Bầu khí mừng Giáng Sinh đó đây trên thế giới
Trong ngày Lễ Giáng Sinh, xin kính mời quý vị cùng chúng tôi theo dõi bầu khí mừng lễ tại một vài nơi trên thế giới.
Bầu khí mừng Giáng Sinh đó đây trên thế giới
Trong ngày Lễ Giáng Sinh, xin kính mời quý vị cùng chúng tôi theo dõi bầu khí mừng lễ tại một vài nơi trên thế giới.
Bắt đầu từ Bếtlêhem tại Thánh Địa, là nơi Đức Giêsu Kitô Con Thiên Chúa đã giáng sinh cách đây hơn 2.000 năm, các chương trình Lễ Giáng Sinh vẫn được tổ chức như mọi năm, với sự tham dự của nhiều đoàn hành hương quốc tế, trong đó có nhóm các linh mục tu sĩ nam nữ đang tu học tại Roma, do Cha Bùi Công Trác, Phó Giám đốc Trường Thánh Phaolô, hướng dẫn. Tuy nhiên, bầu khí Giáng Sinh kém vui hẳn vì các căng thẳng mới đây giữa các nhóm Dothái qúa khích và người Palestin trên khu vực Đền Thờ xưa kia, nơi đã biến thành đền thờ Hồi giáo từ đầu thế kỷ VII, và nhất là các hậu qủa chết chóc tàn phá của cuộc chiến 50 ngày giữa lực lượng Hamas và quân đội Israel trong dải Gaza mùa hè năm nay, khiến cho 2.200 người chết đa số là người Palestin, 3.000 người bị thương và 54.000 người phải tản cư lánh nạn.
Trong sứ điệp Giáng Sinh, Đức Thưọng phụ Giêrusalem Fouad Twal ghi nhận rằng trong năm 2014 mọi người phải chứng kiến cảnh gia tăng bạo lực và các phản ứng thù nghịch sau đó.
Ngài viết: “Cuộc chiến tàn phá và việc đổ máu đi kèm tại Gaza, được kể là tàn hại hơn hết… Chúng ta lên án cuộc chiến Gaza và kết án các hậu quả thảm hại của nó: giết chóc và tàn phá; nhưng đồng thời, chúng ta cũng lên án bất cứ loại bạo lực và trả đũa nào chống lại người vô tội như các cuộc sát hại những người đang cầu nguyện tại nguyện đường Do Thái và các cuộc tấn công vào đền thờ Hồi giáo.”
Đức Thượng phụ cũng đề cập tới số phận người tị nạn Syria và Iraq và tỏ ý lo ngại đối với hai cộng đoàn Dòng Salêsien và 58 gia đình Kitô hữu có đất đai tại Thung lũng Cremisan bị trưng thu để mở rộng bức tường phân cách ở Cisgiordania.
Ngài kết luận: “Trong mọi khó khăn và đau khổ, chúng ta biết ơn tình liên đới của nhiều người, nhiều tổ chức, định chế và chính phủ, đã tới giúp chúng ta nhiều cách và bằng nhiều phương tiện. Việc cử hành ngày sinh của Chúa Giêsu hứa hẹn từ bi, yêu thương, bình an cho rất nhiều người đang sống trong buồn sầu và đau đớn; nhiều người đang thấy cuộc đời họ bị tan nát, các cố gắng của họ bị chặn đứng trong tranh chấp và hận thù hỗn loạn.”
Chúa Nhật 21-12 vừa qua, Đức Thượng phụ đã viếng thăm Giáo xứ Thánh Gia, là giáo xứ Latinh duy nhất tại Gaza có 170 tín hữu. Ngài là chủ chăn của 160.000 tín hữu Công giáo Latinh tại Israel, Palestina, Giordania và đảo Chypre. Trong vùng Gaza có 1.300 Kitô hữu đa số theo Chính thống. Trong sứ điệp Giáng Sinh công bố ngày 18-12, Đức Thượng phụ đã lên án chiến tranh tại Thánh Địa, đặc biệt ở Gaza với các hậu quả gây chết chóc tàn phá bi thảm của nó, và ngài kêu gọi các giới chức chính trị hãy lãnh nhận trách nhiệm của mình. Sáng 20-12, không quân Israel đã lại oanh kích miền Gaza để trả thù nhóm Hamas bắn hoả tiễn vào lãnh thổ Israel. Đây là hoạt động quân sự đầu tiên từ hai phía sau tuyên ngôn đình chiến hồi tháng 8 năm nay.
Đức Thượng phụ cho biết ngài đã tìm thầy một cộng đoàn hiệp nhất sống tình hiệp thông với các anh em Chính thống. Tại Gaza, người ta không tìm thấy sự vĩ đại của thế giới và quyền lực mau qua của thị trường. Nhưng có một nhóm nhỏ các tín hữu đang phải sống trong những tình trạng khó khăn và đau khổ, nhưng tin tưởng nơi Chúa Giêsu. Đó là hình ảnh thật của Lễ Giáng Sinh. Chúng ta đã luôn xúc động khi đọc thấy trong Phúc Âm rằng Mẹ Maria và Thánh Giuse không tỉm ra chỗ trong nhà trọ nên Chúa Giêsu đã phải sinh ra trong một hang đá. Ngày nay trong vùng Trung Đông có hàng triệu người tị nạn và biết bao trẻ em ước mong có thể ngủ trong một hang đá như hang đá trong đó Chúa Cứu Thế đã giáng sinh, mà không được. Đối với họ sẽ là một sự xa xỉ.
Năm nay, chính quyền Israel đã cho phép 700 Kitô hữu vùng Gaza được tới Bếtlehem để dự lễ.
Trong sứ điệp gửi tín hữu ngày 19-12, Cha Pierbattista Pizzaballa, Bề trên Tỉnh dòng Phanxicô Quản thủ Thánh Địa, mời gọi mọi người hãy mở toang cánh cửa lòng cho niềm hy vọng, công lý và hoà bình.
Sứ điệp có đoạn viết: “Cả năm nay nữa, trong cơn xoáy của các thảm cảnh bao quanh chúng ta, hãy để cho mình kinh ngạc và tìm lại Thiên Chúa ở với chúng ta, Đấng chờ đợi chúng ta nơi ngưỡng của con tim của chúng ta. Đừng để cho mình bị lấy mất phẩm giá. Nhưng chúng ta hãy thực tế. Chúng ta sẽ không thay đổi được các số phận của thế giới. Chúng ta sẽ không giải quyết được các vấn đề của các dân tộc chúng ta bị xâu xé và chia rẽ. Nhưng không có ai có thể ngăn cản chúng ta yêu thương các dân tộc ấy và sống công bằng trong môi trường bé nhỏ của chúng ta. Không ai có thể cướp mất đi phẩm giá đã được ban cho chúng ta. Không ai có thể lấy mất đi tình yêu thương và niềm hy vọng không gây thất vọng đã được đổ đầy tràn tâm lòng chúng ta. Chúa Kitô cũng để cho mình được tìm thấy trong vùng Trung Đông khát khao công lý và phẩm giá, sự thật và tình yêu. Vì thế đừng nhìn các kiếm tìm sai lạc của các vua Hêrốt thời nay, nhưng hãy nhìn sự tìm kiếm phong phú của các đạo sĩ, và nỗi kinh ngạc có khả năng tiếp nhận của các mục đồng Bếtlêhem. Chúng ta đừng lắng nghe các sợ hãi của thế giới, nhưng hãy lắng nghe ca đoàn các thiên thần loan báo ơn cứu độ, hãy để cho thời gian chờ đợi hoán cải chúng ta, rũ bỏ mọi mệt mỏi, và hy vọng chống lại mọi hy vọng.”
