Sông Nước Lah (xã Trà Don, huyện Nam Trà My) đang được đề xuất xây dựng nhà máy thuỷ điện – Ảnh: Việt Hùng

Những vụ động đất trong lòng hồ thuỷ điện Sông Tranh 2 ở huyện Bắc Trà My chưa làm yên lòng người dân thì huyện kế bên Nam Trà My lại đang xin phép đầu tư thêm 4 dự án thuỷ điện, khiến dư luận âu lo.

Bớt 1, thêm 4

UBND tỉnh Quảng Nam đã có tờ trình gửi HĐND tỉnh về việc sửa đổi, bổ sung nghị quyết HĐND tỉnh về quy hoạch thuỷ điện vừa và nhỏ. Theo đó, tỉnh chỉ đề nghị đưa khỏi quy hoạch thuỷ điện Nước Xa (xã Trà Mai, huyện Nam Trà My) có công suất 1,2MW, nhưng lại đề nghị bổ sung 4 dự án thuỷ điện ở huyện này.

Lý do tỉnh đề xuất HĐND xây dựng 4 dự án thuỷ điện nêu trên là việc cấp điện cho huyện Nam Trà My chỉ có một đường dây 35kV từ huyện Bắc Trà My kéo qua, gây tổn thất điện lớn, không ổn định cấp điện vào mùa mưa và thường xuyên xảy ra sự cố.

Hiện tỉnh Quảng Nam đã có tổng cộng 42 dự án thủy điện gồm 10 dự án lớn, 32 dự án nhỏ và vừa.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Hồ Quang Bửu, chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, nhìn nhận: “Làm cái gì cũng có hai mặt. So sánh cái lợi, cái hại thì cái hại không đáng là bao nhiêu so với cái lợi về kinh tế – xã hội.

Các dự án này chiếm đất rừng nhỏ hơn so với quy định, không ảnh hưởng đến người dân, diện tích làm hồ trữ nước không bao nhiêu”.

Ông Bửu còn nói các chủ đầu tư dự án thuỷ điện cam kết họ bỏ tiền làm đường dây 110kV, nếu Nhà nước làm phải mất 400 tỉ đồng. Khi đó điện sẽ đáp ứng ổn định cho Nam Trà My, từ 30% hộ dân dùng điện lưới hiện nay sẽ lên 80%…

Đập ngăn nước thuỷ điện Tà Vi nằm giáp ranh giữa hai huyện Nam Trà My và Bắc Trà My, gây khô hạn cho vùng hạ lưu của đập – Ảnh: V. Hùng

Chưa lấy ý kiến dân

Ghi nhận ngày 13-7 tại xã Trà Don – nơi dự kiến xây dựng thủy điện Nước Lah, đa số người dân đều không hề biết xã sắp tới sẽ xây dựng thuỷ điện. Bà Hồ Thị Ni (55 tuổi, người dân xã Trà Don) cho rằng dân mới nghe thông tin huyện khảo sát và đề xuất xây dựng một thuỷ điện ở xã.

“Làm sao cũng được nhưng phải đảm bảo rằng không làm mất đất sản xuất, đảm bảo sinh kế cũng như chỗ ở cho chúng tôi, không phá rừng nhiều” – bà Ni nói.

Ông Hồ Văn Lai – phó chủ tịch UBND xã Trà Don – cho biết tháng 6-2017 có đoàn cán bộ huyện, phòng tài nguyên – môi trường đến khảo sát khu vực đề xuất xây dựng thuỷ điện Nước Lah. Thuỷ điện này sẽ lấy nước trên sông Nước Lah.

Ông Lai nói hiện tại nguồn điện cung cấp cho dân sử dụng trên địa bàn xã vẫn tốt, ổn định, chỉ khi mưa gió mới có các sự cố.

“Khi làm thuỷ điện ở đây sẽ sử dụng hơn 1km lưu vực sông làm hồ tích nước. Nương rẫy của người dân nằm ven sông sẽ bị ảnh hưởng. Do đoàn mới khảo sát nên xã chưa họp để lấy ý kiến người dân” – ông Lai nói.

Ông Hồ Thanh Bá, nguyên bí thư Huyện uỷ Nam Trà My (từ năm 2006-2014), cũng cho biết chưa nghe thông tin xây dựng thêm 4 dự án thuỷ điện ở huyện.

Tránh thổi phồng 
hiệu quả kinh tế

GS.TS Nguyễn Thế Hùng – tổ trưởng bộ môn cơ sở kỹ thuật thuỷ lợi (khoa xây dựng thuỷ lợi – thuỷ điện Trường ĐH Bách khoa Đà Nẵng) – cho rằng cần phải xem xét toàn diện việc Quảng Nam đề nghị bổ sung vào quy hoạch thuỷ điện vừa và nhỏ 4 dự án thuỷ điện trên địa bàn huyện Nam Trà My, đặc biệt là trong tính toán thiết kế của dự án, tránh trường hợp thổi phồng hiệu quả kinh tế.

Theo GS Hùng, những thuỷ điện có vị trí xây dựng tốt thì các nhà đầu tư đã xây dựng hết rồi, còn những thuỷ điện xây trong những năm gần đây hiệu quả kinh tế không cao.

“Vấn đề đặt ra là hiệu quả kinh tế tính có chân thực, xác thực không. Tức là những số liệu điều tra cơ bản, tính toán về thuỷ văn, thuỷ lực có chính xác hay là được thổi phồng” – GS Hùng nói.