Dự án lấn biển gây tranh cãi ở Philippines

Các nhà quy hoạch đô thị và hoạt động bảo vệ môi trường vẫn tiếp tục đấu tranh chống lại việc lấn biển ở vịnh Manila, dù dự án đã được chính phủ bật đèn xanh.

Cảnh hoàng hôn ở vịnh Manila và mô hình thiết kế Thành phố Mặt trời (góc phải)REUTERS

Lấy ý tưởng từ dự án lấn biển của Singapore, các nhà đầu tư muốn xây dựng khu phức hợp thương mại du lịch tiêu chuẩn 6 sao rộng 148 ha trên ba đảo nhân tạo ở vịnh Manila, hứa hẹn tạo ra nhiều công ăn việc làm và thu hút du khách. Tuy nhiên, dự án Thành phố Mặt trời này bị lên án là đe doạ hệ sinh thái, chắn tầm nhìn cảnh hoàng hôn nổi tiếng và đe dọa đời sống người dân địa phương.

“Dubai của Đông Nam Á”

Manila hiện tại không có khu tài chính nên các thành phố lân cận Makati và Tagiug trở thành trung tâm tài chính. Đó là lý do các nhà đầu tư đưa ra để thuyết phục chính phủ về dự án Thành phố Mặt trời, kết hợp du lịch, kinh doanh, nhà ở, bến tàu, mảng cây xanh rộng lớn cùng hệ thống giao thông monorail (tàu một ray) kết nối với nội đô Manila. “Thành phố Mặt trời sẽ là dự án tiêu chuẩn 6 sao. Đây là hành trình 25 năm của chúng tôi và nó chỉ mới bắt đầu”, ông Wilson Tieng, Chủ tịch Tập đoàn phát triển bờ biển vàng Manila (MGDC), nói với Đài Channel NewsAsia (Singapore).

Dự án giậm chân tại chỗ kể từ khi MGDC được cấp giấy phép vào năm 1991 do nhiều cuộc biểu tình phản đối. Nhưng giờ đây MGDC nhận được sự hậu thuẫn của các lãnh đạo chính quyền địa phương và trung ương, bao gồm Thị trưởng Manila, ông Joseph Estrada và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, theo tờ The Manila Times. “Tầm nhìn hiện tại của chính phủ mới nhắm đến tăng trưởng kinh tế. Nỗ lực 25 năm qua hoàn toàn không lãng phí, bởi vì trong khoảng thời gian đó, nhiều ý tưởng và công nghệ xuất hiện”, ông Edmundo Lim, Phó chủ tịch MGDC, cho hay.

Theo kế hoạch của MGDC, Thành phố Mặt trời sẽ trở thành “Dubai của Đông Nam Á”, nơi kết hợp năng lượng thay thế, tái chế rác thải thông minh cùng hệ thống hứng nước mưa, xử lý rác và bảo vệ môi trường biển. Trung tâm nuôi trồng thuỷ sản và khu trồng lúa là một phần trong tầm nhìn tham vọng của MGDC. The Manila Times đưa tin MGDC dự kiến hoàn thành dự án trong vòng 10 năm tới sau khi được Tổng thống Duterte chấp thuận vào cuối năm 2016.

Giết chết vịnh Manila

Mặc dù MGDC đưa ra nhiều hứa hẹn và dự án được bật đèn xanh vào cuối năm 2016, nhưng vẫn vấp phải sự phản đối gay gắt từ các nhà quy hoạch đô thị và bảo vệ môi trường cùng người dân địa phương. Tổ chức Bảo vệ môi trường Nilad và nhiều tổ chức phi chính phủ khác đang đấu tranh quyết liệt chống lại dự án lấn biển.

Từ khu vực phía nam của vịnh Manila, nơi Thành phố Mặt trời đang được xây dựng, nhà hoạt động Anna Saplor cùng một nhóm sinh viên và chuyên gia đã tiến hành nghiên cứu tác động của dự án đối với môi trường. Họ kết luận rằng khu vực này đang bị ô nhiễm vì rác thải và hệ sinh thái tại đây cần được bảo tồn cho thế hệ tương lai. “Chúng ta sẽ chứng kiến nguồn tài nguyên biển bị hủy diệt. Người dân mất kế sinh nhai, rồi chúng ta sẽ phải chứng kiến tình trạng dân số quá đông, rác thải sinh hoạt và công nghiệp, cùng hóa chất độc hại tràn lan”, Saplor trả lời phỏng vấn Channel NewsAsia.

“Thật là mệt mỏi”, ông Lim nói khi bình luận về cuộc đấu tranh của các nhà hoạt động bảo vệ môi trường. Ông khẳng định MGDC sẽ dọn dẹp sạch sẽ vịnh Manila một cách chuyên nghiệp, đồng thời nghiên cứu các biện pháp chống ngập lụt. Tuy nhiên, các nhà quy hoạch đô thị hàng đầu của Philippines cũng lên tiếng cảnh báo rằng thực hiện dự án này đồng nghĩa với việc lấy môi trường tự nhiên đánh đổi lợi ích kinh tế. “Chúng ta có rất nhiều cách để phát triển thành phố mà không phải đe dọa môi trường. Họ thật sự đang giết chết vịnh Manila với mục tiêu chính là xây dựng lên, bán sạch, kiếm được số tiền khổng lồ rồi biến mất”, ông Paul Alcazaren, nhà quy hoạch đô thị kỳ cựu ở Manila, cho biết.

Ông Mark Evidente, Chủ tịch Hiệp hội Bảo tồn di sản Philippines, cũng lo ngại Thành phố Mặt trời mọc lên sẽ đánh mất di sản mang tính biểu tượng lâu đời của vịnh Manila là cảnh hoàng hôn. Trang tin Go ASEAN, chuyên xúc tiến du lịch ASEAN, bình chọn vịnh này là 1 trong số 9 địa điểm ngắm hoàng hôn đẹp nhất Đông Nam Á. “Người dân Philippines xem đây là một phần không thể thiếu của họ, một di sản phải được gìn giữ”, ông Evidente chia sẻ.

MGDC cam kết sẽ không bao giờ “cướp” quyền ngắm hoàng hôn của người dân và sẽ xây dựng những bậc thềm cao, nhưng ông Evidente cho rằng đây chỉ là lời hứa suông. Trong lúc Manila chưa thể giải quyết triệt để vấn đề nhà ở cho người dân nội đô và cuộc khủng hoảng kẹt xe nghiêm trọng, dự án thật sự không mang đến lợi ích gì cho người dân, theo ông Evidente.

Phúc Duy