Từ Thánh Địa, chúng ta bước sang Liban. Năm nay Kitô hữu Liban đón mừng Chúa Giáng Sinh trong tâm tình liên đới với 1,5 triệu người tị nạn Syria, thêm vào đó là hàng ngàn người Irak. Đức cha Michel Kassarji, Giám mục Canđê Beirut, đã ra thông cáo mời gọi tín hữu liên đới trợ giúp 800 gia đình Kitô Irak đã chạy trốn khỏi Mosul và vùng đồng bằng Ninive và hiện đang trú ngụ trong vùng ngoại ô thủ đô Beirut. Họ là nạn nhân của guồng máy bao lực mù quáng của phong trào tôn giáo quá khích đã bắt buộc họ phải bỏ nhà cửa, làng mạc trốn chạy thoát thân. Họ không có quy chế tị nạn và chờ để được đi định cư tại các nước Tây Âu. Họ không có công ăn việc làm và bị lạm dụng, vì những ngươi cho thuê nhà lên giá, và cũng không nhận được sự trợ giúp nào của các tổ chức dân sự hay nhân đạo quốc tế. Cha Paul Karam, Giám đốc Caritas Liban, cho biết toàn hệ thống trợ giúp nhân đạo quốc tế cho người tỵ nạn Syria và Irak cũng sắp cạn kiệt vì thiếu nguồn tại trợ và không còn khả năng đương đầu với các trường hợp cấp bách ngày càng gia tăng.
Bước sang Irak và Syria, là hai quốc gia đang có chiến tranh khốc liệt khiến cho mấy trăm ngàn người chết, hàng chục ngàn người bị thương, mấy triệu người phải tản cư trốn tránh bom đạn và các vụ tán sát đẫm máu của các lực lượng hồi cuồng tín; tại hai nước này, Kitô hữu cử hành Lễ Giáng Sinh trong âu lo, thiếu thốn, đói lạnh và hoang mang trước tương lại vô định. Kể từ tháng 8 năm 2014, khi các lực lượng của Nhà nước Hồi đánh chiếm thành phố Mossul cũng như các thành phố và làng mạc trong vùng bình nguyên Ninive của Irak, đã có 120.000 Kitô hữu phải bỏ gia tài sản nghiệp chạy thoát thân để khỏi phải theo Hồi giáo hay bị chặt đầu. Họ chạy trốn về thành phố Erbil bên Kurdistan, là vùng đất an toàn, chưa rơi vào tay quân Hồi cuồng tín.
Trong khi tại Syria, 4 năm nội chiến giữa quân của Tổng thống Bashar al Assad và các lực lượng đối lập đã khiến cho đất nước xinh đẹp và phồn thịnh bậc nhất Trung Đông này bị tan hoang, tệ hại hơn Liban hồi thập niên 1970.
Trong sứ điệp Giáng Sinh, Đức cha Jean-Clement Jeanbart, Tổng Giám mục Melkít Aleppo, đã khích lệ tín hữu cử hành ngày lễ trong hân hoan bất chấp mọi đau khổ.
Ngài viết: “Các khổ cực lớn lao nhất, cũng như chiến tranh và độc ác của những người không biết Thiên Chúa không thể cản trở lượng nhân từ và thương xót mà Chúa Chúa Giêsu tuôn đổ trên các tín hữu của Người.” Ngài hy vọng Lễ Giáng Sinh đem “niềm vui và an ủi tới giữa cuộc chiến đáng xấu hổ này”.
“Nhiều gia đình mất hết mọi sự, đang túng thiếu và chịu đói, chịu lạnh, chịu bom đạn phá huỷ nhà cửa, triệt hạ việc làm ăn buôn bán, khiến họ không có một đồng xu dính túi. Đúng là chúng ta đang chịu đau khổ lớn lao vì những gì đang xảy ra cho chúng ta, nhưng cùng với những người thấp hèn và nghèo nàn nhất, chúng ta lo lắng nhưng kiên nhẫn và đầy hy vọng mong chờ Chúa đem hoà bình tới cho chúng ta trong năm nay.
Đức cha cho biết đang có nhiều dấu hiệu hy vọng cho thấy các quốc gia Tây phương đang cố gắng vận động chấm dứt chiến cuộc tại Syria. Ngài cám ơn sự quảng đại của các Kitô hữu đã hỗ trợ Giáo Hội trong việc làm nhẹ các đau khổ của người tị nạn, nhờ đó Giáo Hội đã có thể hỗ trợ được nhiều gia đình hơn trước và tiếp tục trả học phí cho con cái họ, cũng như cung cấp nhiều giỏ thực phẩm đầy đủ mỗi tháng, chăm sóc các nhu cầu y tế và nơi ăn chốn ở cho họ. Ngài nhắn nhủ tín hữu rằng Giáng Sinh là “ngày lễ của chào đón và hy vọng. Lễ này không thể mừng mà thiếu niềm vui trong tâm hồn, thiếu nụ cười trên môi”.
** Trong khi đó, Thượng phụ Công giáo Canđê Louis Raphael I Sako lên tiếng kêu gọi “mọi Kitô hữu đừng tổ chức bất cứ thứ cử hành có tính thế gian nào nhân dịp Giáng Sinh hay Năm Mới, vì hoàn cảnh cay đắng hiện nay của quốc gia, để tỏ dấu hiệu liên đới với các anh chị em đang chịu nhiều đau khổ không thể nào diễn tả được”.
Ngài kêu gọi mọi người nên ăn chay vào ngày vọng Giáng Sinh để cầu xin cho người tỵ nạn trở về Mosul và đồng bằng Ninivê. Nhắc tới các cuộc viếng thăm mới đây tại các trại tị nạn ở Ankawa và Alqosh, Thượng phụ cho biết thánh giá của người tị nạn hết sức nặng nề. Các nơi này thuộc vùng Kurdistan, nơi hơn 120.000 Kitô hữu đang tạm trú sau khi trốn thoát khỏi Mosul và bình nguyên Ninivê, để tránh sự săn đuổi của binh sĩ Nhà nước Hồi giáo. Trong thông điệp, ngài chúc Lễ Giáng Sinh mọi người, và khuyên họ sống Mùa Vọng “bằng ăn chay, cầu nguyện, suy niệm và làm việc bác ái”. Ngài đề nghị họ ăn chay từ thứ Hai, 22 tháng 12 tới đêm 24 tháng 12, đừng đụng tới thực phẩm hay thức uống cho tới trưa, “như trong những ngày Ba’utha”, tức lễ kỷ niệm tiên tri Giôna tới Ninivê rao giảng sứ điệp thống hối.
