ĐTC chủ sự Thánh lễ bế mạc Ngày Quốc tế Giới trẻ Cracovia
ĐTC mời gọi giới trẻ trung thành với căn tính tinh thần là con cái của Thiên Chúa và đừng xấu hổ đem đến cho Chúa các yếu đuối, mệt nhọc và tội lỗi của mình. Chúa Nhật ngày 31-7 là ngày chót trong chuyến tông du của ĐTC Phanxicô tại Ba Lan. ĐTC đã có 3 sinh hoạt chính: Thánh lễ bế mạc Ngày Quốc tế Giới trẻ lần thứ 31 tại Cánh đồng Lòng Thương Xót lúc 10 giờ sáng…
Chúa Nhật ngày 31-7 là ngày chót trong chuyến tông du của ĐTC Phanxicô tại Ba Lan. ĐTC đã có 3 sinh hoạt chính: Thánh lễ bế mạc Ngày Quốc tế Giới trẻ lần thứ 31 tại Cánh đồng Lòng Thương Xót lúc 10 giờ sáng, gặp gỡ 20.000 thiện nguyện viên Ngày Quốc tế Giới trẻ tại Trung tâm Tauron và gặp gỡ Uỷ ban Tổ chức và các ân nhân Ngày Quốc tế Giới trẻ vào ban chiều trước khi ra phi trường Balice lấy máy bay trở về Roma. Sau đây là chi tiết Thánh lễ và Kinh Truyền Tin bế mạc Ngày Quốc tế Giới trẻ lần thứ 31 tại Cánh đồng Lòng Thương Xót.
Lúc 8 giờ 15 phút sáng, ĐTC đã đi xe đến Cánh đồng Lòng Thương Xót cách Toà Tổng Giám mục Cracovia 16 cây số. Ngài đã được Ông Thị trưởng Wieliczka và Cha Giám đốc Caritas Giáo phận Cracovia tiếp đón. ĐTC được tháp tùng vào một trong hai nhà của Caritas dành để tiếp đón dân nghèo và các người già gặp khó khăn. Ngài đã cùng mọi người đọc Kinh Lạy Cha và rảy nước thánh làm phép cơ sở và những người hiện diện cũng như tượng Đức Mẹ Loreto. Tiếp đến, ĐTC đã coi cuốn Album gồm các hình ảnh kể lại sinh hoạt của trung tâm bác ái này, rồi ngài lên xe díp đến nơi cử hành Thánh lễ nằm cách đó 3 cây số rưỡi. Nhiều bạn trẻ đã ngủ qua đêm và canh thức cầu nguyện tại đây.
Bài đọc I bằng tiếng Ý trích từ chương 6 sách Ngôn sứ Hôsê kêu gọi dân Israel trở về với Thiên Chúa, vì Người đã đánh phạt họ nhưng lại chữa cho lành và băng bó vết thương cho họ, trả lại cho họ sự sống và cho họ trỗi dậy. Cần gắng sức nhận biết Chúa, vì Người sẽ đến như hừng đông, như mưa rào và mưa xuân tưới gội đất đai. Trong khi đó tình yêu của dân Israel đối với Thiên Chúa như mây buổi sáng và mau tan tựa sương mai. Họ không hiểu rằng Chúa muốn tình yêu chứ không cần hy lễ, thích được họ nhận biết hơn là được của lễ toàn thiêu.
Bài đọc II bằng tiếng Bồ Đào Nha, trích chương 2 thư Thánh Phaolô tông đồ gửi tín hũu Êphêsô. Thánh nhân cho thấy Thiên Chúa giàu lòng thương xót và rất mực yêu mến các tín hữu, nên dầu họ đã chết vì sa ngã, Người cũng cho họ được cùng sống với Đức Kitô, cùng sống lại và ngự trị với Đức Kitô Giêsu trên cõi trời. Thiên Chúa tỏ lộ lòng nhân hậu của Người đối với tín hữu trong Đức Kitô Giêsu để biểu lộ cho các thế hệ mai sau được thấy ân sủng dồi dào phong phú của Người. Họ được cứu độ là nhờ lòng tin và ân huệ của Chúa, chứ không phải nhờ công việc họ làm. Họ là tác phẩm của Thiên Chúa, và ơn gọi của họ là sống và thực hiện công trình tốt đẹp Thiên Chúa đã chuẩn bị cho họ.
