Thư gửi các bạn Độc giả Hành Khất Kitô về bản dịch Docat

Thư gửi các bạn Độc giả Hành Khất Kitô

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 1/5/2017

Trích yếu: V/v hoàn thành bản dịch cuốn Docat
và giải trình về các vấn đề liên quan đến bản dịch

Các bạn thân mến,

Trong tâm tình chia sẻ một sự việc liên quan đến các bạn, tôi xin thay mặt cho Nhóm dịch thuật cuốn Docat để trình bày với các bạn về việc dịch cuốn sách này và những vấn đề liên quan. Lý do là vì các bạn là những người đóng góp ý kiến cho bản dịch này khi chúng tôi đưa các chương mới dịch tạm lên trang web Hành Khất Kitô (hanhkhatkito.org) để xin các bạn góp ý. Như thế, phần nào các bạn cũng là chủ nhân của bản dịch này.

1. Nhận nhiệm vụ dịch thuật

Ngày 20/8/2016, ngay sau khi nhận nhiệm vụ dịch bản văn Docat ra Việt ngữ với Uỷ Ban trong cuộc họp có Đức cha Giuse Nguyễn Năng là Chủ tịch Uỷ Ban và cha Phêrô Hiền là Tổng Thư ký lúc đó, tôi đã thành lập Nhóm Dịch thuật và hy vọng trong 2,3 tháng có thể hoàn thành. Nhóm Dịch thuật chúng tôi gồm có:

1. Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, Trưởng nhóm
2. Luật sư Augustinô Đan Phú Thịnh
3. Cô Elizabeth Đỗ Minh Thuỵ
4. Cô Anna Nguyễn Thị Tuyết Lê
5. Nữ tu Agnes Trần Thị Lập

Nhóm Dịch thuật gồm thành phần trên đây để giúp cho bản dịch tốt hơn và có nhiều nét đa dạng: linh mục, tu sĩ, giáo dân – cô Thuỵ là thạc sĩ ngữ văn Anh chuyên về dịch thuật của NXB Tổng Hợp TP.HCM, anh Thịnh về luật; tôi về triết học, thần học; cô Lê và nữ tu Lập đều là cử nhân xã hội học do nội dung cuốn sách là Học thuyết Xã hội Công giáo. Chúng tôi còn có lợi thế là trước đây đã dịch cuốn Tóm lược Học thuyết Xã hội Công giáo của Hội đồng Toà thánh Công lý và Hoà bình năm 2006-2007.

Trong sự phân công, cô Thuỵ đã nhận dịch 6 chương đầu, anh Thịnh dịch 6 chương sau, từ chương 7 đến chương 12. Nhưng vì anh Thịnh bận việc, chậm trễ, nên cô Thuỵ đã dịch hết 12 chương. Sau này anh Thịnh mới dịch tiếp được chương 8-12. Tôi nhận phần sửa chữa tổng hợp. Cô Lê và sơ Lập nhận phần đọc lại, sửa chữa theo những góp ý, đánh máy lại để hoàn thành bản dịch hoàn chỉnh. Phần dịch thô đã hoàn thành vào cuối năm 2016.

2. Đường hướng dịch thuật

Đây là cuốn sách rất hay, rất thực tế để hướng dẫn đời sống hoạt động của người tín hữu Kitô trong xã hội hiện nay. Cuốn sách cũng rất ích lợi và cần thiết cho cả những người ngoài Công giáo, nhất là cho giới trẻ Việt Nam.

Vì thế, chúng tôi muốn bản dịch Việt ngữ phải chính xác và gần gũi với quảng đại quần chúng chứ không quá chuyên môn, nặng tính cách luân lý với những từ ngữ triết học thần học như nhiều sách tôn giáo khác. Do đó chúng tôi đã cố gắng dùng các từ dễ hiểu, gần gũi với đời thường. Chỉ một vài từ quá đặc biệt chúng tôi mới phải dùng đến thuật ngữ chuyên môn của triết học, thần học như: nhân vị, bản thể…

Chúng tôi đã so sánh các bản dịch nước ngoài từ nguyên ngữ tiếng Đức sang tiếng Anh, tiếng Pháp và đã chọn bản tiếng Anh phát hành tại Hoa Kỳ năm 2016 của NXB Ignatius Press ở San Francisco vì bản này có nhiều ưu điểm và gần với nguyên bản hơn cả.

Tuy nhiên, ngay trong bản Anh ngữ này cũng có một vài thiếu sót khi biên soạn như ở câu số 109, 177 có những câu chữ giống hệt nhau, chú thích sai ở câu 60… Chúng tôi đã sửa chữa những sai sót để hoàn chỉnh trong bản dịch Việt ngữ.

2. Nhiệm vụ chậm trễ

Nhưng vì cá nhân tôi phải hoàn thành gấp rút cuốn Niên giám GHCGVN 2016 cho Hội đồng Giám mục Việt Nam từ tháng 8/2016, ngày 20/12/2016 mới nhận được giấy phép in và phải in ngay trong 1 tháng cho đến 20/1/2017. Sau đó, tôi nhận nhiệm vụ đi giảng tĩnh tâm cho 5 xứ đạo tại Hoa Kỳ từ ngày 3/3/2017 đến 19/4/2017 và trở về Việt Nam ngày 20/4/2017. Vì thế, trong suốt thời kỳ này tôi không có nhiều thời gian nên việc hoàn thành bản dịch bị chậm trễ khá nhiều.

