Phân tích dữ liệu từ 16 nghiên cứu, với tổng số mẫu hơn 60.000 người từ Mỹ, Hà Lan, Thụy Điển, Scotland và Đức, được xuất bản trên Tạp chí Nghiên cứu tính cách châu Âu, cho thấythực sự có một số mô hình thay đổi tính cách ở tuổi trung niên và tuổi già, theo BPS.

Trong tất cả các nghiên cứu được đem vào phân tích bởi Eileen Graham tại Đại học Tây Bắc, Chicago (Mỹ) và các đồng nghiệp, những người tham gia đã hoàn thành đánh giá về đặc điểm tính cách Big Five: Openness (cởi mở), Conscientiousness (tận tâm), Extraversion (hướng ngoại), Agreeableness (dễ chịu), Neuroticism (tâm lý bất ổn) ít nhất ba lần riêng biệt.

Mặc dù những phát hiện từ các nghiên cứu khác nhau không hoàn toàn giống nhau nhưng nhóm nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng khá nhất quán cho một số mô hình thay đổi tất cả các tính cách, ngoại trừ tính dễ chịu.

Cả hướng ngoại và tận tâm gắn với mô hình suy giảm khá ổn định theo thời gian. Đối với tận tâm, sự suy giảm này rõ ràng nhất ở những người tham gia trên 60 tuổi. Phát hiện này phù hợp với một số lý thuyết về sự thay đổi tính cách theo tuổi tác, với ý tưởng rằng những người trẻ tuổi và trung niên thể hiện tính cách xã hội như hướng ngoại và tận tâm vì lợi ích xã hội, nhưng khi nhu cầu xã hội suy yếu dần ở độ tuổi lớn hơn thì những đặc điểm này cũng yếu đi.

Thật vậy, nhóm nghiên cứu cũng nhận thấy, một đặc điểm xã hội khác là cởi mở ổn định suốt tuổi trưởng thành trước khi giảm lúc về già. Còn tâm lý bất ổn giảm dần trong tuổi trưởng thành, sau đó tăng trở lại ở tuổi già. Điều này phù hợp với ý tưởng rằng, khi già, chúng ta có xu hướng lo lắng về các bệnh nan y và cái chết, theo BPS.

Nhóm nghiên cứu phát hiện, giới tính không liên quan đến kết quả, ngoại trừ với đặc điểm tâm lý bất ổn: nữ giới có xu hướng giảm nhẹ trong độ tuổi trung niên hơn so với nam giới.

Gần như tất cả các mẫu cho thấy một số khác biệt về thay đổi trên cả năm đặc điểm tính cách. Mặc dù có xu hướng thay đổi chung, không phải tất cả mọi người đều thay đổi theo cùng một tỉ lệ hoặc cùng hướng.

Điều quan trọng là cần nghiên cứu tiếp để hiểu tại sao có sự thay đổi nói trên, dù như các nhà nghiên cứu viết: “Người ta thay đổi khác nhau trong những đặc điểm tính cách khác nhau, tính cách không ổn định suốt các độ tuổi ở nhiều người (nhưng lại ổn định ở một số người khác), và việc tính toán hoặc giải thích những thay đổi này là khó khăn”, theo BPS.