Lập được bản đồ cấu trúc vi rút Zika

Lần đầu tiên cấu trúc của vi rút Zika đã được tiết lộ, đánh dấu một lợi thế chủ chốt trong nỗ lực phát triển những phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

Bản đồ cấu trúc vi rút Zika – Ảnh: AFP

Một nhóm chuyên gia của Đại học Purdue (Mỹ) đã công bố bản đồ phân tử của vi rút Zika trên chuyên san uy tín Science, cho thấy những đặc điểm quan trọng về mặt cấu trúc hứa hẹn có thể giúp giới khoa học gia phát triển thành công những liệu pháp đầu tiên có thể đối phó dịch bệnh đáng sợ ở Nam Mỹ. Theo đó, bản đồ cung cấp những khác biệt về mặt cốt lõi của một protein chủ chốt có thể giải thích tại sao Zika lại tấn công các tế bào thần kinh trong khi các vi rút khác cùng họ lại không làm như vậy. Trưởng nhóm nghiên cứu, bác sĩ Richard Kuhn nhận xét rằng phát hiện mới của nhóm ông cung cấp một mục tiêu đầy hứa hẹn để giới chuyên gia có thể tiến hành những cuộc thử nghiệm và các nghiên cứu tiếp theo nhằm đẩy lùi bệnh tật.

Được biết, Zika hết sức tương đồng với những thành viên của gia đình, bao gồm sốt xuất huyết, sốt vàng da và sốt West Nile, theo bác sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và bệnh truyền nhiễm Mỹ. Tuy nhiên, các biến thể trong protein ở lớp ngoài cùng, tức màng bao, của Zika có thể giải thích cách thức vi rút nguy hiểm xâm nhập tế bào người, có thể giúp mở ra một hướng mới trong nỗ lực điều chế thuốc men hoặc vắc xin. Sự khác biệt về cấu trúc đồng thời có thể giải thích mối liên hệ giữa Zika và hai chứng rối loạn di truyền nguy hiểm là chứng thai nhi bị đầu nhỏ và hội chứng Guillain-Barre gây liệt ở người.

Hãng tin Reuters dẫn lời bác sĩ Fauci cho biết: “Có một dải protein khó thấy được trên màng bao khiến Zika hoàn toàn khác với các flavivirus còn lại”. Dưới con mắt chuyên gia “đây là một tín hiệu hết sức nổi bật”. Để có thể phát hiện được tín hiệu “ẩn” này, đội ngũ các nhà nghiên cứu của Đại học Purdue đã tạo ra một hình ảnh của phân tử vi rút Zika trưởng thành, nhờ vào kỹ thuật hiện đại cho phép cung cấp ảnh có độ phân giải cực cao của mầm bệnh. Khi phân tích hình ảnh thu được, các nhà khoa học tìm thấy một điểm khác trong cấu trúc của Zika so với những vi rút tương tự, nằm ở khu vực chứa protein màng bao nhiều khả năng được vi rút sử dụng để bám vào tế bào người. Protein này cũng là một mục tiêu chủ chốt bị hệ miễn dịch của người “khoanh vùng” để phản công, có nghĩa là nó có tiềm năng sử dụng trong quá trình phát triển vắc xin.

Dịch Zika đã và đang lan rộng tại Mỹ Latin và vùng Caribê trong vài tháng qua. Tính đến nay, Brazil xác nhận hơn 900 trường hợp trẻ sơ sinh mắc dị tật đầu nhỏ, và đang tiến hành điều tra hơn 4.000 ca khả nghi. Mối liên hệ giữa tật đầu nhỏ và Zika vẫn chưa được chứng minh, nhưng ngày càng có nhiều chứng cứ xuất hiện buộc Tổ chức Y tế thế giới tuyên bố Zika là mối đe doạ khẩn cấp trên toàn cầu vào tháng 2.2016.

Tụ Yên