3. Hỏi ý kiến trên trang web

Chúng tôi đã đưa bản dịch tạm thời lên trang web hanhkhatkito.org để xin ý kiến đóng góp của các bạn độc giả vì muốn cho bản dịch thật gần gũi với công chúng. Sau đây là lịch trình đưa lên:

Chương 1, ngày 20/10/2016
Chương 2, ngày 20/10/2016
Chương 3, ngày 6/12/2016
Chương 4, ngày 19/12/2016
Chương 5, ngày 23/12/2016
Lời dẫn nhập (sửa lại), ngày 2/1/2017
Chương 6, ngày 25/1/2017
Chương 7, ngày 26/1/2017
Chương 12, ngày 25/3/2017

4. Về việc bản dịch của nhóm khác

Chúng tôi phải nhắc đến sự việc này là vì theo lời kể lại của cha Khương Duy, đại diện cho Nhà Xuất Bản Bayard, trong buổi gặp mặt đầu tiên với tôi vào ngày 23/4/2017 vừa qua, là có một nhóm anh em cũng dịch bản Docat và nói rằng chúng tôi đã dùng bản văn của họ. Do không có mặt trong buổi họp của Uỷ Ban ngày 5/4/2017 nên tôi không biết việc có bản dịch khác và lời khiếu nại của họ.

Ngày 23/4/2017 anh Đan Phú Thịnh có kể cho tôi biết việc nhóm đó có mời anh tham gia và gửi cho anh các bản văn dịch 6 chương đầu tiên của họ để hỏi ý kiến, nhưng anh đã không góp ý kiến nào và cũng không sử dụng bản văn của nhóm này và không gửi cho chúng tôi. Anh từ chối tham gia với nhóm đó vì đã nhận làm việc với chúng tôi. Anh là người đầu tiên dịch Lời giới thiệu cuốn Docat của ĐTC Phanxicô. Thật sự ngoại trừ anh Thịnh, các bạn trong Nhóm Dịch thuật của chúng tôi không biết có bản văn của bất cứ nhóm nào và cũng không dùng một bản văn nào có sẵn để sửa trên đó. Việc một câu có những từ giống nhau là vì bản dịch tiếng Việt với bản Anh ngữ phổ thông đương nhiên phải dùng các từ như vậy nếu muốn dịch chính xác, nên không thể nói là đã lấy bản dịch của nhau.

Chúng tôi đã đưa lên mạng những 7 chương đầu tiên và chương 12 để xin các độc giả góp ý kiến. Rất may là chúng tôi không đưa lên các chương 8-11 dù đã dịch xong để không bị mang tiếng là lấy bản dịch của người khác vì theo như cha Khương Duy báo tin cho chúng tôi biết cho đến nay nhóm dịch ấy vẫn chưa hoàn thành trọn vẹn bản dịch. Nhóm này có viết thư xin với Nhà xuất bản bên Đức nhưng quyền xuất bản tiếng Việt đã được trao cho NXB Bayard Việt Nam nên họ cũng muốn NXB này nhận bản dịch của họ.

Chúng tôi cũng đã viết thư tường trình cho Đức Tổng Phaolô Bùi Văn Đọc, chủ tịch Uỷ ban GLĐT, và với Cha Phaolô Nguyễn Thành Sang, Tổng Thư ký Uỷ ban, các anh chị em trong Uỷ ban Giáo lý Đức tin và Nhà Xuất bản Bayard rằng: đấy là tất cả sự thật về công việc dịch thuật của nhóm chúng tôi và chúng tôi phó mặc cho sự nhận định của Đức cha và tất cả anh chị em trong Uỷ Ban cũng như sự chọn lựa của NXB Bayard. Tận thâm tâm chúng tôi chỉ muốn phục vụ Giáo Hội và sẵn sàng nhường lại tất cả công trình của mình cho người khác, để các anh chị em trong Giáo Hội sử dụng và không đòi hỏi bất cứ một quyền lợi nào cho bản dịch này. Nếu có bản dịch chính xác và tốt đẹp thì rất có lợi cho tín hữu Việt Nam. Chúng tôi cũng hy vọng các bạn đồng ý với chúng tôi giải pháp này trong tinh thần của ngày Lao Động Quốc tế và theo gương Thánh Cả Giuse, người đã âm thầm làm việc vất vả trong xưởng mộc Nazareth.

Chúng tôi cũng đã trao bản dịch đã hoàn thành toàn bộ và các files bài đánh máy cho Uỷ Ban Giáo lý Đức tin để Uỷ Ban tuỳ nghi sử dụng vào ngày 26/4/2017 vừa qua.

Lời cầu chúc

Chúng tôi cảm ơn Đức TGM Chủ tịch và các anh chị em trong Uỷ Ban đã tin tưởng giao nhiệm vụ danh dự này cho chúng tôi.

Chúng tôi cũng hết lòng tạ ơn Chúa và cảm ơn mọi người, nhất là các bạn độc giả đã góp ý cho chúng tôi cũng như đang sẵn lòng nhường vinh dự trong công trình của mình cho người khác. Chúng tôi sẽ chuyển bản văn hoàn chỉnh trên trang web Hành Khất Kitô từ ngày hôm nay để các bạn tuỳ nghi sử dụng. Chúng tôi hy vọng các bạn sẽ học hỏi được nhiều điều ích lợi qua bản văn này.

Kính chúc các bạn luôn an mạnh và dồi dào ơn Chúa. Chúng ta luôn cầu cho nhau.

Kính thư,
TM. Nhóm Dịch thuật
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn