Chúa Nhật XIV TN B – 2018: Vấn nạn “Anh chị em ruột của Chúa Giêsu”
Mấy từ “anh em”, “chị em” đã gây tranh cãi giữa các tín hữu Tin Lành và Công giáo. Đó là vấn nạn “Anh chị em ruột của Chúa Giêsu”. Trong tinh thần đối thoại đại kết và mở rộng tâm trí cho Chúa Thánh Thần, chúng ta cùng giúp nhau tìm hiểu vấn đề.
Chúa Nhật XIV TN B – 2018
Vấn nạn “Anh chị em ruột của Chúa Giêsu”
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn
Lời mở
Bài Tin Mừng hôm nay (x.Mc 6,1-6) kể cho ta câu chuyện xảy ra khi Chúa Giêsu trở về quê quán Nazareth. Dân làng ngạc nhiên về sự khôn ngoan và quyền năng lạ lùng của Người, nên nói với nhau: “Ông ta không phải là bác thợ, con bà Maria và là anh em của các ông Giacôbê, Giuse, Giuđa và Simon sao? Chị em của ông không phải là bà con lối xóm với chúng ta sao?” Mấy từ “anh em”, “chị em” đã gây tranh cãi giữa các tín hữu Tin Lành và Công giáo. Đó là vấn nạn “Anh chị em ruột của Chúa Giêsu”. Trong tinh thần đối thoại đại kết và mở rộng tâm trí cho Chúa Thánh Thần, chúng ta cùng giúp nhau tìm hiểu vấn đề.
1. Vấn nạn về anh chị em ruột của Chúa Giêsu
1.1. Vấn nạn có thật. Trước hết chúng ta ghi nhận rằng cuộc tranh cãi về vấn đề “Đức Giêsu có anh chị em ruột không?” vẫn đang tiếp diễn tại Việt Nam và nhiều nơi khác. Nhiều tín hữu Công giáo, vì không thông thạo Thánh Kinh như anh em Tin Lành, nên không biết giải đáp vấn nạn này. Có ngưiời còn cảm thấy mình đuối lý khi nghe anh em đó giải thích và mất lòng tôn kính đối với Đức Maria và Thánh Giuse vì nghĩ rằng 2 vị thánh đã ăn ở với nhau nên sinh ra các người con khác là anh chị em ruột của Đức Giêsu.
Hơn nữa, bản dịch Việt ngữ hình như che giấu phần nào vấn nạn khi không xác định đó là anh chị em ruột hay anh chị em họ, mà chỉ dùng từ chung chung “anh em”, “chị em”. Trong thực tế, tất cả những lần Thánh Kinh Tân Uớc nói về anh chị em của Đức Giêsu đều dùng từ “anh chị em ruột”. Ngoài đoạn văn hôm nay, ta còn đọc thấy các đoạn văn khác như:
– “Thưa Thầy! Có mẹ và anh chị em Thầy ở ngoài kia đang tìm Thầy” (x. Mc 6,3; Mt 13,53-58, Lc 4,16-30).
– “Anh em Đức Giêsu nói với Người…Thật thế, anh em Người không tin vào Người” (Ga 7, 2.5).
-“Tất cả các ông đều chuyên cần cầu nguyện… với bà Maria, thân mẫu Đức Giêsu và với anh em của Đức Giêsu” (Cv, 1,14).
“Tôi đã không gặp một vị tông đồ nào khác, ngoài ông Giacôbê, người anh em Chúa” (Gl 1,19).
– Và nhiều câu khác: 1Cr 9,5….
Thánh Kinh Tân Ước dùng tiếng Hy Lạp làm nguyên ngữ nên ý nghĩa của từ ngữ rất rõ ràng. Từ “anh chị em ruột” muốn chỉ mối quan hệ máu mủ hoặc thân thiết như ruột thịt (x. Từ điển tiếng Việt). Từ này tương đương với tiếng Anh là “brother, sister” hay tiếng Pháp là “frère, soeur”. Trong khi từ “anh chị em họ” là “cousin” (tiếng Anh) hay “cousin, cousine” (tiếng Pháp).
1.2. Vấn nạn mở rộng. Thêm vào đó, vấn nạn còn trầm trọng hơn khi người ta giải nghĩa các đoạn Thánh Kinh khác có liên quan.
