Brazil ‘hoãn đẻ’ vì dịch Zika

Dân số Brazil có thể sẽ tạm ngừng tăng sau khi giới chức khuyến cáo “tạm hoãn có con” để tránh nguy cơ em bé mắc chứng đầu nhỏ do nhiễm vi rút từ muỗi.

Một trường hợp trẻ bị chứng đầu nhỏ tại Brazil – Ảnh: Agenciabrasil

Trong một khuyến cáo bất thường, giới chức y tế Brazil cảnh báo các gia đình, đặc biệt ở khu vực đông bắc, nên tạm ngưng kế hoạch sinh con để tránh nguy cơ thai nhi mắc chứng đầu nhỏ có thể gây tổn hại não thậm chí tử vong.

Theo CNN ngày 24.12, giới hữu trách tin rằng nguyên nhân bùng phát các ca đầu nhỏ nằm ở dòng vi rút mang tên Zika, lây lan qua vật trung gian là muỗi Aedes aegypti vốn cũng là tác nhân truyền bệnh sốt vàng da, sốt xuất huyết và sốt chikungunya.

Ám ảnh đầu nhỏ

Patricia Compassi, sống tại Sao Paulo, là một trong những bà mẹ gặp phải thảm cảnh đau lòng do vi rút Zika. “Ban đầu kết quả siêu âm đều bình thường. Đến giai đoạn cuối, tin dữ lại ập đến”, Compassi nói trong nước mắt. Theo Đài Globo TV, trong suốt giai đoạn đầu và giữa thai kỳ, người mẹ trẻ chỉ có dấu hiệu bất thường duy nhất là nổi mẩn và đau nhức khớp trong một thời gian ngắn. Lúc đó, bác sĩ cho rằng cô bị dị ứng thực phẩm, nhưng giờ đây họ liên hệ tình trạng đó với Zika. Đến giai đoạn cuối của thai kỳ, bác sĩ xác định thai nhi sẽ sinh ra với chứng đầu nhỏ.

Hội chứng đầu nhỏ là tên đặt cho rối loạn bẩm sinh về thần kinh hiếm gặp khiến trẻ sinh ra với bộ não bị teo dần do phát triển không hoàn chỉnh, biểu hiện bên ngoài là kích thước vòng đầu nhỏ bất thường. Hậu quả nghiêm trọng nhất là chết non. Nhưng nếu sống sót, trẻ thường gặp vấn đề nghiêm trọng về thần kinh trong quá trình phát triển. Tính từ đầu năm đến nay, đã có hơn 2.400 ca bị nghi mắc chứng đầu nhỏ xảy ra ở 20 bang của Brazil, tăng mạnh so với 147 ca vào năm ngoái. Tính riêng tại bang Pernambuco, giới chức y tế đã ghi nhận hơn 900 trường hợp với hàng chục ca tử vong.

Trong quá trình theo dõi, các bác sĩ nhận ra tình trạng tăng mạnh các ca đầu nhỏ xảy ra song song với sự xuất hiện của vi rút Zika tại Brazil. Theo tờ The Washington Post, hầu hết các bà mẹ bị ảnh hưởng đều xuất hiện các triệu chứng nhiễm vi rút Zika trong giai đoạn đầu của thai kỳ như sốt nhẹ, phát ban và đau nhức. Chưa hết, Bộ Y tế Brazil cho biết các chuyên gia đã tìm thấy vi rút Zika ở trẻ tử vong vì bệnh đầu nhỏ cũng như trong dịch màng ối của 2 phụ nữ mang thai.

“Đây là quyết định hết sức riêng tư và khó khăn, nhưng trong giai đoạn chưa rõ ràng này, chúng tôi đề nghị các gia đình nên hoãn kế hoạch sinh con”, CNN dẫn lời Angela Rocha, chuyên gia về nhiễm trùng nhi khoa thuộc Bệnh viện Oswaldo Cruz tại Pernambuco, nói.

Tình trạng khẩn cấp

Vi rút Zika được phát hiện lần đầu ở loài khỉ rừng châu Phi trong thập niên 1940, là một chủng vi rút tây sông Nile mới, từng lây lan sang nam Thái Bình Dương cũng như một phần châu Á và đến giờ là Nam Mỹ. CNN dẫn lời một số bác sĩ tin rằng du khách từ châu Á hoặc nam Thái Bình Dương có thể đã mang theo mầm bệnh khi đến Brazil trong mùa World Cup năm 2014. Điều nguy hiểm là đối với đa số người, nhiễm vi rút Zika chỉ gây ra các triệu chứng thông thường, không có biến chứng nặng nề gì. Vì thế việc phòng ngừa và phát hiện điều trị sớm khá khó khăn.

Trước mắt, đã có 6 bang ở Brazil tuyên bố tình trạng khẩn cấp, còn Bộ Y tế Brazil đang nỗ lực tiến hành chiến dịch tuyên truyền về phòng chống muỗi và đề cao cảnh giác trước mọi biểu hiện bất thường ở thai phụ. Giới hữu trách cũng triển khai đưa hoá chất larvicide chuyên dùng xử lý hồ bơi đến các tỉnh thành để phòng muỗi đồng thời bổ sung 266.000 nhân viên y tế cộng đồng cho công tác tuyên truyền. Tại Rio de Janeiro, thành phố đăng cai Thế vận hội 2016, chính quyền thiết lập các đội kiểm tra hơn 9 triệu hộ gia đình để xử lý các hồ bơi, bồn chứa nước… có thể là môi trường sinh sôi của muỗi.

Trong khi đó, dù chưa chính thức xác nhận sự liên hệ giữa vi rút Zika với chứng đầu nhỏ, tuy nhiên Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phát khuyến cáo liên quan đến dịch Zika tại Brazil và các quốc gia Mỹ La tinh khác.

Theo The Washington Post, tại Mỹ cũng phát hiện một số ca nhiễm, nhưng là người nhập cảnh từ nước ngoài.

VN chưa từng ghi nhận bệnh do vi rút Zika

Liên quan đến thông tin báo chí đưa về việc Bộ Y tế Brazil cho biết đã phát hiện vi rút Zika được cho là nguyên nhân gây chứng đầu nhỏ ở trẻ, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Trần Đắc Phu cho biết, theo thông tin ban đầu, vi rút này có thể lây qua đường muỗi truyền. Hầu hết gây bệnh cảnh thông thường nhưng một số trường hợp có thể gây nguy hiểm cho thần kinh. Vi rút này chưa từng ghi nhận tại VN. Tuy nhiên, trước mật độ giao lưu đi lại giữa các vùng địa lý cao, VN vẫn cần có biện pháp ứng phó nguy cơ xâm nhập.

Ngày 24.12, Cục Y tế dự phòng đang tiếp nhận thông tin chính thống từ WHO về căn bệnh này và mức độ lưu hành; loại muỗi có thể truyền vi rút cũng như mức độ cảnh báo bệnh xâm nhập vào VN. Trong hôm nay 25.12, Cục sẽ có khuyến cáo chính thức đến người dân trong nước.

Nam Sơn

Thuỵ Miên