Ngài cho hay “chúng ta ăn chay cho việc giải phóng Mosul và các làng mạc thuộc bình nguyên Ninivê, để hòa bình và an ninh trở lại các vùng này, và mọi người được trở lại nhà cửa, việc làm và trường học của họ”.
Bước sang Ai Cập, năm nay các Kitô hữu cử hành Lễ Giáng Sịnh trong âu lo, vì các lực lượng quá khích Hồi giáo lại đã đăng tải nhiều lời kêu gọi tấn công các nhà thờ Kitô giáo, nhất là tại các vùng chịu ảnh hưởng Kitô giáo mạnh nhất. Các lời nhắn trên liên mạng cũng thề sẽ trả thù bất cứ người Hồi giáo nào giúp các Kitô hữu cử hành Mùa Giáng Sinh.
Tại Ai Cập, trong những ngày gần tới Lễ Giáng Sinh, Internet thường được sử dụng để đe doạ tấn công các cộng đồng Kitô giáo địa phương, nhất là tại Minya, Alexandria và Fayyum, nơi các nhóm Hồi liên hệ với hệ phái Salafít và Huynh đệ Hồi giáo được coi là mạnh nhất.
Các đe doạ lần này có tính nghiêm trọng đến nỗi các học giả có thế giá phải lên tiếng tố cáo. Amna Nosseir, một giáo sư tôn giáo và triết học và là khoa trưởng Phân khoa Hồi giáo học tại Đại học Al-Azhar cho rằng những khẩu hiệu bài Kitô giáo và những đe doạ chống lại họ nhân dịp Lễ Giáng Sinh là phản bội Hồi Giáo chính tông, và ông kêu gọi “người Kitô Giáo và người Hồi Giáo” bảo vệ các nhà thờ để các Kitô hữu Ai Cập cử hành phụng vụ của họ trong hoà bình. Ngay Fawzi al-Zafzaf, nguyên Chủ tịch Uỷ ban Thường trực Đối thoại với Toà Thánh, cũng cho rằng việc khích động hận thù tôn giáo chỉ có thể phát xuất từ “các kẻ thù của Quê Hương” vốn bác bỏ Hồi giáo chân chính. Ông cũng yêu cầu phải có biện pháp bảo vệ thích đáng và mở các cuộc điều tra nghiêm chỉnh để tìm ra thủ phạm của những lời đe doạ này.
Những động thái quá khích của các nhóm Hồi cực đoan khiến cho Đức TGM Hilarion, đặc tránh đối ngoại của Toà Thượng phụ Matscơva, cho rằng cái gọi là Mùa Xuân Ả Rập đã dẫn tới việc vi phạm các thế cân bằng liên tôn và liên sắc tộc, từng là đặc điểm của Trung Đông trong nhiều thế kỷ qua.
“Ngày nay, các lực lượng cực đoan và quá khích đã thò đầu ra và, khoác danh nghĩa tôn giáo, họ đã phạm nhiều tội ác trầm trọng: giết người, chặt đầu, xúc phạm đến các nơi thánh, triệt hạ các nhà thờ.”
“Kitô hữu ngày nay là nhóm tôn giáo bị bách hại hơn hết tại Trung Đông, họ bị đặt vào thế bị diệt chủng trên thực tế.”
** Từ vùng Trung Đông, chúng ta sang một vài nước Á châu.
Trước hết là Pakistan. Giáng Sinh năm nay là ngày lễ cầu nguyện và liên đới với các nạn nhân vụ khủng bố tại trung tâm huấn luyện thiếu sinh quân Peshawar, do các lực lượng cuồng tín Hồi Taliban chủ mưu, khiến cho 141 người chết, trong đó có 132 thiếu sinh quân.
Các giám mục đã ra thông cáo mời gọi tín hữu cầu nguyện cho quốc thái dân an, đặc biệt cho các nạn nhân vụ khủng bố tại Peshawar, cũng như cho hai vợ chồng Kitô Shahzad e Shama Masih, bị thiêu sống bởi một nhóm người Hồi tại Punjab. Các Giám mục khẳng định rằng mọi tín hữu Kitô có bổn phận thăng tiến hoà bình, hoà giải, hoà hợp và hiệp nhất với mọi công dân Pakistan thuộc mọi tôn giáo để chiến thắng bạo lực và khủng bố. Các vị cũng kêu gọi tín hữu cử hành Lễ Giáng Sinh trong thanh đạm, như dấu chỉ tôn trọng nỗi khổ đau của các gia đình nạn nhân và toàn quốc. Các vị cũng mời gọi chính quyền các đảng phái chính trị và giới lãnh đạo các tôn giáo hiệp nhất với nhau trước tai ương này. Các giám mục Pakistan cũng yêu cầu chính quyền bảo vệ an ninh cho mọi trường học trên toàn nước. Các lực lượng an ninh cần phải củng cố việc kiểm soát, vì chúng ta đang đứng trước các kẻ thù hận mù quáng và vô lương tâm. Các giám mục Pakistan mạnh mẽ lên án bạo lực xấu xa tàn ác và liên đới với gia đình các nạn nhân. Các vị yêu cầu chính quyền theo đuổi trận chiến này và có các biện pháp trừng phạt thích đáng các người chủ mưu.
Trong nhiều nhà thờ, tín hữu trưng bầy hình của các em và thắp nến tưởng niệm. Đức Tổng Giám mục Joseph Coutts, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Pakistan, đã mời gọi cộng đoàn Kitô phản ánh sứ điệp hy vọng và hoà bình mà Lễ Giáng Sinh đem đến cho mọi người. Linh mục Peter Jacob, chuyên hoạt động bảo vệ các quyền con người, cho biết trong 11 giáo xứ và nhiều nhà thờ tại Lahore tín hữu đã hủy bỏ hay rời một số chương trình sinh hoạt như biểu diễn văn nghệ và thánh ca giáng sinh, hay các cuộc vui chơi cho tới sau ngày mồng 1 tháng giêng. Phó tế Shahid Mehraj thuộc Nhà thờ Chính toà Lahore cho biết tín hữu, cộng đoàn rất đau buồn và lo lắng đối với vụ khủng bố chống lại tương lai của dân nước Pakistan. Sẽ có lễ nghi thắp nến tưởng niệm các nạn nhân của vụ khủng bố. Biến cố Chúa Kitô giáng sinh cũng đã bị ghi dấu bởi cuộc tàn sát các trẻ em vô tội Bếtlêhem do vua Hêrốt. Trong bối cảnh vụ đổ máu này Chúa Kitô đã sinh ra như biểu tượng của niềm hy vọng. Vì thế đây là lúc phổ biến sứ điệp tình yêu thương huynh đệ tại Pakistan. 25 tháng 12 cũng là ngày ông Muhammad Ali Jinnah, người thành lập Pakistan chào đời. Ông đã mơ tưởng một quốc gia hiệp nhất, rộng mở, khoan nhượng, hòa bình, không hận thù và bạo lực.