Thí dụ như: “Đức Maria sinh Đức Giêsu, người con đầu lòng,” (x. Lc 2,7). Anh em Tin Lành tin Đức Giêsu được sinh ra bởi phép Chúa Thánh Thần, không có yếu tố của người nam (x. Is 7,14; Mt 1,23). Tuy nhiên, nếu Đức Giêsu là “con đầu lòng” thì chắc Đức Maria còn sinh nhiều người con thứ khác (x. website: tinlanh.com).
Một đoạn văn khác: “Ông Giuse không ăn ở với bà (Maria), cho đến khi bà sinh một con trai, và ông đặt tên cho con trẻ là Giêsu” (Mt 1,25). Anh em Tin Lành tin rằng sau khi sinh Đức Giêsu thì Thánh Giuse ăn ở với bà Maria và sinh ra các người con khác (x. website: tinlanh.com).
Trong thế kỷ XX, do ảnh hưởng của ý thức hệ duy nghiệm, duy thực, duy khoa học và phong trào giải trừ huyền thoại của mục sư Bultmann, người ta càng không tin việc Đức Maria sinh Chúa Giêsu mà không cần yếu tố nam nhân, và càng tin Đức Maria và Thánh Giuse sinh nhiều người con khác. Như thế, những từ “anh chị em ruột” được Thánh Kinh ghi lại dường như xác nhận vấn nạn này.
2. Giải quyết vấn nạn này như thế nào?
Trong quá trình dạy môn Kitô học nhiều năm qua, chúng tôi đã cố gắng giải đáp vấn nạn này và đã trình bày trong cuốn Cẩm nang Tân Phúc Âm hoá (x. Lm Nguyễn Ngọc Sơn, NXB Tôn Giáo, 2014, tr. 371-382). Sau đây là vài dòng tóm tắt.
2.1. Lời giải đáp hiện nay. Giáo hội Công giáo đã giải quyết vấn nạn này ở số 500 trong sách Giáo lý Hội Thánh Công giáo như sau: “Hội Thánh vẫn luôn hiểu rằng những đoạn văn này không hề ám chỉ những người con khác của Đức Trinh Nữ Maria: ông Giacôbê và ông Giuse, anh em của Chúa Giêsu (Mt 13,55) thật ra là con của một bà Maria nào đó là môn đệ của Đức Kitô (x. Mt 27,56), bà này được cẩn thận phân biệt là “bà Maria khác” (Mt 28,4). Đây là những người anh em bà con họ hàng gần, theo như cách nói quen dùng trong Cựu Ước (x. St 13,8; 14,16; 29,15…)”.
Thật ra lời giải thích này chưa thoả đáng cho những người nghiên cứu Thánh Kinh trong nội bộ Giáo hội Công giáo và chưa thuyết phục được anh em Tin Lành. Lý do là vì Thánh Kinh thật sự dùng từ “anh chị em ruột” của Chúa Giêsu chứ không dùng từ khác và ta phải hiểu đúng “nghĩa văn tự” của từ đó trước khi tìm đến “nghĩa ẩn dụ, luân lý và nghĩa dẫn đường” (x. Sách Giáo Lý Hội thánh Công giáo, số 117).
2.2. Hướng giải thích mới. Từ “anh chị em ruột” mà Tân Ước dùng là hoàn toàn chính xác, vì tất cả những ai liên kết với Đức Giêsu Kitô đều thật sự có quan hệ ruột thịt với Người, thành chi thể trong thân thể nhiệm mầu của Người.
Hơn nữa, Tân Ước không dùng từ “con một”, nhưng dùng từ “con đầu lòng” (Lc 2,7) vì muốn ám chỉ đến việc Chúa Giêsu là người con đầu tiên mà Chúa Cha và Mẹ Maria sinh ra trong đại gia đình của Thiên Chúa. Người là “Con một” của Chúa Cha (x. Ga 3,16.18) đã được ban cho ta, là “người Con duy nhất của Đức Maria” (x. sách GLHTCG, số 501), nhưng lại là con đầu lòng của Chúa Cha và Mẹ Maria, để nhờ Người mà toàn thể gia đình Thiên Chúa được quy tụ.
