Bắp và các phế phẩm nông nghiệp khác có thể trở thành nhựa – Ảnh: REUTERS

Tequila (một loại rượu chưng cất truyền thống của Mexico), bơ và bắp đang chứng minh giá trị của chúng đã vượt ra ngoài tư cách là các sản phẩm chủ lực của nước này.

Đây đều là các nguyên liệu chính của ngành chế tạo nhựa sinh học đang bùng nổ với các công ty đang biến các chất thải và phế phẩm nông nghiệp trở thành túi xách, chén đĩa và thậm chí là phụ tùng xe hơi.

Từ vỏ tôm đến chất thải con người

Nhựa sinh học chiếm chưa tới 5% tổng số nhựa được sản xuất trên toàn thế giới mỗi năm, theo Hãng tin Reuters. 

Nhưng khi các chính phủ và người dân, với sức mạnh của mạng xã hội, đã đẩy nhận thức của những người khác về thực trạng các đại dương đang bị bao phủ bởi rác thải nhựa lên cao, những tiếng nói phản đối, yêu cầu sự thay đổi và thậm chí tẩy chay các sản phẩm nhựa truyền thống xuất hiện ngày càng nhiều.

Điều đó cũng đồng thời đẩy các nhà khoa học vào một cuộc cách mạng mới trong ngành nhựa. Họ đang cố gắng biến cây xương rồng, vỏ tôm và thậm chí là chất thải con người thành loại nhựa “xanh”, thân thiện hơn với môi trường.

Các chuyên gia trong lĩnh vực này khẳng định nhựa sinh học, được sản xuất bằng vật liệu hữu cơ tái tạo, có lợi ích kép: tận dụng chất thải để tạo ra những sản phẩm có khả năng phân huỷ nhanh hơn và dễ dàng hơn so với các loại nhựa truyền thống.

Một số nhà khoa học đang tìm cách biến vi khuẩn từ thực phẩm và chất thải con người trở thành các thành phần hóa học quan trọng để tạo ra nhựa sinh học và nhiều sản phẩm khác.

Giáo sư Kartik Chandran, một chuyên gia về kỹ thuật môi trường tại Đại học Columbia (Mỹ), cho biết tiềm năng sử dụng sinh vật từ chất thải hữu cơ là “gần như vô hạn” và có thể giúp giải quyết các vấn đề ô nhiễm một cách thiết thực.

Chẳng hạn, sản xuất nhựa sinh học từ nước thải có thể bù đắp một phần chi phí cho hệ thống xử lý vệ sinh. 

“Chúng tôi không tách việc sản xuất nhựa sinh học hay quản lý chất thải ra từng cái, chúng tôi liên kết chúng để xem xét” – ông Chandran khẳng định.

Thay đổi dần ý thức tiêu dùng

Tại Mexico, việc một vài bang của nước này cấm các sản phẩm làm từ nhựa sử dụng một lần đã giúp nhu cầu về nhựa sinh học tăng lên, theo ông Carlos Camacho Vivar, người sáng lập Ecoshell – công ty chuyên sản xuất nhựa sinh học xuất khẩu.

Mía đường và tinh bột bắp có nguồn gốc từ chất thải công nghiệp là một trong những nguyên liệu cho các sản phẩm của Ecoshell, thứ mà ông Camacho nói sẽ phân huỷ trong nhiều tháng thay vì hàng trăm năm cần thiết cho nhựa truyền thống.

Thay vì lo lắng về việc mất thị phần và việc làm, các nhà sản xuất nhựa truyền thống ở Mexico nên bắt đầu sản xuất nhựa sinh học để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thay đổi, ông Camacho kêu gọi.

“Nó giống như câu chuyện của Blockbuster với Netflix” – ông Camacho nói, đề cập chuỗi video cho thuê đã phá sản khi đối mặt với sự cạnh tranh công nghệ cao.

“Công nghệ mới luôn đắt tiền và qua thời gian cần giảm giá để cạnh tranh hơn”, đúng như ông Camacho nói, bất chấp những tiến bộ về công nghệ, giá cao vẫn là thứ khiến nhựa sinh học khó cạnh tranh được với các sản phẩm nhựa hóa thạch rẻ tiền.

Nhưng đó chưa phải là rào cản lớn nhất. Các lệnh cấm của chính phủ, những giải pháp thay thế nhựa rẻ tiền hay tuyên truyền về các tác động của rác thải nhựa có thể hữu ích, song không gì quan trọng bằng ý thức tự thay đổi.

“Mọi người đều muốn một hành tinh xanh hơn, một bầu không khí sạch hơn và đại dương không rác thải. Nhưng khiến người ta thay đổi những gì họ đang làm ngày hôm nay không phải là chuyện dễ” – bà Deborah Mielewski, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu các vật liệu bền vững của Ford Motor, chia sẻ.