Tại Ấn Độ, Lễ Giáng Sinh đã được cử hành trong bầu khí nặng nề vì các vụ khủng bố chống lại các nhà thờ Kitô. Các giám mục Công giáo, Chính thống, Tin Lành và nhiều giới lãnh đạo xã hội dân sự khác đã công bố một thống cáo chung, trong đó có viết: “Đứng trước Lễ Giáng Sinh chúng tôi có con tim nặng trĩu vì các vụ bạo lực chống lại các nhà thờ tại nhiều nơi trong nước đặc biệt tại Chattisgarth, Madhya Pradesh, Odisha, Uttar Pradesh và New Dehli. Nhà thờ Thánh Sebastiano ở New Dehli bị hư hại cũng như các vụ khủng bố khác vén mở cho thấy sự khinh rẻ đối với các tâm tình tôn giáo của cộng đoàn chúng tôi cũng như đối với các bảo đảm của Hiến pháp Ấn Độ. Các hành động bạo lực đó không phải là các biến cố lẻ loi nhưng liên quan với nhau. Nhiều giới chức chính trị đã yêu cầu đưa ra các luật lệ chống lại việc theo Kitô giáo và Hồi giáo. Ngoài ra chiến dịch do các thành viên cao cấp của Quốc hội và các đảng phái tổ chức liên quan tới căn tính và gia tài của các nhóm tôn giáo thiểu số, nhằm hạ uy tín của họ và khiến cho họ gặp nhiều bạo lực hơn là một đe doạ đối với nền hoà bình và hoà hợp quốc gia. Các luật lệ tôn giáo trong vài tiểu bang hạn chế việc hành đạo của tín hữu các nhóm này và cho phép cảnh sát quyền sách nhiễu, bắt giữ và trừng phạt các linh mục tu sĩ nam nữ và các nhân viên Kitô. Các giám mục cũng liệt kê một danh sách các vụ bạo lực và kỳ thị chống lại các Kitô hữu và tín hữu thiểu số khác, đặc biệt là việc phá huỷ các nhà thờ và nơi phụng tự.
Từ Ấn Độ, chúng ta sang Sri Lanka. Tại đây, trong bầu khí tươi vui của Lễ Giáng Sinh, tín hữu cũng ráo riết chuẩn bị tinh thần tiếp đón chuyến viếng thăm mục vụ của Đức Thánh Cha Phanxicô vào trung tuần tháng giêng tới đây. Mọi giáo xứ đều có các chương trình văn nghệ và hát thánh ca giáng sinh và hang đá hiện diện trong mọi nhà thờ.
Tiếp đến là Philippines. Năm nay bầu khí giáng sinh tại Philippines cũng kém vui vì sự tàn phá của bão Hagupit đã khiến cho hàng chục người chết và 1 triệu người phải di tản lánh nạn. Trên đảo Samar, đã có rất nhiều nhà bị tàn phá. Đây cũng là vùng bão Haiyan thổi qua hồi năm ngoái, và người dân chưa hoàn toàn phục hồi các thiệt hại phải chịu. Tuy nhiên đáp lời mòi gọi của các Giám Mục, tín hữu toàn nước đã tham gia các cuộc lạc quyên tiền bạc và vật dụng để liên đới với các nạn nhân.
Trong các thành phố lớn tại các nươc Á châu khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan Singapore, Indonesia bầu khi Giáng Sinh đương nhiên tưng bừng, nhưng vẫn mang ít nhiều tính cách tiêu thụ hưởng thụ và mua sắm quà cáp nhiều hơn là tôn giáo. Chỉ tại các tỉnh lẻ và vùng quê lễ Giáng Sinh vẫn giữ được bầu khí thiêng liêng.
** Bây giờ chúng ta sang Phi châu. Tại các nuớc như Nam Sudan, Somalia, Trung Phi và Nigeria nhiều cộng đoàn Kitô đã cử hành Lễ Giáng Sinh trong nghèo khó và lo âu. Đặc biệt tại miền bắc Nigeria nơi các phiến quân hồi cuồng tín Boko Haram đã liên tục tấn công, tàn sát tín hữu, đốt phá các nhà thờ và cơ sở Kitô, khiến cho dân chúng phải tản cư lánh nạn. Vài nhà thờ tỉnh Maiduguri đầy người tị nạn. Và Lễ Giáng Sinh đã được cử hành trong bầu khí chạy loạn ấy. Bên Somalia và Trung Phi tình hình cũng đã không lạc quan hơn.
Sau đây là bầu khí Giáng Sinh tại vài nước châu Mỹ Latinh.
Tại Argentina, các giám mục mời gọi tín hữu canh tân xác tín được Thiên Chúa yêu thương và cử hành việc loan báo hoà bình mà Chúa Giêsu đã đem đến cho nhân loại. Giáng Sinh là tiếng “có” Thiên Chúa nói với loài người để đồng hành với con người trong việc xây dựng một thế giới công bằng và huynh đệ hơn, để canh tân giớí răn yêu thương và ban cho chúng ta sự tự do là con cái Ngài, để yêu thương hết mọi người không loại trừ ai, nhất là yêu thương những người nghèo túng và cần được trợ giúp nhất. Điều phá huỷ hoà bình là trái tim con ngươì bị tội lỗi gây thương tích. Hậu qủa là các mất quân bình xã hội và kinh tế đòi hỏi một trật tự công bằng hơn trên thế giới; hậu quả là sự khinh rẻ mạng sống và quyên căn bản của con người, là tội phạm buôn bán ma quý, buôn bán người, là các khuynh hướng cuồng tín sử dụng danh Thiên Chúa để biện minh cho cái chết, thù hận khép kín với con đường hoà giải, gian tham hối lộ và không nêu gương tốt khiến cho luân lý xã hội nghèo nàn đi; hậu qủa là nền văn hoá cá nhân chủ nghĩa gây thiệt hại cho các tương quan cá nhân và cộng đoàn; nơi kiểu suy tư đề cao thành công và chiếm hữu, thay vì ưa thích sự phong phú của bản vị và các giá trị của nó. Các giám mục Argentina khích lệ tín hữu xin Chúa ban cho ơn khôn ngoan đối thoại và niềm vui của sự hy vọng không gây thất vọng.
Tại Colombia, là quốc gia có nội chiến lâu nhất thế giới vì đã kéo dài hơn 50 năm qua, tín hữu cũng nô nức mừng lễ mà không sợ bị khủng bố như mọi năm, vì phiến quân FARC tuyên bố ngưng chiến vô thời hạn. Đức cha Luis Augusto Castro Quiroga, Tổng Giám mục Tunja, Chủ tịch Hội đồng Giám mục, đã công bố thông cáo liệt kê một danh sách dài chứng tá của các nạn nhân để mọi người đừng quên nỗi khổ đau triền miên sâu xa của dân chúng. Trong buổi găp gỡ các nhân viên mục vụ của giáo phận và giới truyền thông, Đức cha khẳng định rằng tiến trình đối thoại hoà bình tại La Habana giữa chính quyền và lực lượng phiến quân FARC đã chỉ cho biết 10% nỗi khổ đau của các nạn nhân. Nhưng nhờ các chứng từ này người ta đã biết được trách nhiệm của các kẻ tội phạm. Đề cập tới việc ngưng chiến không thời hạn của lực lượng phiến quân, Đức cha nói nó là một dấu chỉ hoà bình, và sự tiến bộ của các cuộc thương thảo.
