức tạp. Đến khi ông ấy kể về thân phận của mình và xin lỗi đã giấu tôi suốt 20 năm, tôi rất cảm động và thương những đứa trẻ có hoàn cảnh giống chồng mình. Tôi đã nói với ông ấy: thôi được rồi, tôi sẽ cùng ông nuôi dạy các cháu…”, cụ Oanh nhớ lại.

Cụ Vũ Thị Ngọc Oanh dạy học cho các trẻ mồ côi hiện đang nuôi dưỡng

Cụ Tiến cho biết khi nhận trẻ về, vì còn khó khăn nên cụ chỉ nuôi ăn được một bữa. Để trẻ có việc làm tử tế, phù hợp với lứa tuổi, cụ đã thành lập Tổ bán báo Xa Mẹ, mua báo về cho trẻ bán, lãi trẻ hưởng, thiếu cụ bù và chịu trách nhiệm về mọi hành vi của trẻ. Thế nhưng, chuyện dị nghị đã phát sinh. “Khi đi bán, để lấy lòng thương hại, có đứa nói dối với khách là nếu không bán được về tôi sẽ đánh, không cho ăn… vậy là sinh ra điều tiếng. Thậm chí, có luồng ý kiến cho rằng tôi bóc lột sức lao động của trẻ em… Cũng may tôi có sổ sách minh bạch và chính những đứa trẻ đã làm chứng cho tôi…”, cụ buồn rầu nhớ lại.

Nhưng cụ không nản chí. Khi đã có điều kiện hơn và thấy việc bán báo có những rủi ro nên từ năm 1995 cụ không cho các trẻ đi bán báo nữa. Cụ nói với các con đứa nào muốn theo nghề thì ra ngoài làm, cụ cấp vốn. Đứa nào ở lại cụ nuôi, nhưng phải đi học.

Thành công của cụ Tiến là đã nuôi dạy được 600 đứa trẻ bất hạnh, “trả lại” cho xã hội những công dân lương thiện. “Mỗi đứa trẻ là một câu chuyện và một số phận khác nhau, trong số đó có không ít đứa trẻ hư. Khi đến đây, chúng đều nói dối là không có cha mẹ hoặc vì nghèo đói mà đi kiếm tiền, không đứa nào nhận là đứa trẻ hư. Nhưng tôi nuôi hết, vì chúng đều có hoàn cảnh đáng thương, không đáng giận”, cụ Tiến trải lòng.

Để có nguồn kinh phí nuôi trẻ, hai cụ đã kinh doanh du lịch, bán hàng ăn, cà phê sáng ngay tại ngôi nhà này. Hỏi về việc giờ đã già rồi sao không nghỉ ngơi, cụ Tiến bảo: “Vì làm việc nhân đạo nên trời cho tôi sống lâu, chứ tôi nhiều bệnh lắm”, rồi nở nụ cười mãn nguyện. (còn tiếp)