Đợt hạn kéo dài cuối năm 2015 và đầu năm 2016 khiến nhiều cánh đồng ở huyện Long Phú (Sóc Trăng) khô nước, lúa chết rất nhiều – Ảnh: CHÍ QUỐC

 Ông Nguyễn Kiệt, trưởng phòng dự báo Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ, dự báo mùa mưa năm nay sẽ kết thúc muộn.

Dự báo những tháng tới thời tiết chuyển biến phức tạp ở miền Nam.

* Các tỉnh miền Trung và Nam bộ vừa trải qua đợt hạn, mặn nghiêm trọng, lại đón những trận mưa bão dập dồn. Điều gì đang diễn ra, thưa ông?

– Đợt hạn, mặn lịch sử vừa qua chủ yếu ảnh hưởng bởi hiện tượng El Nino. Tuy nhiên nửa đầu năm 2016, hiện tượng này giảm nhanh về cường độ và đến khoảng tháng 6 thời tiết ở trạng thái trung tính.

Đặc điểm thời tiết này cũng chi phối, làm mưa ở Nam bộ xuất hiện muộn hơn vào giữa tháng 5 thay vì đầu tháng và xảy ra nhiều trận mưa cực đoan.

Nếu tính tổng lượng mưa từ tháng 5 đến tháng 10 thì có tới 60% trạm đo ở Nam bộ đo được lượng mưa vượt so với trung bình nhiều năm. Như tổng lượng mưa thời gian trên ở Vũng Tàu là 1.200mm, Phú Quốc (Kiên Giang) 2.600mm.

Trong khi đó cũng có nơi như Mộc Hóa (Long An) lượng mưa bị hụt so với trung bình nhiều năm đến 27%, Sở Sao (Bình Dương) hụt 17%.

Không loại trừ những tháng cuối năm và kể cả đầu năm 2017 sẽ còn những cơn bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông.

* Mưa bão kết thúc muộn, vậy tình hình hạn, mặn ở Nam bộ, đặc biệt các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, sẽ không căng thẳng như mùa khô năm 2015-2016?

– Khi Nam bộ vào mùa khô, nhận định sẽ xuất hiện mưa trái mùa nhiều hơn, tập trung ở tháng 1 và tháng 2-2017, lượng mưa trong tháng có thể nhiều hơn 15-30% so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Riêng từ tháng 3 đến tháng 6 lượng mưa có xu hướng giảm so với trung bình nhiều năm cùng 
thời kỳ.

Thế nhưng theo số liệu quan trắc, mực nước từ các trạm thượng, trung lưu sông Mekong (từ Trung Quốc đến Thái Lan, Lào, Campuchia) đều thấp hơn trung bình nhiều năm 0,25 – 1,5m. Một số trạm đặc trưng như Tân Châu còn thấp hơn gần 1m so với trung bình nhiều năm.

Trong khi đó, dòng chảy nước từ đầu nguồn về đồng bằng sông Cửu Long cũng thiếu hụt. Thời điểm cuối năm, hoạt động của triều cường kết hợp gió mùa đông bắc đẩy nước mặn lấn sâu hơn…

Từ những nhận định trên nên dự báo hạn mặn mùa khô 2016-2017 tuy không bằng đợt lịch sử năm 2015-2016 nhưng vẫn ở mức cao.

* Liệu mùa khô sắp tới nhiệt độ tại Nam bộ có thể lập những kỷ lục mới?

– Không hẳn. Dự báo nhiệt độ trung bình từ tháng 12-2016 đến tháng 3-2017 tại Nam bộ phổ biến ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Cụ thể ở Phước Long (Bình Phước) nhiệt độ trung bình từ tháng 1 đến tháng 4 tăng dần từ 24,50C đến 27,50C.

Tương tự, tại Biên Hòa từ 25,50C đến 28,70C và tại TP.HCM từ 26,50C đến 29,10C. Trong thời gian này cũng xuất hiện một số thời điểm nắng nóng, nhiệt độ cao nhất hoàn toàn có thể đạt tới mức 39-400C, đặc biệt ở các tỉnh miền Đông Nam bộ, còn miền Tây Nam bộ nhiệt độ thấp hơn chút ít.

* Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ có khuyến cáo gì giúp người dân trong công tác phòng chống, thích ứng?

– Thông thường kể từ tháng 1 hằng năm trở đi, chúng tôi mới bắt đầu đo độ mặn trên các cửa sông. Tuy nhiên từ mùa khô năm 2015-2016 chúng tôi đã đo mặn từ tháng 11.

Tính đến thời điểm này qua số liệu quan trắc, chúng tôi ghi nhận độ mặn 3-4g/lít cách cửa sông An Thuận, Bến Trại (Bến Tre), còn nhiều nơi khác chưa thấy sự xuất hiện của mặn.

Thời gian tới chúng tôi tăng cường giám sát và thông tin tình hình tại 39 trạm đo mặn ở các sông Tiền, sông Hậu và sông Vàm Cỏ để có những thông tin kịp thời phục vụ người dân.