Trước ngưỡng cửa Thượng HĐGM miền Amazon
Gần 2 năm sau 15-10-2017 là ngày ĐTC Phanxicô tuyên bố triệu tập thượng HĐGM miền Amazon, công nghị GM này sẽ được ngài chính thức khai mạc với thánh lễ đồng tế sáng Chúa Nhật 6-10 tới đây và sẽ kéo dài 3 tuần lễ, cho đến 27-10, về chủ đề “Amazon – những con đường mới cho Giáo Hội và nền sinh thái học toàn diện”.
Trước ngưỡng cửa Thượng HĐGM miền Amazon
Gần 2 năm sau 15-10-2017 là ngày ĐTC Phanxicô tuyên bố triệu tập thượng HĐGM miền Amazon, công nghị GM này sẽ được ngài chính thức khai mạc với thánh lễ đồng tế sáng Chúa Nhật 6-10 tới đây và sẽ kéo dài 3 tuần lễ, cho đến 27-10, về chủ đề “Amazon – những con đường mới cho Giáo Hội và nền sinh thái học toàn diện”. Tham dự Công nghị GM này có 185 vị, nhưng không có ai là người Việt Nam.
Mục đích Thượng HĐGM
ĐTC nói rõ: “Mục đích chính việc triệu tập Thượng HĐGM về miền Amazon là để tìm ra những con đường mới trong việc loan báo Tin Mừng cho phần Dân Chúa, nhất là cho các thổ dân, thường bị quên lãng và không có viễn tượng một tương lai trong sáng, cũng vì cuộc khủng hoảng rừng Amazon, là buồng phổi có tầm quan trọng chủ yếu đối với trái đất chúng ta.”
Trong thời gian qua, công trình chuẩn bị đã tiến từ giai đoạn soạn tài liệu chuẩn bị sơ khởi, rồi các cuộc tham khảo ý kiến các nơi, sau đó là soạn thảo tài liệu làm việc và công bố văn kiện này dài 67 trang ngày 17-6 năm nay.
Nhiều tranh luận về Tài liệu làm việc
Trong 3 tháng qua, rất nhiều bút mực đã chảy ra về Tài liệu làm việc, và Thượng HĐGM này đang trở thành một “bãi chiến trường rộng lớn” với những lập trường đối nghịch nhau trong nội bộ Giáo Hội. Tuy Tài liệu làm việc không phải là Văn kiện giáo huấn của Giáo Hội, và chỉ là văn kiện làm cơ bản cho các cuộc thảo luận trong Công nghị GM sắp tới, nhưng những người có lập trường truyền thống tố giác Văn kiện này là “rối đạo vì có tính chất phiếm thần”, và là một âm mưu xóa bỏ luật độc thân giáo sĩ, ban đầu bằng cách truyền chức LM cho những người nam có gia đình, làm suy yếu việc độc thân, và sau đó sẽ tiến tới việc bãi bỏ luật này.
Trong khi đó, những người mệnh danh là cấp tiến thì chào mừng Thượng HĐGM miền Amazon là cơ hội để có một sự bắt đầu mới trong Giáo Hội, như vị Phó Chủ tịch HĐGM Đức nhận định rằng: với Thượng HĐGM miền Amazon, “không có gì sẽ nguyên như cũ nữa”.
Những người phê bình Tài liệu làm việc
Trong số những nhân vật phê bình Tài liệu làm việc của Thượng HĐGM Amazzonia có ĐHY Brandmueller, 90 tuổi, người Đức, nguyên Giám đốc Viện Sử học của Toà Thánh, đã gửi thư ngày 28-8 vừa qua cho các thành viên Hồng y đoàn, trong đó ngài viết “những điều u ám mờ ảo của Tài liệu làm việc, cũng như việc đề nghị thiết lập những thừa tác vụ mới của Giáo Hội cho phụ nữ, đặc biệt đề nghị truyền chức LM cho những người nam chín chắn, gọi là viri probati, tạo nên nghi ngờ mạnh mẽ theo đó cả luật độc thân linh mục cũng sẽ bị đặt lại vấn đề”.