Bài Phúc Âm được công bố bằng tiếng Ba Lan và tiếng Slave cổ, trích từ chương 19 Phúc Âm Thánh Luca kể lại cuộc gặp gỡ và hoán cải đổi đời của ông Giakêu với Chúa Giêsu.
Các lời nguyện giáo dân được đọc bằng các thứ tiếng Pháp, Anh, Ba Lan, Hoa và Tây Ban Nha.
Giảng trong Thánh lễ, ĐTC đã quảng diễn ý nghĩa cuộc gặp gỡ đổi đời của ông Giakêu với Chúa Giêsu. Ngài mời gọi giới trẻ trung thành với căn tính tinh thần là con cái của Thiên Chúa, luôn luôn được Chúa yêu thương và đừng xấu hổ đem đến cho Chúa các yếu đuối, mệt nhọc và tội lỗi của mình. Vì Chúa Giêsu chỉ nhìn con tim của họ, và muốn đi ngang qua mọi khung cảnh cuộc sống thường ngày của họ.
ĐTC nói:
“Các bạn trẻ thân mến, các bạn đến Cracovia để gặp gỡ Chúa Giêsu, và Phúc Âm hôm nay đề cập tới cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu với một người, ông Giakêu thành Giêricô (x. Lc 19,1-10). Chúa Giêsu không chỉ han hẹp trong việc giảng dậy hay chào hỏi vài người, nhưng muốn đi ngang qua thành phố. Nói cách khác, Chúa Giêsu muốn tới gần cuộc sống của từng người, đi theo lộ trình cuộc sống chúng ta cho tới cùng, để cuộc sống của Ngài và cuộc sống của chúng ta thực sự gặp gỡ nhau. Và thế là xảy ra cuộc gặp gỡ kinh ngạc, cuộc gặp gỡ của ông Giakêu, thủ lãnh các người thu thuế. Ông đã là một cộng sự viên giàu của người Roma thống trị, bị thù ghét. Ông đã là người khai thác bóc lột dân mình, một người, vì nổi tiếng là xấu xa, đã không có thể đến gần Chúa Giêsu. Nhưng cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu đã thay đổi cuộc sống của ông, cũng như có thể xảy ra mỗi ngày đối với từng người trong chúng ta. Tuy nhiên, để gặp gỡ Chúa Giêsu ông Giakêu đã phải đối đầu với ít nhất 3 chướng ngại.
Chướng ngại thứ nhất là sự thấp bé của ông. Ông đã không thể trông thấy Chúa Giêsu vì thấp bé quá. Cả ngày nay nữa chúng ta cũng có thể gặp nguy cơ ở xa Chúa, bởi vì chúng ta cảm thấy mình không ở trên độ cao phải có, bởi vì chúng ta đánh giá thấp chính mình. Đây là môt cám dỗ không chỉ liên quan tới việc coi trọng mình, mà cũng liên quan tới đức tin nữa. Đức tin nói với chúng ta rằng chúng ta là “con Thiên Chúa, và chúng ta thật sự là con Thiên Chúa” (1 Ga 3,1); chúng ta đã được tạo dựng nên giống hình ảnh Ngài; Chúa Giêsu đã nhận lấy nhân tính của chúng ta, và con tim của Ngài sẽ không bao giờ tách rời khỏi chúng ta nữa. Chúa Thánh Thần ước mong ở trong chúng ta: Chúng ta được mời gọi bước vào niềm vui vĩnh cửu của Thiên Chúa.”
