Chúa Nhật XI TN B – 2018: Nước Thiên Chúa, nước con người
Thiên Chúa Cha không muốn cho loài người không biết và hiểu sai về Nước Ngài nên đã sai Con Một Ngài là Chúa Giêsu Kitô đến trần gian để thiết lập và giảng dạy về Nước Thiên Chúa.
Chúa Nhật XI TN B – 2018
Nước Thiên Chúa, nước con người
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK
Lời mở
Các bài Kinh Thánh mời gọi chúng ta suy niệm về Nước Thiên Chúa. Bài đọc I (x. Ez 17,22-24) mô tả Nước đó như một chồi non được Thiên Chúa trồng trên đỉnh núi cao của Israel, trở thành một cây hương bá lớn lao, muông chim đến nương mình dưới nó. Trong bài Tin Mừng (x. Mc 4,26-34), Đức Giêsu kể hai dụ ngôn để so sánh Nước Thiên Chúa: Nước Thiên Chúa như một hạt lúa giống được gieo xuống ruộng, qua năm tháng mọc lên trở thành bông lúa nặng trĩu hạt; hay như hạt cải rất nhỏ bé, mọc lên thành cây to đến nỗi chim trời có thể làm tổ dưới bóng. Thánh Phaolô trong Bài đọc II (x. 2 Cr 5,6-10) đã mời gọi chúng ta: “dù còn trong thân xác hay lìa bỏ thân xác, chúng ta chỉ có một tham vọng duy nhất là làm đẹp lòng Chúa”.
Vì thế, hôm nay chúng ta dành ít phút để cùng tìm hiểu về Nước Thiên Chúa khi chúng ta vẫn còn đang sống trong một đất nước của con người.
1. Giải thích từ ngữ
1.1. Nước là gì?
Chúng ta không muốn nói đến nước là thứ chất lỏng, không màu, không vị, tồn tại dạng tự nhiên quanh ta trong ao hồ sông biển, mà thành phần hoá học của nó là Hydro với Oxy. Nhưng người ta vẫn dùng hình ảnh nước ấy để diễn tả một thực tại cao cả hơn gọi là đất nước.
Nước muốn nói ở đây là một vùng đất, trong đó có những con người thuộc một hay nhiều dân tộc cùng sống chung với nhau dưới một chế độ chính trị xã hội và cùng thuộc về một nhà nước nhất định. Chúng ta thường nói: nước Việt Nam, nước Pháp, nước Hoa Kỳ… Vì thế, nó tương đương với từ gốc Hán mà ngày xưa chúng ta vẫn gọi là quốc gia (quốc là nước, gia là nhà). Thời nay, hầu hết các nước theo chế độ dân chủ, trừ một ít nước như Anh, Thuỵ Điển, Monaco…nhưng các nước thời xưa theo chế độ quân chủ do một vị vua nắm quyền tối cao nên gọi là vương quốc.
Nước Thiên Chúa, hay Nước Trời, là những từ vẫn thường được dùng trong Thánh Kinh Tân Ước, tuy nhiên chúng ta cũng nên phân biệt một chút. Vì người Do Thái kiêng huý, không dám gọi tên Thiên Chúa, nên thánh Matthêu viết Phúc Âm cho người Do Thái mới dùng từ Nước Trời. Các sách Phúc Âm khác theo thánh Marcô, Luca và Gioan dùng từ “Nước Thiên Chúa”, vì được viết cho các dân tộc khác không cần kiêng huý tên Thiên Chúa. Trong Thánh Kinh Cựu Ước, chúng ta còn gặp những từ như triều đại Thiên Chúa, Vương quốc Thiên Chúa, Vuơng quyền của Chúa Kitô.