Nhờ mầu nhiệm nhập thể, Ngôi Lời Thiên Chúa trở thành người là Đức Giêsu, đón nhận thân xác như bất cứ con người nào. Như thế, Người đã trở nên anh em ruột thịt của họ, để dẫn đưa họ vào sự hiệp thông với Chúa Cha trong một gia đình duy nhất của Thiên Chúa. Trong Đức Giêsu Kitô, mọi người đều là anh chị em ruột thịt của nhau vì đều thuộc về một gia đình nhân loại duy nhất (x. GLHTCG, số 355-360). Vì thế, trong Thánh lễ, cũng như trong các bản văn Thánh Kinh, chúng ta gọi nhau là “anh chị em” theo nghĩa ruột thịt, chứ không phải “anh chị em họ”.
Nhìn xa hơn, qua thân xác vật chất, Đức Giêsu còn liên kết với mọi loài thụ tạo trong vũ trụ để trở thành anh em của muôn loài; trở thành anh cả muôn loài và của chúng ta (x. Rm 8,29). Người đã chết để cứu độ tất cả. Vũ trụ cảm nhận được ơn cứu độ nên bầu trời tối đen, mặt đất rúng động khi Đức Giêsu gục đầu tắt thở cũng như khi Người sống lại.
Xin cho phép tôi nói đôi chút về phương diện khoa học, đặc biệt là cho các bạn trẻ: căn cứ vào cấu trúc vật chất, chúng ta thật sự là anh chị em ruột thịt của nhau. Tại sao? Chúng ta đang nhận khí oxy từ những cây xanh toả ra, đang ăn những bát cơm, miếng thịt, con cá, ngọn rau trong những bữa ăn hằng ngày. Chúng trở thành xương thịt máu mủ của ta. Chất khí carbonic và cặn bã ta thải ra, qua sự chuyển hoá trong vũ trụ, lại trở thành xương thịt cho muôn loại thực vật, động vật quanh ta.
Nhà bác học Amedeo Avogadro (1776-1856) đã đưa ra số N= 6,022 x 1023 với nguyên lý nổi tiếng của ông: “Trong cùng một điều kiện nhiệt độ và áp suất, các khí khác nhau có cùng một thể tích, sẽ chứa cùng một số nguyên tử hay phân tử như nhau”. Nói một cách dễ hiểu: nếu chúng ta lấy 16 gram oxy ta thở hay lấy 18gr nước ta uống đếm trong máy điện tử, thì chúng có 6,02223 nguyên tử thật và phân tử thật. Nếu chúng ta chia đều theo đầu người cho 7 tỉ người đang sồng trên thế giới này, mỗi người sẽ có hơn 9000 tỉ nguyên tử thật và phân tử thật của khí oxy và nước.
Từ con số này, ta suy thêm để thấy rằng Chúa Giêsu và Mẹ Maria, trong đời sống, đã thở, đã ăn hàng trăm ngàn tấn khí, lương thực. Tất cả đều hoà trộn trong thế giới và vũ trụ này. Chúng ta sẽ thấy rằng trong thân thể của mỗi người, chúng ta đang có những nguyên tử, phân tử Carbon, Hydro, Oxy, Nitơ, sắt, đồng, chì, kẽm….đã từng ở trong thân thể của Chúa Giêsu và Mẹ Maria. Như vậy chúng ta thật sự là anh chị em ruột của nhau xét về lĩnh vực khoa học, chưa cần nói đến khía cạnh đức tin. Nếu phân tích các gen trong nhiễm sắc thể, ta là con ruột của ông nọ, bà kia. Nhưng phân tích sâu xa hơn, ta là anh chị em ruột của mọi người và của muôn loài trong vũ trụ này. Khi hiểu được điều đó, chúng ta sẽ thấy cảm nghiệm được hạnh phúc và hãnh diện để gắn bó với Chúa Giêsu và gắn bó với nhau.
Lời kết
Hôm nay, chúng ta thấy mình cần phải học hỏi và xác tín nhiều hơn nữa để luôn đối xử với nhau như những anh chị em ruột thịt và yêu mến nhau cách chân thành. Như thế chúng ta sẽ làm vui lòng Chúa Cha, Mẹ Maria, như những người con yêu dấu và hiếu thảo.