ĐHY Brandmueller cho biết cả các thành phần lãnh đạo Thượng HĐGM Amazon cũng tạo cho ngài quan tâm về sự tiến hành công nghị này. ĐHY viết “nguyên sự kiện ĐHY Claudio Hummes là Tường trình viên của Thượng HĐGM này, cũng sẽ có ảnh hưởng trầm trọng theo nghĩa tiêu cực, và đủ để người ta có lý do thực tiễn để quan tâm, cũng như trường hợp GM Erwin Krauetler người Áo, Franz-Josef Overbeck, Phó Chủ tịch HĐGM Đức… Các vị này từ lâu vẫn kêu gọi truyền chức LM cho những người có gia đình.
ĐHY Raymond Burke, người Mỹ, 73 tuổi, nguyên Chủ tịch Tối cao Pháp viện của Toà Thánh, cũng đã viết thư ngày 28-8 vừa qua gửi các thành viên Hồng y đoàn, và cho biết hoàn toàn ủng hộ lập trường của ĐHY Brandmueller. Hai vị Hồng y kêu gọi các tín hữu đặc biệt cầu nguyện để Giáo Hội tránh được những nguy hiểm mà Thượng HĐGM miền Amazon có thể dẫn tới.
ĐHY Gerhard Mueller, người Đức, 72 tuổi, nguyên Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, cũng phê bình Tài liệu làm việc của Thượng HĐGM Amazon là “một phóng dội tư tưởng thần học Âu châu trên những người dân miền Amazon vì tất cả những lý thuyết và lập trường đề ra trong Tài liệu làm việc này là những ý tưởng chúng ta đã nghe cách đây 30 năm, và không phải mọi ý tưởng ấy đều phù hợp với những yếu tố cơ bản của Thần học Công giáo, đặc biệt là quan niệm về tôn giáo.
ĐHY Baldisseri, Tổng Thư ký, nhắc nhở
Trong cuộc phỏng vấn dành cho trang mạng Settimananews hồi đầu tháng 7 năm nay, ĐHY Baldisseri, Tổng Thư ký Thượng HĐHM, nhắc nhở rằng Tài liệu làm việc của Thượng HĐGM không phải là một văn kiện Toà Thánh, nhưng là một dụng cụ làm việc, một văn kiện do Văn phòng Tổng Thư ký Thượng HĐGM soạn thảo theo một tiến trình tham khảo lâu dài nơi Cộng đồng dân Chúa và với sự cộng tác của nhiều tổ chức và những chuyên gia.
Theo ĐHY Baldisseri, báo chí giúp ích lớn trong việc phát triển những khía cạnh khác nhau chứa trong Tài liệu làm việc, nhưng cho đến nay, phần lớn người ta chỉ nhấn mạnh đến khía cạnh nội bộ Giáo Hội về một số đề tài nhạy cảm. ĐHY nói: “Điều đáng mong ước là cần để ý đến cả khía cạnh môi sinh học có liên hệ tới thực tại văn hoá, xã hội, linh đạo và tôn giáo của các dân tộc ở miền Amazon. Hai chiều kích Giáo Hội và môi sinh học là đặc điểm của Thượng HĐGM về miền Amazon và làm cho nó khác với các Thượng HĐGM trước đây. Chúng ta sống trong một thời điểm lịch sử trong đó cần ý thức hơn về sự cần thiết phải chăm sóc thiên nhiên để tránh những hậu quả tai hại cho toàn thể nhân loại. Amazon là buồng phổi chính của trái đất chúng ta. Có thể nói quan tâm đến miền Amazon có nghĩa là quan tâm đến số phận của tất cả mọi người.” (Settimananews.it 3-7-2019)
Chức năng tư vấn của Thượng HĐGM
Dầu sao, Thượng HĐGM không có quyền quyết định gì về đạo lý hoặc kỷ luật và chỉ có tính cách tư vấn cho ĐGH. Ngài không buộc phải theo các ý kiến, kể cả những quyết định về các đề nghị được các nghị phụ bỏ phiếu thông qua. Vì thế, tuy quan trọng, nhưng Thượng HĐGM chỉ là một diễn đàn của Giáo Hội hoàn vũ. Chúng ta cầu nguyện và chờ đợi xem diễn đàn này được tiến hành ra sao.