Nước Trời cũng không phải chỉ thứ “nước ở trên trời”, còn chúng ta đang sống trong một đất nước ở dưới đất. Nước Trời tương đương với Nước Thiên Chúa. Từ “Thiên Chúa” ở đây, như chúng ta đã biết, mới chỉ được dùng từ năm 1924, khoảng gần 100 năm nay, còn trước đấy, từ năm 1615, tổ tiên Công giáo chúng ta đã dùng từ Đức Chúa Trời. Từ này là tên ngắn của từ Thiên Địa Chân Chúa, nói gọn thành Thiên Chúa: chỉ vị thật sự có quyền lực cao nhất trên trời dưới đất. (Thiên là Trời, địa là đất, chân là đúng, chúa là người có quyền lực cao nhất) hay “Chúa thật của trời đất”.
1.2. Nước Thiên Chúa là gì?
Vậy Nước Thiên Chúa là “từ chỉ quyền bính của Thiên Chúa trong lịch sử thế giới. Nước Thiên Chúa ngự trị hoàn toàn khi ý định ngàn đời của Thiên Chúa được thành tựu, đó là đưa mọi sự vào trong tình yêu vĩnh cửu của Ngài” (x. Hội đồng Giám mục Việt Nam, Từ điển Công giáo, NXB Tôn Giáo, 2016, tr.657). Chúng ta đã tìm hiểu Thiên Chúa là tình yêu và kế hoạch tổng thể của Thiên Chúa chính là tình yêu (x. Uỷ ban Giáo lý Đức tin, Docat, NXB Tôn Giáo, 2017, tr.15-32).
Khi nói đến nước nào đó, người ta luôn hàm chứa 3 yếu tố: lãnh thổ địa lý, người dân sống trên lãnh thổ đó và quyền bính chính trị thể hiện trên dân chúng. Trong Nước Thiên Chúa, lãnh thổ là toàn thể vũ trụ hữu hình cũng như vô hình; người dân là toàn thể các thụ tạo được Thiên Chúa dựng nên hữu hình cũng như vô hình, thí dụ như loài người, vạn vật và các thiên thần; quyền bính là quyền lực siêu việt và tình yêu vĩnh hằng của Thiên Chúa thực thi trên mọi công dân Nước Trời.
2. Đức Giêsu là hiện thân của Nước Thiên Chúa
Thiên Chúa Cha không muốn cho loài người không biết và hiểu sai về Nước Ngài nên đã sai Con Một Ngài là Chúa Giêsu Kitô đến trần gian để thiết lập và giảng dạy về Nước Thiên Chúa.
2. 1. Đức Giêsu là thiết lập Nước Thiên Chúa
Nước Thiên Chúa được hứa hẹn trong Thánh Kinh Cựu Ước từ muôn thuở (x. LG 5, 46, DV 15) đã được Đức Giêsu khai mở trên trái đất (x. 3,5, 46; DV 17). Người là hiện thân của Nước đó. Chính Người mạc khải về Nước đó bằng những lời giảng dạy qua các dụ ngôn về Nước Trời, bằng những dấu chỉ, phép lạ (x.Lc 4,16-22; LG 5, 35; AG 12; GLHTCG 547) để chúng ta thấy Nước Trời là Chúa Giêsu thật sự đang ở giữa chúng ta (x.Mt 12,28) và chúng ta cũng có nhiệm vụ xây dựng Nước ấy để tất cả mọi người cảm nghiệm được rằng Chúa đang ở giữa họ.
Nước Thiên Chúa được cảm nghiệm trong hiện tại (x. Mt 12,28) ở trần thế này như là sự công chính, bình an, niềm vui trong Thần Khí (x. Rm 14,17). Nhưng đồng thời Nước đó cũng siêu việt, vượt lên trên thời gian, mang tính thần thiêng và vĩnh hằng qua dụ ngôn Tiệc Cưới dành cho mọi người, dù là nghèo đói, thấp hèn (Mt 8,11;x. 22,1-14).