Tại Peru, trong sứ điệp Giáng Sinh các giám mục nước này đã khích lệ tín hữu chiến thắng ích kỷ, tham lam, và biết nghĩ tới tha nhân.
Sứ điệp có đoạn viết:
Giáng Sinh là thời gian đặc ân để chia sẻ với lòng hiền dịu và quảng đại, một thời gian để gieo vãi hoà bình và tha thứ. Để được như vậy cần chiến thắng cái đen tối của ích kỷ và thèm khát để nghĩ tới các nhu cầu của tha nhân và công ích trên các lợi lộc cá nhân.
Trong sứ điệp Đức cha Salvador Pignero, TGM Ayacucho, Chủ tịch HĐGM Peru, cũng đề cập tới cuộc khủng hoảng của gia đình, khiến cho ĐTC Phanxicô và các chủ chăn lo lắng. Bởi vì vấn đề nghiêm trọng nhất là sự thiếu vắng tinh yêu tỏ lộ nơi mọi thành phần gia đình từ người già cho tới trẻ em và người trẻ. Chúng ta phải đau đớn ghi nhận rằng có các trẻ em không thể chào đời vì bị khước từ quyền sống. Cái chết của các trẻ em mình ghim đầy vết đạn bắn của thù hận và báo oán xé rách con tim của chúng ta. Chúng ta buồn sầu vì nỗi khổ đau của các trẻ em sống trong các gia đình bị đốn ngã bởi nạn ly dị. Chúng ta lên tiếng thay cho các trẻ em nạn nhân của việc buôn người, của các hành động bất xứng và vô nhân, các nạn nhân vô tội phản ánh gương mặt của Chúa Giêsu Hài Đồng, mà chúng ta phải trợ giúp, giữ gìn bảo vệ và yêu thương. Các giám mục cũng không quên các gia đình Peru sống tại hải ngoại vì kiếm tìm công ăn việc làm để cải tiến cuộc sống của người thân, các công nhân, các sinh viên, giới chức chính trị và mọi người thiện chí. Các vị mời gọi toàn dân chung xây một quốc gia hoà bình, biết chú ý tới nhu cầu của những người yếu đuối nhất, để đừng có ai bị loại bỏ khỏi ơn cứu độ mà Chúa Giêsu đem đến cho chúng ta.
Tại châu Mỹ Latinh có lẽ tín hữu Cuba mừng Lễ Giáng Sinh vui nhất trong năm nay. Tin Hoa Kỳ và Cuba tái lập liên lạc ngoại giao được Tổng thống Barck Obama và Chủ tịch Raul Castro tuyên bố song song hôm 17 tháng 12 đã khiến cho người dân Cuba vui mừng đổ xô ra đường nhảy múa. Mọi người đều hy vọng rằng sau 53 năm cấm vận tình hình Cuba từ nay sẽ sáng sủa và cuộc sống sẽ thịnh vượng hơn. Kết quả này có được là nhờ các cuộc đàm phán bí mật cấp cao giữa hai nước và sư thúc đẩy khich lệ của Canada và Toà Thánh Vatican.
Người dân Cuba, từ các gia đình, công sở hay trường học, dường như đều dừng mọi công việc, cùng quây quanh chiếc tivi để theo dõi tuyên bố chính thức của Chủ tịch Raul Castro, được truyền hình trực tiếp. Chuông Đại học Geronimo trong thủ đô La Habana đã gióng lên rộn rã chào mừng biến cố này.
Việc Mỹ và Cuba bình thường hoá quan hệ có khả năng mở ra nhiều triển vọng phát triển kinh tế – xã hội với Cuba, hứa hẹn mang lại nhiều thay đổi tích cực cho đời sống của người dân ở quốc đảo này. Thánh lễ Giáng Sinh trở thành dịp tạ ơn vì các viễn tượng sáng sủa này.
** Vòng về Âu châu, có lẽ Italia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức và một số nước Đông Âu còn giữ được nhiều truyền thống Giáng Sinh nhất, trong đó có các hang đá được trưng bầy hầu như khắp nơi, ngay tại các quảng trường thành phố, nhà ga xe lửa và dĩ nhiên trong các nhà thờ và tư gia.
Tại Roma, ngoài hang đá khổng lồ ỏ Quảng trường Thánh Phêrô, tại Quảng trường Nhân Dân có cuộc triển lãm 212 hang đá nghệ thuật Italia và quốc tế.
Tuy nhiên năm nay bầu khí Giáng Sinh tại thủ đô Roma cũng kém vui vì các vụ gian tham của các giới chức chính trị hành chính nhận tiền hối lộ của các tổ chức tội phạm mafia đã gây gương mù gương xấu khiến cho ĐHY Giám quản phải tổ chức buổi canh thức cầu nguyện 22-12 tại Đền thờ Đức Bà Cả. Nỗi khổ trong tim của biết bao công dân tin vào sự hợp pháp và liêm chính, giờ đây gia tăng bầu khí mất tin tường và bi quan cộng thêm với các hậu quả nặng nề của cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính vẫn kéo dài. ĐHY xin Đức Mẹ giúp mọi người hoán cải con tim và tái dấn thân chung xây một thành phố có gương mặt nhân bản hơn, nơi phẩm giá bất khả xâm phạm của con người, công lý và tình liên đới được chia sẻ.
Tại Napoli, là thành phố có truyền thống mùng Lễ Giáng Sinh tươi vui nhất với hàng ngàn hang đá đủ kiểu đủ loại. Năm nay có cuộc triển lãm hang đá và các buổi hoà nhạc tựa đề “Bartolo Longo Thành Phố Napoli”. Ban nhạc trẻ Bartolo Longo đã khai mào truyền thống mừng lễ tại Đền thờ Đức Bà Pompei ngày 20-12 với buổi hoà nhạc Giáng Sinh với các bài hoà tấu và thánh ca cổ truyền. Năm nay ban nhạc cũng mừng 120 năm thành lập. Mục đích các buổi hoà nhạc là thông truyến sứ điệp yêu thương và hoà bình của Lễ Giáng Sinh. Để chuẩn bị tinh thần cho tín hữu, giáo xứ Nhà thờ Chính toà và nhiều giáo xứ đã tổ chức tuần cửu nhật.
Tín hữu Italia vẫn còn có thói quen tham dự Thánh lễ nửa đêm Giáng Sinh rất đông và sốt sắng.
Bên Đức, đặc biệt trong vùng Baviere, nam Đức, là vùng đông Công giáo nhất, Lễ Giáng Sinh được cử hành long trọng với các truyền thống phong phú. Năm nay 500.000 trẻ em tham gia chiến dịch hát thánh ca Giáng Sinh để làm việc thiện quyết định dành số tiền quyên được cho các trẻ em Philippines và trẻ em trên thế giới. Khẩu hiệu của chiến dịch năm nay là “Đem phước lành và là phước lành. Dinh dưỡng lành mạnh cho các trẻ em Philipines và trên thế giới”. Các em hát thánh ca trên các đường phố và tại tư gia cho tới lễ Ba Vua.
Hiện nay có 842 triệu người trên thế giới phải đói hay không đủ lương thực. Mỗi năm có 2,6 triệu trẻ em dưới 5 tuổi chết vì thiếu dinh dưỡng. Và có 162 triệu trẻ em quá nhỏ so với tuổi của các em vì thiếu dinh dưỡng. Bên cạnh đó còn có các trẻ em bị bệnh liệt kháng, hay quá nghèo không thể cắp sách đến trường.
Số tiền quyên được trong chiến dịch hát thánh ca dành để cải tiến cuộc sống của các em.
Bắt đầu từ Bếtlêhem tại Thánh Địa, là nơi Đức Giêsu Kitô Con Thiên Chúa đã giáng sinh cách đây hơn 2.000 năm, các chương trình Lễ Giáng Sinh vẫn được tổ chức như mọi năm, với sự tham dự của nhiều đoàn hành hương quốc tế, trong đó có nhóm các linh mục tu sĩ nam nữ đang tu học tại Roma, do Cha Bùi Công Trác, Phó Giám đốc Trường Thánh Phaolô, hướng dẫn. Tuy nhiên, bầu khí Giáng Sinh kém vui hẳn vì các căng thẳng mới đây giữa các nhóm Dothái qúa khích và người Palestin trên khu vực Đền Thờ xưa kia, nơi đã biến thành đền thờ Hồi giáo từ đầu thế kỷ VII, và nhất là các hậu qủa chết chóc tàn phá của cuộc chiến 50 ngày giữa lực lượng Hamas và quân đội Israel trong dải Gaza mùa hè năm nay, khiến cho 2.200 người chết đa số là người Palestin, 3.000 người bị thương và 54.000 người phải tản cư lánh nạn.
Trong sứ điệp Giáng Sinh, Đức Thưọng phụ Giêrusalem Fouad Twal ghi nhận rằng trong năm 2014 mọi người phải chứng kiến cảnh gia tăng bạo lực và các phản ứng thù nghịch sau đó.
Ngài viết: “Cuộc chiến tàn phá và việc đổ máu đi kèm tại Gaza, được kể là tàn hại hơn hết… Chúng ta lên án cuộc chiến Gaza và kết án các hậu quả thảm hại của nó: giết chóc và tàn phá; nhưng đồng thời, chúng ta cũng lên án bất cứ loại bạo lực và trả đũa nào chống lại người vô tội như các cuộc sát hại những người đang cầu nguyện tại nguyện đường Do Thái và các cuộc tấn công vào đền thờ Hồi giáo.”
Đức Thượng phụ cũng đề cập tới số phận người tị nạn Syria và Iraq và tỏ ý lo ngại đối với hai cộng đoàn Dòng Salêsien và 58 gia đình Kitô hữu có đất đai tại Thung lũng Cremisan bị trưng thu để mở rộng bức tường phân cách ở Cisgiordania.
Ngài kết luận: “Trong mọi khó khăn và đau khổ, chúng ta biết ơn tình liên đới của nhiều người, nhiều tổ chức, định chế và chính phủ, đã tới giúp chúng ta nhiều cách và bằng nhiều phương tiện. Việc cử hành ngày sinh của Chúa Giêsu hứa hẹn từ bi, yêu thương, bình an cho rất nhiều người đang sống trong buồn sầu và đau đớn; nhiều người đang thấy cuộc đời họ bị tan nát, các cố gắng của họ bị chặn đứng trong tranh chấp và hận thù hỗn loạn.”
Chúa Nhật 21-12 vừa qua, Đức Thượng phụ đã viếng thăm Giáo xứ Thánh Gia, là giáo xứ Latinh duy nhất tại Gaza có 170 tín hữu. Ngài là chủ chăn của 160.000 tín hữu Công giáo Latinh tại Israel, Palestina, Giordania và đảo Chypre. Trong vùng Gaza có 1.300 Kitô hữu đa số theo Chính thống. Trong sứ điệp Giáng Sinh công bố ngày 18-12, Đức Thượng phụ đã lên án chiến tranh tại Thánh Địa, đặc biệt ở Gaza với các hậu quả gây chết chóc tàn phá bi thảm của nó, và ngài kêu gọi các giới chức chính trị hãy lãnh nhận trách nhiệm của mình. Sáng 20-12, không quân Israel đã lại oanh kích miền Gaza để trả thù nhóm Hamas bắn hoả tiễn vào lãnh thổ Israel. Đây là hoạt động quân sự đầu tiên từ hai phía sau tuyên ngôn đình chiến hồi tháng 8 năm nay.
Đức Thượng phụ cho biết ngài đã tìm thầy một cộng đoàn hiệp nhất sống tình hiệp thông với các anh em Chính thống. Tại Gaza, người ta không tìm thấy sự vĩ đại của thế giới và quyền lực mau qua của thị trường. Nhưng có một nhóm nhỏ các tín hữu đang phải sống trong những tình trạng khó khăn và đau khổ, nhưng tin tưởng nơi Chúa Giêsu. Đó là hình ảnh thật của Lễ Giáng Sinh. Chúng ta đã luôn xúc động khi đọc thấy trong Phúc Âm rằng Mẹ Maria và Thánh Giuse không tỉm ra chỗ trong nhà trọ nên Chúa Giêsu đã phải sinh ra trong một hang đá. Ngày nay trong vùng Trung Đông có hàng triệu người tị nạn và biết bao trẻ em ước mong có thể ngủ trong một hang đá như hang đá trong đó Chúa Cứu Thế đã giáng sinh, mà không được. Đối với họ sẽ là một sự xa xỉ.
Năm nay, chính quyền Israel đã cho phép 700 Kitô hữu vùng Gaza được tới Bếtlehem để dự lễ.
Trong sứ điệp gửi tín hữu ngày 19-12, Cha Pierbattista Pizzaballa, Bề trên Tỉnh dòng Phanxicô Quản thủ Thánh Địa, mời gọi mọi người hãy mở toang cánh cửa lòng cho niềm hy vọng, công lý và hoà bình.
Sứ điệp có đoạn viết: “Cả năm nay nữa, trong cơn xoáy của các thảm cảnh bao quanh chúng ta, hãy để cho mình kinh ngạc và tìm lại Thiên Chúa ở với chúng ta, Đấng chờ đợi chúng ta nơi ngưỡng của con tim của chúng ta. Đừng để cho mình bị lấy mất phẩm giá. Nhưng chúng ta hãy thực tế. Chúng ta sẽ không thay đổi được các số phận của thế giới. Chúng ta sẽ không giải quyết được các vấn đề của các dân tộc chúng ta bị xâu xé và chia rẽ. Nhưng không có ai có thể ngăn cản chúng ta yêu thương các dân tộc ấy và sống công bằng trong môi trường bé nhỏ của chúng ta. Không ai có thể cướp mất đi phẩm giá đã được ban cho chúng ta. Không ai có thể lấy mất đi tình yêu thương và niềm hy vọng không gây thất vọng đã được đổ đầy tràn tâm lòng chúng ta. Chúa Kitô cũng để cho mình được tìm thấy trong vùng Trung Đông khát khao công lý và phẩm giá, sự thật và tình yêu. Vì thế đừng nhìn các kiếm tìm sai lạc của các vua Hêrốt thời nay, nhưng hãy nhìn sự tìm kiếm phong phú của các đạo sĩ, và nỗi kinh ngạc có khả năng tiếp nhận của các mục đồng Bếtlêhem. Chúng ta đừng lắng nghe các sợ hãi của thế giới, nhưng hãy lắng nghe ca đoàn các thiên thần loan báo ơn cứu độ, hãy để cho thời gian chờ đợi hoán cải chúng ta, rũ bỏ mọi mệt mỏi, và hy vọng chống lại mọi hy vọng.”