Mục đích Thượng HĐGM
ĐTC nói rõ: “Mục đích chính việc triệu tập Thượng HĐGM về miền Amazon là để tìm ra những con đường mới trong việc loan báo Tin Mừng cho phần Dân Chúa, nhất là cho các thổ dân, thường bị quên lãng và không có viễn tượng một tương lai trong sáng, cũng vì cuộc khủng hoảng rừng Amazon, là buồng phổi có tầm quan trọng chủ yếu đối với trái đất chúng ta.”
Trong thời gian qua, công trình chuẩn bị đã tiến từ giai đoạn soạn tài liệu chuẩn bị sơ khởi, rồi các cuộc tham khảo ý kiến các nơi, sau đó là soạn thảo tài liệu làm việc và công bố văn kiện này dài 67 trang ngày 17-6 năm nay.
Nhiều tranh luận về Tài liệu làm việc
Trong 3 tháng qua, rất nhiều bút mực đã chảy ra về Tài liệu làm việc, và Thượng HĐGM này đang trở thành một “bãi chiến trường rộng lớn” với những lập trường đối nghịch nhau trong nội bộ Giáo Hội. Tuy Tài liệu làm việc không phải là Văn kiện giáo huấn của Giáo Hội, và chỉ là văn kiện làm cơ bản cho các cuộc thảo luận trong Công nghị GM sắp tới, nhưng những người có lập trường truyền thống tố giác Văn kiện này là “rối đạo vì có tính chất phiếm thần”, và là một âm mưu xóa bỏ luật độc thân giáo sĩ, ban đầu bằng cách truyền chức LM cho những người nam có gia đình, làm suy yếu việc độc thân, và sau đó sẽ tiến tới việc bãi bỏ luật này.
Trong khi đó, những người mệnh danh là cấp tiến thì chào mừng Thượng HĐGM miền Amazon là cơ hội để có một sự bắt đầu mới trong Giáo Hội, như vị Phó Chủ tịch HĐGM Đức nhận định rằng: với Thượng HĐGM miền Amazon, “không có gì sẽ nguyên như cũ nữa”.
Những người phê bình Tài liệu làm việc
Trong số những nhân vật phê bình Tài liệu làm việc của Thượng HĐGM Amazzonia có ĐHY Brandmueller, 90 tuổi, người Đức, nguyên Giám đốc Viện Sử học của Toà Thánh, đã gửi thư ngày 28-8 vừa qua cho các thành viên Hồng y đoàn, trong đó ngài viết “những điều u ám mờ ảo của Tài liệu làm việc, cũng như việc đề nghị thiết lập những thừa tác vụ mới của Giáo Hội cho phụ nữ, đặc biệt đề nghị truyền chức LM cho những người nam chín chắn, gọi là viri probati, tạo nên nghi ngờ mạnh mẽ theo đó cả luật độc thân linh mục cũng sẽ bị đặt lại vấn đề”.
ĐHY Brandmueller cho biết cả các thành phần lãnh đạo Thượng HĐGM Amazon cũng tạo cho ngài quan tâm về sự tiến hành công nghị này. ĐHY viết “nguyên sự kiện ĐHY Claudio Hummes là Tường trình viên của Thượng HĐGM này, cũng sẽ có ảnh hưởng trầm trọng theo nghĩa tiêu cực, và đủ để người ta có lý do thực tiễn để quan tâm, cũng như trường hợp GM Erwin Krauetler người Áo, Franz-Josef Overbeck, Phó Chủ tịch HĐGM Đức… Các vị này từ lâu vẫn kêu gọi truyền chức LM cho những người có gia đình.