Nước Chúa không phải là những lời suông, dù chúng ta học Thánh Kinh và nói Lời Chúa rất hay, nhưng người khác nhìn vào đời sống của người tín hữu để xem Nước đó thật sự là gì. Công đồng Vaticanô II, trong 16 văn kiện, nhất là trong Hiến chế Tín lý Lumen Gentium (số 36); và Hiến chế Mục vụ Giáo Hội trong Thế giới Ngày nay (số 39), luôn nhắc nhở rằng: “Nước Chúa là sự thật và sự sống, là thánh thiện và ân sủng, là công lý, tình yêu và hoà bình”. Khi chúng ta, trong cuộc sống của mình, gieo sự thật, tôn trọng sự sống, gieo tình yêu, hoà bình, niềm vui và bình an cho mọi người… lúc bấy giờ chúng ta mới thật sự xây dựng Nước Thiên Chúa. Những ai sống gần người Công giáo cảm thấy niềm vui, bình an, tình yêu của Thiên Chúa chuyển thông cho họ, họ mới thật sự tin theo Chúa Giêsu.
2.2. Hai dụ ngôn về Nước Thiên chúa
Hôm nay Chúa Giêsu giới thiệu cho chúng ta hai dụ ngôn về Nước Trời, dù rất ngắn, nhưng mời gọi chúng ta suy nghĩ. Trước hết, Nước Trời giống như hạt lúa giống gieo xuống đất, dù là đêm hay ngày, dù người gieo giống ngủ hay thức, hạt giống vẫn âm thầm mọc lên, sinh hoa kết quả. Điều đó gợi ý rằng: chúng ta có nhiệm vụ xây dựng Nước Trời bằng những hành động tích cực giống như một người nông dân cày bừa, gieo cấy, tưới nước, nhổ cỏ, bón phân… nhưng chính Chúa mới làm cho cây lúa lớn lên như thánh Phaolô đã từng cảm nghiệm: “Tôi trồng, anh Apollô tưới, nhưng Thiên Chúa mới làm cho lớn lên. Vì thế kẻ trồng hay người tưới chẳng là gì cả, nhưng Thiên Chúa, Đấng làm cho lớn lên, mới đáng kể. Kẻ trồng, người tưới đều như nhau, nhưng ai nấy sẽ được thù lao theo công khó của mình.” (1Cr 3,6-8).
Hơn nữa, chính những giá trị tích cực chúng ta gieo vãi trong lòng xã hội sẽ làm cho Nước Trời lớn mạnh để những người dân trong xã hội trần thế được hưởng nhờ, giống như hạt cải mọc thành một cây to che chở chim trời đến trú ẩn dưới những tàn lá của nó. ĐTC Phanxicô luôn nhắc nhở chúng ta, đặc biệt cho các bạn trẻ, rằng: “Khi Đức Giêsu tuyên bố Nước Trời đã đến, Người không chỉ chữa lành và cứu mạng một số cá nhân, mà hơn thế, Người thiết lập một hình thức mới của cộng đồng, một vương quốc của hoà bình và công lý. Chắc chắn chỉ một Thiên Chúa mới có thể hoàn thành vương quốc ấy một cách trọn vẹn. Tuy nhiên, các tín hữu cũng cần phải góp phần làm cho một xã hội tốt đẹp hơn. Họ cần phải xây dựng thành đô con người ‘nhân đạo hơn, vì thành đô này tương hợp với Nước Thiên Chúa’ (x. Tóm lược Học thuyết Xã hội Công giáo, số 63). Khi so sánh Nước Thiên Chúa với men dần dần làm dậy lên cả khối bột lớn, Người muốn chỉ bảo cách thức hành động mà các Kitô hữu nên làm trong xã hội” (x. Docat, NXB Tôn Giáo, 2017, số 28, tr. 40).
Lời kết
Khi tìm hiểu về Nước Thiên Chúa, chúng ta rất vui mừng và tự hào mình là công dân của Nước đó. Tuy nhiên, chúng ta cũng thấy ngay những yêu cầu cấp thiết và thực tế là phải xây dựng nước đó như thế nào khi đang sống giữa xã hội hiện nay. Xin cho mỗi người chúng ta thật sự là chứng nhân của Nước này cho mọi người, mọi vật quanh ta.