Đồng Nai vẫn quyết lấp sông

Ngày 24.3, UBND tỉnh Đồng Nai đã phát đi thông cáo, trong đó khẳng định dự án cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai không làm thay đổi đáng kể về chế độ thủy lực của dòng chảy đoạn sông, không gây ảnh hưởng xấu đến sự thay đổi dòng chảy và tác động đến các đoạn bờ lân cận.

Tuy nhiên, thay mặt Mạng lưới sông ngòi VN (VRN), PGS-TS Lê Anh Tuấn khẳng định: Tất cả các cơ sở pháp lý theo thông cáo báo chí tỉnh Đồng Nai đều có trước luật Tài nguyên nước (sửa đổi) ban hành năm 2012 và luật Bảo vệ môi trường 2014. Các quy hoạch từ 1997, nghiên cứu năm 2008 rất mau lỗi thời trước những thay đổi của tự nhiên và tác động của con người, nhất là 5 năm gần đây sông Đông Nai thay đổi rất nhiều nên những khảo sát và tính toán trước đó trở thành lạc hậu, do vậy độ tin cậy sẽ kém đi.

Các phát biểu cho rằng dự án chỉ lấn ra sông xa nhất có 100 m nên tác động không đáng kể, theo tôi điều này không đúng. Trên mặt nước lấn ra 100 m nhưng dưới đáy sông phải lấn ra sông cũng cỡ 400 m thì nền công trình mới không bị trượt được. Đáy sông bị lấn đến 400 m nghĩa là phần đáy bị thu hẹp khá nhiều   PGS-TS Lê Anh Tuấn (VRN)

“Các phát biểu cho rằng dự án chỉ lấn ra sông xa nhất có 100 m nên tác động không đáng kể, theo tôi điều này không đúng. Trên mặt nước lấn ra 100 m nhưng dưới đáy sông phải lấn ra sông cũng cỡ 400 m thì nền công trình mới không bị trượt được. Đáy sông bị lấn đến 400 m nghĩa là phần đáy bị thu hẹp khá nhiều”, ông Tuấn khẳng định.

“Đấy chỉ là ý kiến của tỉnh Đồng Nai”

Trao đổi với Báo Thanh Niên, KTS Ngô Viết Nam Sơn, từng thành công quy hoạch xây dựng Phố Đông và hai bờ sông Hoàng Phố (Thượng Hải – Trung Quốc), cho rằng “đấy chỉ là ý kiến của tỉnh Đồng Nai”. Còn chuyện lấp sông, không thể nói là đúng được vì làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng sông, người dân. Nếu dự án này chấp thuận thì sau này những dự án khác cũng làm như vậy có lẽ tất cả các con sông đều bị lấn như vậy thì chết. “Tôi nghĩ họ đã hiểu rồi nhưng dự án đã tiến hành, tiền đã chi ra rồi nên họ phải bảo vệ quan điểm của họ. Đọc các bài báo mấy hôm nay người dân hiểu, nhưng chính quyền cố tình không hiểu. Có lẽ họ không hiểu vì họ có thế mạnh vì ở vùng kinh tế trọng điểm phía nam, Đồng Nai chỉ sau TP.HCM”, KTS Sơn nhận xét.

Ông Nguyễn Ngọc Oánh, Chánh văn phòng Liên đoàn Quy hoạch và điều tra tài nguyên nước miền Nam (Bộ Tài nguyên – Môi trường), nói thẳng: “Cấp phép cho doanh nghiệp lấp sông làm khu đô thị là sai nguyên tắc, quá vô lý. Nhà nước không bao giờ cho phép lấp sông, xẻ thịt bờ sông để làm dự án kinh doanh bất động sản. Thậm chí biển còn không được cho san lấp bởi nó làm xấu cảnh quan huống gì sông sẽ làm thay đổi dòng chảy. Cấp phép như vậy là không đúng. Do đó, UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm phải ra quyết định đình chỉ thi công, buộc chủ đầu tư phải trả lại hiện trạng dự án. Nếu tỉnh làm không được, các bộ ban ngành như Bộ GTVT, Xây dựng, Tài nguyên – Môi trường phải có ý kiến, đề xuất Thủ tướng can thiệp yêu cầu tỉnh phải đình chỉ thi công dự án. Những thiệt hại của nhà đầu tư tỉnh phải đàm phán để đền bù cho họ”.

“Ở VN chưa có tỉnh nào dám cấp phép cho doanh nghiệp làm khu đô thị trên sông. Thậm chí, nhiều tỉnh thành còn đang phải cải tạo bờ sông để làm kè, khơi thông dòng chảy, tạo cảnh quan… Sao UBND tỉnh Đồng Nai lại cấp phép cho doanh nghiệp làm dự án như vậy? Có thể nhà đầu tư đã bắt tay với UBND tỉnh Đồng Nai để tỉnh cho phép”, ông Oánh đặt vấn đề.