ĐTC khẳng định:
“Đó là quy chế của chúng ta, đó là căn tính tinh thần của chúng ta: chúng ta là con Thiên Chúa được yêu thương, luôn luôn được yêu thương. Như thế các bạn hiểu rằng không chấp nhận chính mình, sống không hài lòng và suy nghĩ tiêu cực có nghĩa là không thừa nhận căn tính đích thực của chúng ta: nó như thể là quay mặt đi nơi khác, trong khi Thiên Chúa muốn đặt để cái nhìn của Ngài trên tôi, như thể là muốn dập tắt giấc mộng mà Ngài nuôi dưỡng cho tôi. Thiên Chúa yêu thương chúng ta như chúng ta là, và không có tội lỗi nào, khuyết điểm hay sai lầm nào sẽ làm cho Ngài thay đổi tư tưởng. Phúc Âm cho chúng ta thấy đối với Chúa Giêsu không có ai thấp kém và xa cách, không có ai vô nghĩa, nhưng chúng ta tất cả đều được sủng ái và quan trọng: bạn quan trọng! Và Thiên Chúa tin tưởng nơi bạn như bạn là, chứ không phải vì điều bạn có: trước mắt Ngài không có giá trị gì áo quần bạn mặc, hay điện thoại di động bạn sử dụng; đối với Ngài không quan trọng nếu bạn hợp mốt thời thượng hay không, bạn quan trọng đối với Ngài. Trước mắt Ngài, bạn có giá trị và giá trị của bạn không thể đánh giá được.”
Tiếp tục bài giảng, ĐTC nói:
“Khi trong cuộc sống xảy ra là bạn nhìn xuống thấp thay vì nhìn lên cao, sự thật vĩ đại này có thể giúp chúng ta: Thiên Chúa trung thành trong việc yêu thương chúng ta, cho tới độ lì lợm. Nó sẽ giúp chúng ta nghĩ rằng Ngài yêu thương chúng ta hơn chúng ta yêu thương chính mình, Ngài tin tưởng nơi chúng ta hơn chúng ta tin tưởng nơi chính mình, Ngài luôn luôn “ủng hộ” chúng ta như những người cổ vũ không thể biến đổi nhất. Ngài luôn luôn chờ đợi chúng ta với niềm hy vọng, cả khi chúng ta khép kín trong các nỗi buồn của chúng ta, liên tục nhai lại các sai trái đã phải chịu và nhai lại quá khứ. Nhưng mà yêu thích sự buồn bã không xứng đáng với quy chế tinh thần của chúng ta! Trái lại, nó là một vi khuẩn truyền nhiễm và ngăn chặn tất cả, khép kín mọi cánh cửa, ngăn cản cuộc sống tái khởi hành, tái bắt đầu. Trái lại, Thiên Chúa hy vọng một cách lì lợm: Ngài luôn luôn tin rằng chúng ta có thể đứng lên và không chịu trận trông thấy mình tắt lịm và không có niềm vui. Bởi vì chúng ta luôn luôn là những người con được yêu thương của Ngài. Chúng ta hãy nhớ điều này vào lúc khởi đầu mỗi ngày sống. Thật là tốt mỗi buổi sáng nói lên điều đó trong lời cầu nguyện: “Lạy Chúa, con cảm tạ Chúa vì Chúa yêu con; hãy làm cho con say mê cuộc sống của con!” Không phải các khuyết điểm của con, cần phải sửa đổi, nhưng là sự sống, là một món qua vĩ đại: đây là lúc để yêu thương và được yêu thương.
“Chướng ngại thứ hai ông Giakêu gặp phải trên con đường gặp gỡ Chúa Giêsu là sự xấu hổ làm tê liệt. Chúng ta có thể tưởng tượng điều gì xảy ra trong con tim của ông trước khi leo lên cây sung ấy; chắc chắn là một cuộc chiến đấu: môt đàng là sự tò mò tốt muốn biết Chúa Giêsu, đàng khác là nguy cơ bị bẽ mặt kinh khủng. Ông Giakêu là một nhân vật công cộng, ông biết nếu mình leo lên cây, thì sẽ làm trò cười cho mọi người, một thủ lãnh, một người quyền thế như ông. Nhưng ông đã chiến thắng sự xấu hổ, bởi vì sự thu hút của Chúa Giêsu mạnh hơn. Các bạn đã sống kinh nghiệm điều gì xảy ra khi một người trở thành hấp dẫn đến độ khiến cho người ta si mê: khi đó có thể xẩy ra là họ sẵn sàng làm những điều đáng lý ra họ không bao giờ làm. Điều tương tự cũng xảy ra trong con tim của ông Giakêu, khi ông cảm nhận rằng Chúa Giêsu quan trọng tới độ ông sẽ làm bất cứ điều gì cho Ngài, bởi vì Ngài là người duy nhất có thể kéo ông ra khỏi bãi cát di động của tội lỗi và không hài lòng. Và như thế sự xấu hổ làm tê liệt đã không thắng thế. Phúc Âm nói rằng ông Giakêu “chạy tới trước” rồi “leo lên cây sung” và khi Chúa Giêsu gọi ông, ông “vội vã xuống” (cc. 4-6). Ông đã liều lĩnh và vào cuộc chơi. Đây cũng là một bí mật của niềm vui đối với chúng ta: không dập tắt sự tò mò xinh đẹp, nhưng đặt mình vào cuộc chơi, để cho cuộc sống không bị đóng kín trong hộc bàn. Trước Chúa Giêsu chúng ta không thể ngồi khoanh tay chờ đợi; không thể trả lời cho Ngài là Đấng mời gọi chúng ta với một tư tưởng hay với một “sứ điệp nhỏ” đơn sơ!”
ĐTC khích lệ các bạn trẻ:
“Các bạn trẻ thân mến, đừng xấu hổ đem đến cho Chúa tất cả, đặc biệt là các yếu đuối, các mệt nhọc và tội lỗi trong việc xưng tội: Ngài sẽ biết khiến cho các bạn ngạc nhiên với ơn tha tội và sự bình an của Ngài. Đừng sợ hãi nói “vâng” với Chúa với tất cả lòng hăng say của con tim, quảng đại đáp trả lời mời gọi của Chúa và theo Ngài! Đừng để cho linh hồn mình bị chích thuốc mê, nhưng hãy nhắm tới đích điểm của tình yêu cao đẹp, đòi hỏi từ bỏ, và một tiếng “không” mạnh mẽ đối với thuốc kích thích của thành công bằng mọi giá, và đối với ma tuý của việc chỉ nghĩ tới mình và các tiện nghi dễ dãi của mình.
Còn có một chướng ngại thứ ba ngăn cản ông Giakêu gặp gỡ Chúa Giêsu, không phải bên trong người ông, nhưng từ chung quanh. Đó là đám đông lẩm bẩm ban đầu chặn đứng ông, và sau đó chỉ trích ông: Chúa Giêsu không được vào nhà ông, nhà của một kẻ tội lỗi! Tiếp đón Chúa Giêsu thật khó biết bao, chấp nhận một vì Thiên Chúa giàu lòng thương xót (Ep 2,4) thật khó biết bao! Họ có thể ngăn cản các bạn, tìm cách khiến cho các bạn tin rằng Thiên Chúa xa cách, cứng nhắc và ít nhạy cảm, tốt với người tốt và xấu với kẻ xấu. Trái lại, Thiên Chúa Cha chúng ta “cho mặt trời mọc lên trên người dữ kẻ lành” (Mt 5,45) và mời gọi chúng ta can đảm thực sự: mạnh mẽ hơn sự dữ bằng cách yêu thương tất cả mọi người, kể cả thù địch. Họ có thể nhạo cười các bạn, bởi vì các bạn tin vào sức mạnh hiền dịu và khiêm tốn của lòng thương xót. Đừng sợ hãi, nhưng hãy nghĩ tới các lời của những ngày này: “Phúc cho những người thương xót, vì họ sẽ được xót thương.” (Mt 5,7). Họ có thể coi các bạn là những kẻ mơ mộng, vì các bạn tin vào một nhân loại mới, không chấp nhận thù hận giữa các dân tộc, không coi ranh giới các nước như hàng rào, và duy trì các truyền thống riêng, không ích kỷ và oán thù. Đừng nản lòng: với nụ cười và vòng tay rộng mở của mình các bạn rao giảng niềm hy vọng và các bạn là một phước lành cho gia đình nhân loại, mà ở đây các bạn đại diện.”
ĐTC nói thêm trong bài giảng: “Đám đông ngày hôm đó đã xét đoán ông Giakêu, và nhìn ông từ bên trên xuống dưới; Chúa Giêsu làm ngược lại: Ngài hướng cái nhìn lên ông (c. 5).”
ĐTC giải thích điểm này:
“Cái nhìn của Chúa Giêsu đi xa hơn các khuyết điểm và trông thấy bản vị con người; nó không dừng lại trên sự dữ quá khứ, nhưng hé trông thấy sự thiện trong tương lai; nó không chịu trận trước các khép kín, nhưng tìm kiếm con đường của sự hiệp nhất và hiệp thông; Giữa tất cả mọi người nó không dừng lại ở các dáng vẻ bề ngoài, nhưng nhìn vào con tim. Với cái nhìn này của Chúa Giêsu, các bạn có thể làm cho một nhân loại khác lớn lên, mà không chờ đợi người ta khen các bạn là “giỏi”, nhưng tìm kiếm sự thiện, hài lòng vì đã duy trì được con tim trong sạch và chiến đấu một cách hoà bình cho sự liêm chính và công lý. Đừng dừng lại ở vẻ bề ngoài của các sự vật, và đừng tin tưởng nơi các phụng vụ trần thế của việc xuất hiện, của việc đánh phấn thoa son cho tâm hồn để xem ra mình là người tốt lành hơn. Trái lại, hãy thiết lập một gắn bó ổn định hơn, sự gắn bó của con tim trông thầy và trao ban sự thiện không mệt mỏi. Và niềm vui mà các bạn đã nhận được nhưng không từ Thiên Chúa, hãy cho đi nhưng không (x. Mt 10,8), bởi vì có biết bao người chờ đợi nó.
Sau cùng, chúng ta hãy lắng nghe lời Chúa Giêsu nói với ông Giakêu, mà xem ra nói cho chính chúng ta hôm nay: “Hãy xuống ngay, bởi vì hôm nay Ta phải dừng lại tại nhà ông.” (c. 5). Chúa Giêsu cũng nói với bạn cùng lời mời ấy: “Hôm nay Ta phải dừng lại tại nhà con.” Chúng ta có thể nói Ngày Quốc tế Giới trẻ bắt đầu từ hôm nay và tiếp tục ngày mai ở nhà, bởi vì chính đó là nơi từ nay trở đi Chúa Giêsu muốn gặp gỡ bạn. Chúa không muốn chỉ ở lại trong thành phố xinh đẹp này, hay trong các kỷ niệm thân thương mà thôi, nhưng Ngài ước mong đến nhà bạn, ở trong cuộc sống của bạn mọi ngày: trong thời gian học tập và những năm đầu tiên của công việc làm, tình bằng hữu và các trìu mến, các dự tính và các giấc mơ của bạn. Ngài ưa thích biết bao, khi bạn đưa tất cả những điều đó đến cho Ngài trong lời cầu nguyện! Ngài hy vọng biết bao rằng sợi chỉ vàng của lời cầu nguyện chiếm chỗ nhất trong các tiếp xúc và trò chuyện trong ngày! Ngài ước mong biết bao rằng Lời Ngài nói với ngày sống của bạn, rằng Tin Mừng trở thành của bạn và là người hải hành trên các con đường cuộc sống!