Từ Thánh Địa, chúng ta bước sang Liban. Năm nay Kitô hữu Liban đón mừng Chúa Giáng Sinh trong tâm tình liên đới với 1,5 triệu người tị nạn Syria, thêm vào đó là hàng ngàn người Irak. Đức cha Michel Kassarji, Giám mục Canđê Beirut, đã ra thông cáo mời gọi tín hữu liên đới trợ giúp 800 gia đình Kitô Irak đã chạy trốn khỏi Mosul và vùng đồng bằng Ninive và hiện đang trú ngụ trong vùng ngoại ô thủ đô Beirut. Họ là nạn nhân của guồng máy bao lực mù quáng của phong trào tôn giáo quá khích đã bắt buộc họ phải bỏ nhà cửa, làng mạc trốn chạy thoát thân. Họ không có quy chế tị nạn và chờ để được đi định cư tại các nước Tây Âu. Họ không có công ăn việc làm và bị lạm dụng, vì những ngươi cho thuê nhà lên giá, và cũng không nhận được sự trợ giúp nào của các tổ chức dân sự hay nhân đạo quốc tế. Cha Paul Karam, Giám đốc Caritas Liban, cho biết toàn hệ thống trợ giúp nhân đạo quốc tế cho người tỵ nạn Syria và Irak cũng sắp cạn kiệt vì thiếu nguồn tại trợ và không còn khả năng đương đầu với các trường hợp cấp bách ngày càng gia tăng.
Bước sang Irak và Syria, là hai quốc gia đang có chiến tranh khốc liệt khiến cho mấy trăm ngàn người chết, hàng chục ngàn người bị thương, mấy triệu người phải tản cư trốn tránh bom đạn và các vụ tán sát đẫm máu của các lực lượng hồi cuồng tín; tại hai nước này, Kitô hữu cử hành Lễ Giáng Sinh trong âu lo, thiếu thốn, đói lạnh và hoang mang trước tương lại vô định. Kể từ tháng 8 năm 2014, khi các lực lượng của Nhà nước Hồi đánh chiếm thành phố Mossul cũng như các thành phố và làng mạc trong vùng bình nguyên Ninive của Irak, đã có 120.000 Kitô hữu phải bỏ gia tài sản nghiệp chạy thoát thân để khỏi phải theo Hồi giáo hay bị chặt đầu. Họ chạy trốn về thành phố Erbil bên Kurdistan, là vùng đất an toàn, chưa rơi vào tay quân Hồi cuồng tín.
Trong khi tại Syria, 4 năm nội chiến giữa quân của Tổng thống Bashar al Assad và các lực lượng đối lập đã khiến cho đất nước xinh đẹp và phồn thịnh bậc nhất Trung Đông này bị tan hoang, tệ hại hơn Liban hồi thập niên 1970.
Trong sứ điệp Giáng Sinh, Đức cha Jean-Clement Jeanbart, Tổng Giám mục Melkít Aleppo, đã khích lệ tín hữu cử hành ngày lễ trong hân hoan bất chấp mọi đau khổ.
Ngài viết: “Các khổ cực lớn lao nhất, cũng như chiến tranh và độc ác của những người không biết Thiên Chúa không thể cản trở lượng nhân từ và thương xót mà Chúa Chúa Giêsu tuôn đổ trên các tín hữu của Người.” Ngài hy vọng Lễ Giáng Sinh đem “niềm vui và an ủi tới giữa cuộc chiến đáng xấu hổ này”.
“Nhiều gia đình mất hết mọi sự, đang túng thiếu và chịu đói, chịu lạnh, chịu bom đạn phá huỷ nhà cửa, triệt hạ việc làm ăn buôn bán, khiến họ không có một đồng xu dính túi. Đúng là chúng ta đang chịu đau khổ lớn lao vì những gì đang xảy ra cho chúng ta, nhưng cùng với những người thấp hèn và nghèo nàn nhất, chúng ta lo lắng nhưng kiên nhẫn và đầy hy vọng mong chờ Chúa đem hoà bình tới cho chúng ta trong năm nay.
Đức cha cho biết đang có nhiều dấu hiệu hy vọng cho thấy các quốc gia Tây phương đang cố gắng vận động chấm dứt chiến cuộc tại Syria. Ngài cám ơn sự quảng đại của các Kitô hữu đã hỗ trợ Giáo Hội trong việc làm nhẹ các đau khổ của người tị nạn, nhờ đó Giáo Hội đã có thể hỗ trợ được nhiều gia đình hơn trước và tiếp tục trả học phí cho con cái họ, cũng như cung cấp nhiều giỏ thực phẩm đầy đủ mỗi tháng, chăm sóc các nhu cầu y tế và nơi ăn chốn ở cho họ. Ngài nhắn nhủ tín hữu rằng Giáng Sinh là “ngày lễ của chào đón và hy vọng. Lễ này không thể mừng mà thiếu niềm vui trong tâm hồn, thiếu nụ cười trên môi”.
** Trong khi đó, Thượng phụ Công giáo Canđê Louis Raphael I Sako lên tiếng kêu gọi “mọi Kitô hữu đừng tổ chức bất cứ thứ cử hành có tính thế gian nào nhân dịp Giáng Sinh hay Năm Mới, vì hoàn cảnh cay đắng hiện nay của quốc gia, để tỏ dấu hiệu liên đới với các anh chị em đang chịu nhiều đau khổ không thể nào diễn tả được”.
Ngài kêu gọi mọi người nên ăn chay vào ngày vọng Giáng Sinh để cầu xin cho người tỵ nạn trở về Mosul và đồng bằng Ninivê. Nhắc tới các cuộc viếng thăm mới đây tại các trại tị nạn ở Ankawa và Alqosh, Thượng phụ cho biết thánh giá của người tị nạn hết sức nặng nề. Các nơi này thuộc vùng Kurdistan, nơi hơn 120.000 Kitô hữu đang tạm trú sau khi trốn thoát khỏi Mosul và bình nguyên Ninivê, để tránh sự săn đuổi của binh sĩ Nhà nước Hồi giáo. Trong thông điệp, ngài chúc Lễ Giáng Sinh mọi người, và khuyên họ sống Mùa Vọng “bằng ăn chay, cầu nguyện, suy niệm và làm việc bác ái”. Ngài đề nghị họ ăn chay từ thứ Hai, 22 tháng 12 tới đêm 24 tháng 12, đừng đụng tới thực phẩm hay thức uống cho tới trưa, “như trong những ngày Ba’utha”, tức lễ kỷ niệm tiên tri Giôna tới Ninivê rao giảng sứ điệp thống hối.