Vẫn ráo riết lấp sông Chiều ngày 24.3, theo quan sát của PV Báo Thanh Niên, đại công trình lấp sông Đồng Nai vẫn hoạt động nhộn nhịp một cách khẩn trương. Trước cổng ra vào công trình, cửa lớn luôn được đóng kín, chỉ mở 1 cánh nhỏ phía bên trái nơi có 2 bảo vệ canh gác thường xuyên. Phía bên trong, hướng từ trạm bơm của Công ty cấp nước Đồng Nai lên hướng cầu Rạch Cát, 2 chiếc máy xúc cùng cả chục nhân viên hì hục di chuyển từng tảng đá to, che chắn bờ kè dưới cái nắng gay gắt (ảnh). Cạnh đó, nhiều xe lu lèn qua lại để thi công con đường sát bờ sông. Từ trạm bơm về phía Sở GĐ-ĐT tỉnh Đồng Nai cũng có vài chục nhân viên và máy xúc thi công, nước vẫn được phun tưới tự động để tránh bụi bặm. Trên sông, còn có một chiếc xà lan chở đá cập sát vào bờ để cho những chiếc máy xúc cạp đá lên bờ. Tin, ảnh: Lê Lâm

Ảnh: Tổng cục Thủy Lợi “Nhiệt tình nhưng cung cấp tài liệu không đủ” PGS-TS Lê Mạnh Hùng (ảnh), Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN-PTNT) nói với Thanh Niên như vậy sau hai ngày đi tìm hiểu thực tế hiện trường. Xin ông cho biết những ghi nhận ban đầu sau hai ngày làm việc thực tế tại tỉnh Đồng Nai? Chúng tôi xuống kiểm tra là muốn xem một số cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học việc mà người ta (tỉnh Đồng Nai – PV) làm nhưng thực tế là mình chưa tiếp cận được những nội dung của những việc đó. Còn bằng mắt thường thì tôi thấy họ đã lấn ra dòng sông đúng như báo chí đã nêu. Lấn một con sông ảnh hưởng đến rất nhiều nơi và nhiều vấn đề, đặc biệt là phía hạ lưu, ảnh hưởng đến thoát lũ, đến chất lượng nước, đến sự ổn định lòng sông, bồi lắng không còn theo quy luật như cũ nữa… Đó là lý do, khi thực hiện các dự án phải tuân thủ các luật liên quan và phải có cơ sở khoa học. Cụ thể là luật Tài nguyên nước. Dự án phải xin phép và được sự đồng thuận của Uỷ ban Lưu vực sông về những vấn đề như đã nêu trên. Thứ hai là luật Phòng chống thiên tai, thì phải xem khả năng thoát lũ như thế nào? Vấn đề sạt lở, bồi lắng ra sao? Phải đề cập đến và xin phép các cơ quan chuyên ngành. Người ta sẽ chỉ cho mình rất nhiều điều cần phải làm và chỉ cho các cơ quan, chuyên gia có am hiểu về vấn đề đó để tạo cơ sở khoa học cho đầy đủ. Nhưng mà, khi lên thì cũng chưa tiếp cận được nhiều về vấn đề như tôi mong muốn. Với tư cách là Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ lợi thì khi đến Đồng Nai ông đã làm việc với cơ quan nào? Và họ đã đưa ra những lý do gì để chưa hỗ trợ ông tiếp cận những tài liệu đó? Đơn vị tiếp là Sở NN-PTNT của tỉnh. Nói chung là họ tiếp tôi rất nhiệt tình thôi chứ không có gì. Họ chỉ đưa ra một số tính toán rồi các quyết định nhưng cái đó chưa đủ cơ sở pháp lý và cũng chưa đầy đủ cơ sở khoa học cho chuyện đó (dự án – PV). Vì thế nên tôi cũng không biết rõ là cái dự án đó có đủ các cơ sở pháp lý và khoa học chưa, nhưng Sở NN-PTNT được giao nhiệm vụ đánh giá tác động môi trường thì cũng đã mời cơ quan khoa học thực hiện. Còn khi duyệt, các cơ quan thẩm định thì chưa đảm bảo lắm, cần phải xem lại. Ngày 23.3, VRN có ra thông cáo báo chí bày tỏ sự “quan ngại sâu sắc” và đề nghị tỉnh Đồng Nai “tạm dừng dự án”. Ngày 24.3, tỉnh Đồng Nai ra thông cáo phản hồi cho rằng dự án “làm đúng quy trình, không làm thay đổi đáng kể dòng chảy và các đoạn sông lân cận”. Ông có nhận định như thế nào về 2 bản thông cáo báo chí này? Tôi có biết sơ sơ về hai vấn đề đấy, nhưng trước hết tỉnh Đồng Nai nói như vậy thì phải kiểm tra các cơ sở pháp lý của họ. Ví dụ như đối với luật Xây dựng cơ bản khi thực hiện một công trình nào đó thì trên tinh thần phải đảm bảo có trong quy hoạch rồi, nhưng nếu lỡ không có thì sao? Hoặc hành lang thoát lũ phải như thế nào? Một con sông như sông Hồng hay bất cứ con sông nào đấy, làm gì cũng phải để lại cho nó một cái hành lang. Còn ở đây không để mà lấn thì nó đã không đúng rồi. Tôi nghĩ vấn đề là phải có đủ tài liệu. Chí Nhân (thực hiện)

Đình Sơn – Chí Nhân