Trong khi Ngài xin đến nhà bạn, Chúa Giêsu gọi tên bạn như Ngài đã làm đối với ông Giakêu. Tên bạn quý báu đối với Ngài. Tên Giakêu gợi lại trong tiếng nói thời đó, ký ức của Thiên Chúa. Hãy tín thác nơi ký ức của Thiên Chúa: ký ức của Ngài không phải là một điã hát cứng nhắc ghi lại và giữ tất cả mọi dữ kiện của chúng ta, nhưng như là một con tim hiền dịu cảm thương, vui mừng xoá bỏ vĩnh viễn mọi dấu vết của sự dữ. Giờ đây, chúng ta cũng hãy thử noi gương ký ức trung thành của Thiên Chúa và giữ gìn thiện ích mà chúng ta đã nhận lãnh trong những ngày này. Trong thinh lặng chúng ta hãy kỷ niệm cuộc gặp gỡ này, chúng ta hãy giữ gìn kỷ niệm sự hiện diện của Thiên Chúa và Lời Ngài, chúng ta hãy làm sống dậy tiếng nói của Chúa Giêsu là Đấng gọi tên chúng ta. Như thế, chúng ta hãy cầu nguyện trong thinh lặng, bằng cách kỷ niệm và dấn thân, cảm tạ Chúa đã muốn gặp gỡ chúng ta.”
Sau phần hiệp lễ, ĐHY Stanislao Dziwicz, TGM Cracovia, và ĐHY Rylko, Chủ tích Hội đồng Toà Thánh về Giáo dân, đã ngỏ lời cám ơn ĐTC. ĐHY Dziwicz nói: “Hôm nay, trước mặt ĐTC là đoàn ngũ đông đảo các bạn trẻ thế giới và tín hữu Ba Lan, các lính canh của ngàn năm thứ ba. Người trẻ Kitô toàn thế giới đã gặp gỡ nhau trên đất Ba Lan để làm chứng cho niềm vui của Tin Mừng. Họ đã chia sẻ với nhau và với chúng ta tất cả niềm hăng say của đức tin, chiếu toả trên bóng tối của sự dữ, khổ đau và cái chết, mở ra chân trời của niềm hy vọng và chỉ cho thấy con đường của tình yêu và phục vụ, con đường dẫn đưa tới sự sống. Lòng Thương Xót Chúa đã khiến cho ĐTC ở với chúng con. Chúng con cám ơn ĐTC về những lời nói, sự gần gũi, nụ cười và con tim hiền phụ của ĐTC. Lòng Thương Xót của Chúa đã khiến cho các bạn trẻ sống các ngày này trong an bình và tươi vui. Giờ đây họ trở về nhà, trở về quê hương, gia đình của họ để đem tia lửa hy vọng và lòng thương xót tới các nơi xa xôi nhất của thế giới giao động của chúng ta.” ĐHY cũng cám ơn tất cả mọi người đặc biệt những ai đã cộng tác để Ngày Quốc tế Giới trẻ diễn ra tốt đẹp.
Về phần mình, ĐHY Rylko cám ơn ĐTC đã chọn Cracovia làm nơi cử hành Ngày Quốc tế Giới trẻ trong Năm Thánh Lòng Thương Xót, vì nó là thành phố có Đền thánh Lòng Thương Xót, nơi tín hữu toàn thế giới đến hành hương. Nó cũng là thành phố của hai vị thánh tông đồ Lòng Thương Xót là Faustina Kowalska và Thánh Gioan Phaolô II, là hai người đã đồng hành và hướng dẫn người trẻ trong Ngày Quốc tế Giới trẻ này. Nó đã giúp mọi người khám phá ra lòng thương xót như trái tim đập nhịp của Tin Mừng và của Kitô giáo, vì Kitô giáo và lòng thương xót là một. Cái nhìn của Chúa Giêsu từ bi đã đánh động con tim chúng ta một cách sâu xa. Biết bao nhiêu quyết định quan trọng đã được chín muồi trong các ngày này: việc lựa chọn một hôn nhân Kitô, ơn gọi linh mục và đời thánh hiến. Người trẻ đã chia sẻ niềm vui của tình huynh đệ, và chứng minh cho thế giới thấy rằng là Kitô hữu thật là đẹp, theo Chúa Kitô trong cuộc sống thật đáng giá… Giờ đây là lúc sai đi truyền giáo. Hồi năm 2002 trong Thánh lễ khánh thành đền thánh Chúa Giêsu từ bi tại Cracovia này Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã nói: “Cần thắp sáng lên tia lửa ơn thánh Chúa. Cần thông truyền cho thế giới ngọn lửa lòng thương xót. Trong lòng thương xót của Thiên Chúa, thế giới sẽ tìm thấy hoà bình và con người sẽ tìm thấy hạnh phúc (Bài giảng Thánh lễ khánh thành Đền thánh Cracovia Lagiewniki 17-8-2002). Hôm nay các lời này của Thánh Giáo hoàng được thành toàn. Hôm nay các người trẻ này, được Lòng Thương Xót đánh động, trở về quê hương họ như các tông đồ và chứng nhân của lòng thương xót. Ngài xin ĐTC chúc lành cho đoàn dân các môn đệ và thừa sai này của Chúa Kitô. Họ sẵn sàng ra đi đem ngọn lửa tình yêu thương xót của Chúa đến tận cùng trái đất, được biểu tượng bởi các ngon đuốc mà giờ đây ĐTC sẽ trao cho 5 bạn trẻ đến từ 5 châu lục.
