Thế giới mỏng manh khi ‘mẹ thiên nhiên’ nổi giận

Mỗi năm có hàng trăm cơn bão, lũ quét, hạn hán, gió lốc xảy ra trên khắp thế giới, gây thiệt hại rất lớn về người và của. Loài người cùng những công trình tưởng như kiên cố nhất cũng trở nên mỏng manh trước sức mạnh của thiên nhiên.

Một nhà thờ ở thị trấn du lịch Camogli vùng Liguria (Ý) trước cơn bão lớn – Ảnh: PAOLO BOLLA / ALAMY

Thiên tai là cách gọi chung cho hiện tượng tự nhiên bất thường như bão, lũ, núi lửa, động đất… gây ảnh hưởng lớn tới môi trường tự nhiên và dẫn tới những thiệt hại nặng nề về tài chính và cuộc sống con người.

Bão là sự phát triển của áp thấp nhiệt đới, thường hình thành từ các vùng biển nhiệt đới như Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương. Bão thường gây mưa lớn, ngập lụt trên diện rộng. Các quốc gia tại vùng Bắc bán cầu hay gặp nhiều cơn bão lớn nhất.

Trong khi đó, hạn hán thường xảy ra ở các vùng có lượng mưa ít, ảnh hưởng rất lớn đến nông nghiệp tại khu vực đó.

Bên cạnh đó, các hiện tượng thiên nhiên gây thiên tai bất thường khác như động đất, núi lửa, hoặc biến đổi khí hậu dẫn đến cháy rừng, băng tan… cũng gây thiệt hại rất lớn.

Tuy tiến bộ khoa học kỹ thuật ngày nay đã giúp con người dự báo chính xác thời điểm xảy ra thiên tai, giảm bớt phần nào thiệt hại về người và của, nhưng biến đổi khí hậu trong những năm gần đây đã khiến thiên nhiên ngày càng có những diễn biến khó lường.

Mỗi năm, có hàng trăm cơn bão, lũ quét, hạn hán, gió lốc xảy ra trên khắp thế giới, gây thiệt hại rất lớn về người và của. Loài người cùng những công trình tưởng như kiên cố nhất cũng trở nên mỏng manh trước sức mạnh của thiên nhiên.

Những tác động mạnh mẽ của thiên tai đến cuộc sống con người được ghi chép đầy đủ trong Fragile Planet – cuốn sách ảnh về những tác động mạnh mẽ đang thay đổi hành tinh của chúng ta.

Trung bình mỗi năm, Philippines hứng chịu 20 cơn bão lớn nhỏ. Vào tháng 9-2009, cơn bão Ketsana mang theo sức gió 144km/h và lượng mưa rất lớn đổ xuống nhiều thành phố của đất nước này. Chỉ trong sáu giờ, nước lũ ở một số khu vực của thành phố Manila và Marikina đã lên đến tầng hai của các ngôi nhà, buộc người dân phải trèo lên các mái nhà. Cơn bão khiến hàng trăm người thiệt mạng – Ảnh: NEWSCOM / ALAMY

Vào tháng 10-2019, Nhật Bản hứng chịu một trong những cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào nước này trong nhiều thập kỷ – bão Hagibis. Gió giật tới 225km/h khiến nhiều con sông vỡ bờ, gây ngập lụt cục bộ nhiều tỉnh thành. Khoảng nửa triệu ngôi nhà bị cắt điện – Ảnh: NEWSCOM / ALAMY

Bức ảnh này chụp vào tháng 5-2011 sau khi một cơn lốc xoáy cực lớn với tốc độ gió vượt quá 320km/h quét qua thành phố Joplin ở bang Missouri, phá hủy hầu hết mọi thứ trên đường đi của nó. Cơn lốc xoáy này gây ra cái chết của 158 người và hơn 1.000 người bị thương. Nó được cho là gây chết người nhiều nhất kể từ khi Mỹ bắt đầu ghi chép thiệt hại của các cơn bão vào năm 1950 – Ảnh: CHARLIE RIEDEL / AP

Trên đất liền, bão lũ gây thiệt hại nặng về nhà cửa thì trên biển, hiện tượng “vòi rồng nước” cũng là nỗi khiếp sợ cho bất cứ loại tàu bè nào. Vòi rồng nước là hiện tượng lốc xoáy di chuyển trên mặt nước được hình thành khi một luồng khí trên cao xoáy xuống chạm tới mặt nước. Vòi rồng nước có thể cuốn nhiều loài động vật dưới nước lên cao, bẻ cong các con tàu khi nó đi qua – Ảnh: IMAGEBROKER / ALAMY

Hình ảnh ghi lại trong một trận bão bụi tại Australia tháng 10-2019. Khi cơn bão xảy ra, nồng độ hạt trong không khí lên tới 15.400mg/m³. Các chuyên gia ước tính rằng khoảng 16 triệu tấn bụi đã được bốc lên từ các sa mạc của nước này. Cơn bão bụi biến ngày thành đêm, cuộc sống bị đảo lộn, giao thông ngưng trệ – Ảnh: ALAMY

Hình ảnh vệ tinh cho thấy dãy núi Aru (Tây Tạng) trước và sau khi sông băng sụp đổ gây nên trận lở tuyết lớn, tàn phá mọi thứ trên diện tích 10 km². 9 người dân cùng hàng trăm con cừu và bò đã bị trận tuyết lở này vùi lấp – Ảnh: NASA

Nội Mông là tỉnh lớn thứ ba của Trung Quốc và phần lớn diện tích của khu tự trị này nằm trong sa mạc Gobi. Sự xâm lấn của cát đang khiến vùng đất này đối diện với những khó khăn lớn, nguy cơ cao sa mạc hóa ngày càng cao – Ảnh: GLOBAL WARMING IMAGES / ALAMY

Basra ở Iraq từng là nơi có khí hậu tương tự như miền nam châu Âu. Sông Shatt al-Arab đầy nước đã giúp duy trì sự sống quanh những vùng đầm lầy rộng lớn và nuôi sống hàng triệu cây cọ, mang lại thu nhập cho nhiều người từ việc trồng và bán chà là. Nhưng giờ đây, do hậu quả của khí hậu, nhiều năm chiến tranh, việc khai thác dầu đã buộc nông dân phải rời bỏ vùng đất này. Nước mặn xâm nhập vào đất liền do số lượng đập gia tăng, phần lớn đất đai màu mỡ và đầm lầy của Iraq xưa kia giờ đã trở thành sa mạc – Ảnh: STEPHEN FOOTE / ALAMY

Vào giữa tháng 7-2016, 50 km² rừng trong vườn quốc gia Wyoming’s Shoshone ở Mỹ đã bị ngọn lửa thiêu rụi. Ngọn lửa bùng lên sau một tia sét và liên tục cháy âm ỉ trong hai tuần đầu tiên. Khi nhiệt độ và gió tăng lên, tốc độ lan truyền của đám cháy tăng lên nhanh chóng, vượt sự kiểm soát của con người – Ảnh: KRISTEN HONIG / USFS

Khô hạn khiến những con sông cạn kiệt nước, cuộc sống của con người và sinh vật hai bên bờ vì thế cũng ảnh hưởng. Ảnh chụp tại Tây Ban Nha năm 2008 – Ảnh: ALAMY

Bangladesh là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất hành tinh trước cuộc khủng hoảng khí hậu. Quốc gia này liên tục bị lốc xoáy và mưa lớn tấn công. Không chỉ thế, tình trạng lở đất, xói mòn dọc các bờ sông phá hủy hàng nghìn ngôi nhà và các công trình lớn cũng khiến kinh tế đất nước này rơi vào lao đao – Ảnh: ZAKIR HOSSAIN CHOWDHURY / ALAMY

Hà Lan cũng là một quốc gia dễ tổn hại trước thiên tai, đặc biệt khi mực nước biển tăng cao do phần lớn diện tích đất nước nằm dưới mực nước biển. Vào năm 1997, chính phủ Hà Lan cho lắp đặt hàng rào chắn triều cường Maeslant để bảo vệ đất nước trước tình trạng lũ lụt – Ảnh: FRANS LEMMENS / ALAMY

MINH HẢI (Theo Guardian)

TTO