ĐHY Raymond Burke, người Mỹ, 73 tuổi, nguyên Chủ tịch Tối cao Pháp viện của Toà Thánh, cũng đã viết thư ngày 28-8 vừa qua gửi các thành viên Hồng y đoàn, và cho biết hoàn toàn ủng hộ lập trường của ĐHY Brandmueller. Hai vị Hồng y kêu gọi các tín hữu đặc biệt cầu nguyện để Giáo Hội tránh được những nguy hiểm mà Thượng HĐGM miền Amazon có thể dẫn tới.
ĐHY Gerhard Mueller, người Đức, 72 tuổi, nguyên Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, cũng phê bình Tài liệu làm việc của Thượng HĐGM Amazon là “một phóng dội tư tưởng thần học Âu châu trên những người dân miền Amazon vì tất cả những lý thuyết và lập trường đề ra trong Tài liệu làm việc này là những ý tưởng chúng ta đã nghe cách đây 30 năm, và không phải mọi ý tưởng ấy đều phù hợp với những yếu tố cơ bản của Thần học Công giáo, đặc biệt là quan niệm về tôn giáo.
ĐHY Baldisseri, Tổng Thư ký, nhắc nhở
Trong cuộc phỏng vấn dành cho trang mạng Settimananews hồi đầu tháng 7 năm nay, ĐHY Baldisseri, Tổng Thư ký Thượng HĐHM, nhắc nhở rằng Tài liệu làm việc của Thượng HĐGM không phải là một văn kiện Toà Thánh, nhưng là một dụng cụ làm việc, một văn kiện do Văn phòng Tổng Thư ký Thượng HĐGM soạn thảo theo một tiến trình tham khảo lâu dài nơi Cộng đồng dân Chúa và với sự cộng tác của nhiều tổ chức và những chuyên gia.
Theo ĐHY Baldisseri, báo chí giúp ích lớn trong việc phát triển những khía cạnh khác nhau chứa trong Tài liệu làm việc, nhưng cho đến nay, phần lớn người ta chỉ nhấn mạnh đến khía cạnh nội bộ Giáo Hội về một số đề tài nhạy cảm. ĐHY nói: “Điều đáng mong ước là cần để ý đến cả khía cạnh môi sinh học có liên hệ tới thực tại văn hoá, xã hội, linh đạo và tôn giáo của các dân tộc ở miền Amazon. Hai chiều kích Giáo Hội và môi sinh học là đặc điểm của Thượng HĐGM về miền Amazon và làm cho nó khác với các Thượng HĐGM trước đây. Chúng ta sống trong một thời điểm lịch sử trong đó cần ý thức hơn về sự cần thiết phải chăm sóc thiên nhiên để tránh những hậu quả tai hại cho toàn thể nhân loại. Amazon là buồng phổi chính của trái đất chúng ta. Có thể nói quan tâm đến miền Amazon có nghĩa là quan tâm đến số phận của tất cả mọi người.” (Settimananews.it 3-7-2019)
Chức năng tư vấn của Thượng HĐGM
Dầu sao, Thượng HĐGM không có quyền quyết định gì về đạo lý hoặc kỷ luật và chỉ có tính cách tư vấn cho ĐGH. Ngài không buộc phải theo các ý kiến, kể cả những quyết định về các đề nghị được các nghị phụ bỏ phiếu thông qua. Vì thế, tuy quan trọng, nhưng Thượng HĐGM chỉ là một diễn đàn của Giáo Hội hoàn vũ. Chúng ta cầu nguyện và chờ đợi xem diễn đàn này được tiến hành ra sao.
G. Trần Đức Anh OP
