Kế hoạch phòng thủ trái đất trước các ‘sát thủ vũ trụ’
Kế hoạch phòng thủ trái đất trước các ‘sát thủ vũ trụ’
Giới khoa học phát triển công cụ trí tuệ nhân tạo cùng các kế hoạch đối phó viễn cảnh “ngày tận thế” nếu có tiểu hành tinh lao vào trái đất.
Hình ảnh mô phỏng các vật thể gần trái đất ESA
Các nhà khoa học tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) vừa đưa ra kế hoạch gồm các bước nên tiến hành nhằm ngăn chặn các sao chổi hoặc tiểu hành tinh lao về phía trái đất. Theo trang EurokaAlert, chương trình máy tính sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tính toán khối lượng, động lượng và khả năng chúng bị hút bởi từ trường trái đất. Bên cạnh đó, AI sẽ ước tính khoản thời gian còn lại trước khi chúng lao xuống trái đất để giới khoa học có thể áp dụng biện pháp can thiệp thích hợp.
Tấn công phủ đầu
Theo trang Brinkwire, các nhà thiên văn học ước tính có khoảng 2 – 3 vật thể gần trái đất (NEO) được phát hiện hằng đêm, bao gồm các tiểu hành tinh, sao chổi và thiên thạch lớn. Điều không tránh khỏi là một trong số chúng dần dần sẽ di chuyển theo quỹ đạo trùng lắp với trái đất, dẫn đến nguy cơ va chạm. Theo chuyên gia Paek Sung-wook thuộc Khoa Hàng không và Vũ trụ tại Viện Công nghệ Massachusetts, trước đây giới chuyên môn chỉ tính chuyện đối phó sau khi tiểu hành tinh đi qua lỗ khóa trọng trường – thời điểm chúng bị từ trường trái đất hút – và bắt đầu tiến trình xảy ra va chạm với trái đất. “Tôi quan tâm đến việc ngăn chặn chúng trước khi đi qua lỗ khóa trọng trường, giống như tấn công phủ đầu và gây ít xáo trộn”, ông Paek phân tích.
Nhóm nghiên cứu cho rằng nếu các tiểu hành tinh được phát hiện trước thời điểm đi qua lỗ khóa trọng trường, chúng có thể bị tác động để chuyển hướng dù là rất ít và đôi khi chỉ vài cen ti mét mỗi giây. Tuy nhiên, dù tỷ lệ thành công có nhỏ đi chăng nữa, con người cũng nên tận dụng một cách không chần chừ và không được để ra sai sót. Chuyên gia Olivier de Weck trong nhóm nghiên cứu cho rằng dù tỷ lệ thành công là bao nhiêu thì cũng không thể từ bỏ cơ hội chuyển hướng “một sát thủ hành tinh tiềm năng”. Bên cạnh đó, ông cho rằng cần thiết kế biện pháp can thiệp thật kỹ lưỡng để tăng tỷ lệ thành công.
 Tiểu hành tinh Bennu là một trong những vật thể gần trái đất Ảnh: NASA |
Do thám và tác động
Theo khuyến cáo của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) vào năm 2007, cách hiệu quả nhất để chuyển hướng các vật thể gần trái đất là phóng tên lửa mang đầu đạn hạt nhân lao vào chúng và kích nổ. Tuy nhiên, biện pháp này sẽ tạo ra lượng lớn các mảnh vỡ hạt nhân trên quỹ đạo và dần dần rơi xuống bầu khí quyển gây nhiều hiểm họa cho trái đất nên sẽ khó khả thi. Một lựa chọn tốt hơn là dùng va chạm động học, như tên lửa hay vật thể bay lớn đâm vào khiến tiểu hành tinh chệch hướng. Biện pháp này vẫn không chắc chắn vì lệ thuộc vào khả năng vật thể bay theo đúng quỹ đạo mong muốn, tác động đúng thời điểm với một lực phù hợp.
Để thử nghiệm, nhóm chuyên gia thực hiện nhiều thử nghiệm mô phỏng với 2 tiểu hành tinh Apophis và Bennu. Chương trình AI đưa ra nhiều cách tiếp cận khác nhau tùy thuộc vào thời gian còn lại trước khi chúng đi qua lỗ khóa trọng trường. Trong một thử nghiệm giả định thời gian còn lại là 5 năm, phần mềm đề xuất gửi 2 tàu “do thám”, trong đó 1 tàu để tiếp cận và đo chính xác kích thước của tiểu hành tinh và tàu thứ 2 để tác động nhẹ lên nó để đánh giá. Sau đó, 1 vật thể va chạm động học kích thước lớn được phóng lên để khiến nó thay đổi quỹ đạo. Còn trong thử nghiệm giả định thời gian còn lại 1 năm, chương trình cho rằng đã quá muộn để do thám cũng như phóng yếu tố va chạm động học lên trước khi tiểu hành tinh đi qua lỗ khóa trọng trường và lao vào trái đất.
Tiểu hành tinh lao ngang trái đất vào năm 2029
Theo EurokaAlert, tiểu hành tinh 99942 Apophis dự kiến sẽ lao sượt qua trái đất với tốc độ 30 km/giây vào ngày 13.4.2029 với nguy cơ tác động đến vô số vệ tinh trên quỹ đạo. Đây cũng là lần tiếp cận trái đất gần nhất của một tiểu hành tinh trong thập niên tới. Các nhà thiên văn học từng dự báo nó sẽ đi qua lỗ khóa trọng trường vào năm 2029 và 2036. May mắn là các quan sát gần đây dự báo nó sẽ bay sượt qua mà không ảnh hưởng đến trái đất trong cả 2 lần. Tuy nhiên, phần lớn các chuyên gia cho rằng nên chuẩn bị trước các biện pháp đối phó và khiến nó chuyển hướng nếu tiểu hành tinh này không theo quỹ đạo dự báo. Bên cạnh đó, chương trình ORISIS-REx của NASA dự định sẽ lấy mẫu từ tiểu hành tinh Bennu đưa về trái đất vào năm 2023 để hiểu rõ hơn về vật thể gần trái đất này.
KHÁNH AN
TNO