Tiếp đến, ĐTC đã làm phép các ngọn đuốc và trao cho các bạn trẻ.
Trước khi cùng mọi người đọc Kinh Truyền Tin, ĐTC đã cám ơn ĐHY TGM Cracovia, ĐHY Rylko và tất cả những ai đã góp phần vào việc tổ chức và điều hành Ngày Quốc tế Giới trẻ. Ngài nói: “Trong các ngày này, chúng ta đã sống kinh nghiệm vẻ đẹp của tình huynh đệ đại đồng trong Chúa Kitô, là trung tâm và niềm hy vọng của cuộc sống. Chúng ta đã lắng nghe tiếng nói của Ngài là Mục Từ Nhân Lành sống giữa chúng ta. Chúa đã nói với con tim của từng người trong các bạn, đã canh tân các bạn với tình yêu của Ngài, đã làm cho các bạn cảm thấy ánh sáng sự tha thứ và sức mạnh ơn thánh của Ngài. Ngài đã làm cho các bạn sống kinh nghiệm thực tại của lời cầu nguyện. Đó đã là việc “truyền dưỡng khí tinh thần” để các bạn có thể sống và bước đi trong lòng thương xót một khi trở về quê hương và cộng đoàn của các bạn. Bên cạnh đây là hình Đức Trinh Nữ Maria được Thánh Gioan Phaolô II tôn sùng trong Đền thánh Núi Sọ. Mẹ là Mẹ chúng ta, dậy chúng ta biết kinh nghiệm sống tại Ba Lan này có thể phong phú dường nào, Mẹ dặn chúng ta hãy làm như Mẹ, đừng phân tán ơn đã nhận lãnh, nhưng giữ gìn nó trong con tim, để nó nảy mầm và đem lại hoa trái, với hoạt động của Chúa Thánh Thần. Trong cách thức này mỗi người trong các bạn, với các hạn hẹp và giòn mỏng của mình, sẽ có thể là chứng nhân của Chúa Kitô ở nơi đâu mình sống, trong gia đình, trong giáo xứ, trong các hiệp hội và các nhóm, trong nơi học hành và làm việc, phục vụ và giải trí, tại khắp nơi mà Chúa Quan Phòng sẽ hướng dẫn các bạn trên con đường cuộc sống.”
ĐTC đã báo cho mọi người biết Ngày Quốc tế Giới trẻ lần tới 2019 sẽ được tổ chức tại Panama.
Tiếp đến, ĐTC đã cất Kinh Truyền Tin và ban phép lành cho tất cả mọi người.
Sau khi từ giã hơn 1 triệu bạn trẻ và 600.000 tín hữu tham dự Ngày Quốc tế Giới trẻ lần thứ 31, ĐTC đã trở về Toà Tổng Giám mục để dùng bữa trưa với đoàn tuỳ tùng và nghỉ ngơi chốc lát. Lúc 16 giờ 30 chiều, ĐTC đã từ giã Toà Tổng Giám mục để đến Trung tâm Tauron gặp gỡ 20.000 thiện nguyện viên của Ngày Quốc tế Giới trẻ và Uỷ ban Tổ chức cũng như các ân nhân của Ngày Quốc tế Giới trẻ, trước khi ra phi trường lấy máy bay về Roma.
