Chúa nhật XXVI TN B – 2018: Tránh xa tinh thần cục bộ, phe nhóm hẹp hòi
Hôm nay Chúa Giêsu như đang mời gọi ta đừng giữ óc cục bộ hẹp hòi vì tất cả đều là con cùng một Cha Trên Trời, cùng được Thánh Thần thúc đẩy, cùng được Chúa Giêsu đổ máu cứu độ.
Chúa nhật XXVI TN B – 2018
Tránh xa tinh thần cục bộ, phe nhóm hẹp hòi
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn. HKK
Lời mở
Sau những tuần lễ tìm hiểu Đức Giêsu là ai và bản chất người Kitô hữu là gì, những tuần tiếp theo sẽ giới thiệu cho chúng ta biết người tín hữu Kitô ấy nên có những tinh thần nào và hành động ra sao trong cuộc sống.
Các bài Kinh Thánh hôm nay mời gọi chúng ta suy nghĩ về một tinh thần mà người Kitô phải tránh, đó là tinh thần cục bộ, phe nhóm hẹp hòi.
1. Bài học Thánh Kinh
1.1. Trong Bài đọc I (x. Ds 11,25-29), sách Dân Số kể lại câu chuyện ông Môsê đã xin Chúa chia sẻ sự khôn ngoan cho 70 vị kỳ mục để họ cùng điều hành dân Do Thái với ông. Có hai kỳ mục không đến cầu nguyện chung với Môsê và các bạn trong lều Giao Ước mà lại ở nhà. Nhưng vì Môsê đã xin Chúa thương ban ơn ấy cho tất cả những người có trong danh sách, nên hai ông này cũng nhận được ơn và phát ngôn trong trại. Người ta báo cáo sự việc này cho ông Môsê và Giôsuê xin ông Môsê ngăn cấm hai ông ấy vì hai ông đã không có mặt chung với cả nhóm. Nhưng Môsê trả lời: “Anh ghen giùm tôi à? Phải chi Đức Chúa ban Thần Khí trên toàn dân để họ đều là ngôn sứ”. Điều này như gợi ý cho chúng ta hiểu rằng ơn Chúa không bị giới hạn bởi nhóm người, vật chất, không gian và thời gian mà được chia sẻ cho mọi người. Do đó, nếu nhận được ơn Chúa, chúng ta cũng phải biết chia sẻ cho mọi anh chị em, không phân biệt phe nhóm. Hơn nữa, qua lời chuyển cầu của Môsê và của chúng ta, ơn Chúa có thể được ban cho bất cứ ai, bất cứ lúc nào và ở bất cứ đâu.
1.2. Trong bài Phúc Âm (Mc 9,38-43), ông Gioan thấy có một người không thuộc nhóm môn đệ Đức Giêsu mà nhân danh Chúa Giêsu trừ quỷ và người ấy lại trừ được quỷ. Ông đã ngăn cấm người ấy không được hành động như thế. Chúa Giêsu muốn dạy cho Gioan và các môn đệ đừng có tinh thần hẹp hòi, dù người ấy không thuộc nhóm các ông rằng: “Đừng ngăn cản người ta, vì không ai lấy danh nghĩa Thầy mà làm phép lạ, rồi ngay sau đó lại nói xấu về Thầy”. Điều này giúp chúng ta hiểu được rằng Chúa Giêsu không phải là người dành riêng cho một phe nhóm nào mà mở rộng cho mọi người. Tất cả những ai tin vào Người đều có thể đón nhận được quyền năng, ân sủng, tình yêu của Người. Vì thế chúng ta nên đón nhận, yêu thương và hợp tác với họ.
2. Loại trừ tinh thần phe nhóm, cục bộ
2.1. Định nghĩa và phân biệt
Đây là thứ tinh thần thúc đẩy một hay nhiều người tập hợp, câu kết với nhau vì những quyền lợi không chính đáng. Nhóm người đó có thể cùng thuộc về một địa phương, một dân tộc, cùng chung một cảnh ngộ, một tình cảm, một lý tưởng hay đặc điểm nào đó khiến họ gần gũi nhau. Việc gần gũi này là điều tốt đáng khuyến khích. Tuy nhiên, khi người ta lợi dụng sự gần gũi ấy để loại trừ người khác biệt với mình vì những quyền lợi không chính đáng, là người ta rơi vào óc bè phái, cục bộ.
Nhìn vào xã hội Việt Nam, dường như chúng ta đang bị chi phối nặng nề bởi óc bè phái, cục bộ. Nhiều người Công giáo chỉ biết có xứ đạo của mình, không muốn cộng tác với các xứ đạo khác để tất cả cùng thăng tiến. Có những giáo phận lớn, giàu có về nhân lực, vật lực không muốn cộng tác với các giáo phận nhỏ, nghèo nên Giáo hội ở Việt Nam chưa phát huy được sức mạnh của Tin Mừng. Trong xã hội hiện nay, nơi nào cũng đầy những người buôn bán nhỏ. Nhiều người chỉ muốn mở cửa hàng riêng để làm giám đốc, làm việc một mình mà không muốn cộng tác với người khác. Hiện nay, những công ty lớn hầu như thuộc về nước ngoài, còn công ty nhỏ là của Việt Nam.
Nếu chúng ta không biết cộng tác, góp vốn, chung sức với nhau thì những công ty lớn của nước ngoài sẽ dần dần nuốt chửng các công ty Việt Nam, và người Việt Nam sau này chỉ làm công cho người nước ngoài mà thôi vì tinh thần cục bộ làm cho ta suy yếu, không đoàn kết cộng tác để làm được những chuyện lớn. Như thế tinh thần cục bộ không những gây thiệt hại cho người có nó mà còn ảnh hưởng đến người khác và làm suy yếu cả dân tộc.
Nhìn rộng hơn ra thế giới, cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc hiện đang làm cho nhiều dân tộc khốn đốn vì hàng hoá phải chịu những khoản thuế nặng hai bên đánh lên những mặt hàng của nhau. Tình thần lợi ích của riêng dân tộc theo những chủ nghĩa dân tuý cũng chỉ là loại cục bộ, phe nhóm làm hại cộng đồng thế giới!
2.2. Nguồn gốc óc cục bộ nơi người Việt Nam
Có lẽ chúng ta nên biết về cấu trúc tâm lý xã hội của người Việt Nam. Trong dòng lịch sử dân tộc, dân tộc ta bị người Trung Hoa đô hộ trong cả 1.000 năm, 80 năm bị người Pháp áp chế. Họ không muốn chúng ta đoàn kết để lật đổ ách thống trị của họ nên họ gieo nghi ngờ giữa người này với người nọ; gợi lên sự khác biệt giữa làng này với làng khác, giữa vùng này với vùng kia để chúng ta chỉ biết có mình hay chỉ gắn bó với người đồng hương và loại trừ người khác.
Hơn nữa, tổ chức làng xóm cũng có thể làm cho tâm trí chúng ta hẹp hòi. Ở làng quê với luỹ tre bao bọc quanh làng, hầu như chúng ta ít ra khỏi làng để mở rộng tâm trí vì “đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Những luỹ tre đó, tuy ngăn cản cướp bóc từ ngoài xâm nhập, nhưng đồng thời chúng cũng trói buộc tâm trí ta, làm cho ta càng ngày càng đóng kín trong một nhóm nhỏ mà không phát huy được những khả năng kỳ diệu của tinh thần.
3. Bài học mở rộng tâm hồn của Chúa Giêsu
3.1. Óc cục bộ không phải là tinh thần của người Công giáo. Chúa mời gọi chúng ta sau khi nhận được ơn, hãy chia sẻ cho người khác, hãy mở rộng tâm hồn, trí khôn và tầm mắt để nhận ra giá trị của tất cả anh chị em, để yêu thương, cộng tác với họ.
Trong kinh nghiệm cuộc sống, tôi thấy có những vị tăng ni hay mục sư đã nhân danh Đức Giêsu trừ được ma quỷ, chữa bệnh cho người khác trong khi nhiều linh mục, tu sĩ Công giáo lại không làm được. Họ đã từng phản ứng như tông đồ Gioan nói với Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, chúng con thấy có người nhân danh Thầy mà trừ quỷ. Chúng con đã cố ngăn cản vì người ấy không theo chúng ta” (Mc 9,38).
Hôm nay Chúa Giêsu như đang mời gọi ta đừng giữ óc cục bộ hẹp hòi vì tất cả đều là con cùng một Cha Trên Trời, cùng được Thánh Thần thúc đẩy, cùng được Chúa Giêsu đổ máu cứu độ. Hình ảnh trái tim Người bị lưỡi giáo đâm thủng, đôi cánh tay giang rộng như muốn ôm trọn mọi người trên thập giá, và đôi chân gắn chặt trên bệ gỗ như chờ đợi mọi người là bài học để ta phá bỏ óc cục bộ hẹp hòi của mình. Chúng ta hãy nhìn nhận mọi người đều là anh chị em, để có thể đón nhận những sự khác biệt, để có thể cùng cộng tác làm sáng danh Chúa và mưu ích cho toàn thể gia đình nhân loại. Giáo Hội mời gọi ta tôn trọng sự khác biệt của người khác, càng tôn trọng, càng đón nhận những sự khác biệt ấy, chúng ta càng làm giàu cho mình.
3.2. Trong những chuyến công tác ở nước ngoài, tôi thấy những đồng ruộng trải rộng đến tận chân trời, không có bờ bao ngăn cách, nên dễ dàng cơ giới hoá nông nghiệp. Còn ở Việt Nam người ta chia nhỏ các thửa ruộng, mảnh vườn, nên cả ngàn năm qua ta vẫn đi sau con trâu, cái cày. Nếu bỏ đi các bờ rào ngăn cách, diện tích trồng trọt sẽ tăng thêm hơn 10%, ta sẽ có nhiều lúa gạo, nông sản hơn, sẽ no đủ hơn, giàu có hơn.
Chúng ta thử nhìn vào những dãy nhà ở thành phố, nhà này sát nhà kia nhưng vẫn xây đủ 2 bức tường cho mỗi căn, thành ra giữa hai nhà có 2 bức tường. Nếu biết hợp tác, sử dụng chung 1 bức tường, thì cứ 10 ngôi nhà sát nhau ta có thể bỏ đi được 9 bức tường. Như vậy nhà cửa sẽ rộng hơn, rẻ hơn. Ích lợi của việc loại trừ óc cục bộ, phe nhóm rất rõ ràng, nhưng lòng người vẫn chưa thoát khỏi tính ích kỷ, nhỏ hẹp. Tại sao?
Lời kết
Hôm nay, chúng ta được mời gọi mở rộng tâm trí đón nhận những giá trị của người khác, dù họ có nhiều khác biệt. Tất cả chúng ta đều là con cái của Cha Trên Trời nên cần yêu thương, đón nhận nhau và cộng tác với nhau vì ích chung của đại gia đình nhân loại cũng như để làm người khác nhận ra ta là môn đệ đích thực của Chúa Giêsu Kitô.