Ngài cho hay “chúng ta ăn chay cho việc giải phóng Mosul và các làng mạc thuộc bình nguyên Ninivê, để hòa bình và an ninh trở lại các vùng này, và mọi người được trở lại nhà cửa, việc làm và trường học của họ”.
Bước sang Ai Cập, năm nay các Kitô hữu cử hành Lễ Giáng Sịnh trong âu lo, vì các lực lượng quá khích Hồi giáo lại đã đăng tải nhiều lời kêu gọi tấn công các nhà thờ Kitô giáo, nhất là tại các vùng chịu ảnh hưởng Kitô giáo mạnh nhất. Các lời nhắn trên liên mạng cũng thề sẽ trả thù bất cứ người Hồi giáo nào giúp các Kitô hữu cử hành Mùa Giáng Sinh.
Tại Ai Cập, trong những ngày gần tới Lễ Giáng Sinh, Internet thường được sử dụng để đe doạ tấn công các cộng đồng Kitô giáo địa phương, nhất là tại Minya, Alexandria và Fayyum, nơi các nhóm Hồi liên hệ với hệ phái Salafít và Huynh đệ Hồi giáo được coi là mạnh nhất.
Các đe doạ lần này có tính nghiêm trọng đến nỗi các học giả có thế giá phải lên tiếng tố cáo. Amna Nosseir, một giáo sư tôn giáo và triết học và là khoa trưởng Phân khoa Hồi giáo học tại Đại học Al-Azhar cho rằng những khẩu hiệu bài Kitô giáo và những đe doạ chống lại họ nhân dịp Lễ Giáng Sinh là phản bội Hồi Giáo chính tông, và ông kêu gọi “người Kitô Giáo và người Hồi Giáo” bảo vệ các nhà thờ để các Kitô hữu Ai Cập cử hành phụng vụ của họ trong hoà bình. Ngay Fawzi al-Zafzaf, nguyên Chủ tịch Uỷ ban Thường trực Đối thoại với Toà Thánh, cũng cho rằng việc khích động hận thù tôn giáo chỉ có thể phát xuất từ “các kẻ thù của Quê Hương” vốn bác bỏ Hồi giáo chân chính. Ông cũng yêu cầu phải có biện pháp bảo vệ thích đáng và mở các cuộc điều tra nghiêm chỉnh để tìm ra thủ phạm của những lời đe doạ này.
Những động thái quá khích của các nhóm Hồi cực đoan khiến cho Đức TGM Hilarion, đặc tránh đối ngoại của Toà Thượng phụ Matscơva, cho rằng cái gọi là Mùa Xuân Ả Rập đã dẫn tới việc vi phạm các thế cân bằng liên tôn và liên sắc tộc, từng là đặc điểm của Trung Đông trong nhiều thế kỷ qua.
“Ngày nay, các lực lượng cực đoan và quá khích đã thò đầu ra và, khoác danh nghĩa tôn giáo, họ đã phạm nhiều tội ác trầm trọng: giết người, chặt đầu, xúc phạm đến các nơi thánh, triệt hạ các nhà thờ.”
“Kitô hữu ngày nay là nhóm tôn giáo bị bách hại hơn hết tại Trung Đông, họ bị đặt vào thế bị diệt chủng trên thực tế.”
** Từ vùng Trung Đông, chúng ta sang một vài nước Á châu.
Trước hết là Pakistan. Giáng Sinh năm nay là ngày lễ cầu nguyện và liên đới với các nạn nhân vụ khủng bố tại trung tâm huấn luyện thiếu sinh quân Peshawar, do các lực lượng cuồng tín Hồi Taliban chủ mưu, khiến cho 141 người chết, trong đó có 132 thiếu sinh quân.
Các giám mục đã ra thông cáo mời gọi tín hữu cầu nguyện cho quốc thái dân an, đặc biệt cho các nạn nhân vụ khủng bố tại Peshawar, cũng như cho hai vợ chồng Kitô Shahzad e Shama Masih, bị thiêu sống bởi một nhóm người Hồi tại Punjab. Các Giám mục khẳng định rằng mọi tín hữu Kitô có bổn phận thăng tiến hoà bình, hoà giải, hoà hợp và hiệp nhất với mọi công dân Pakistan thuộc mọi tôn giáo để chiến thắng bạo lực và khủng bố. Các vị cũng kêu gọi tín hữu cử hành Lễ Giáng Sinh trong thanh đạm, như dấu chỉ tôn trọng nỗi khổ đau của các gia đình nạn nhân và toàn quốc. Các vị cũng mời gọi chính quyền các đảng phái chính trị và giới lãnh đạo các tôn giáo hiệp nhất với nhau trước tai ương này. Các giám mục Pakistan cũng yêu cầu chính quyền bảo vệ an ninh cho mọi trường học trên toàn nước. Các lực lượng an ninh cần phải củng cố việc kiểm soát, vì chúng ta đang đứng trước các kẻ thù hận mù quáng và vô lương tâm. Các giám mục Pakistan mạnh mẽ lên án bạo lực xấu xa tàn ác và liên đới với gia đình các nạn nhân. Các vị yêu cầu chính quyền theo đuổi trận chiến này và có các biện pháp trừng phạt thích đáng các người chủ mưu.
Trong nhiều nhà thờ, tín hữu trưng bầy hình của các em và thắp nến tưởng niệm. Đức Tổng Giám mục Joseph Coutts, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Pakistan, đã mời gọi cộng đoàn Kitô phản ánh sứ điệp hy vọng và hoà bình mà Lễ Giáng Sinh đem đến cho mọi người. Linh mục Peter Jacob, chuyên hoạt động bảo vệ các quyền con người, cho biết trong 11 giáo xứ và nhiều nhà thờ tại Lahore tín hữu đã hủy bỏ hay rời một số chương trình sinh hoạt như biểu diễn văn nghệ và thánh ca giáng sinh, hay các cuộc vui chơi cho tới sau ngày mồng 1 tháng giêng. Phó tế Shahid Mehraj thuộc Nhà thờ Chính toà Lahore cho biết tín hữu, cộng đoàn rất đau buồn và lo lắng đối với vụ khủng bố chống lại tương lai của dân nước Pakistan. Sẽ có lễ nghi thắp nến tưởng niệm các nạn nhân của vụ khủng bố. Biến cố Chúa Kitô giáng sinh cũng đã bị ghi dấu bởi cuộc tàn sát các trẻ em vô tội Bếtlêhem do vua Hêrốt. Trong bối cảnh vụ đổ máu này Chúa Kitô đã sinh ra như biểu tượng của niềm hy vọng. Vì thế đây là lúc phổ biến sứ điệp tình yêu thương huynh đệ tại Pakistan. 25 tháng 12 cũng là ngày ông Muhammad Ali Jinnah, người thành lập Pakistan chào đời. Ông đã mơ tưởng một quốc gia hiệp nhất, rộng mở, khoan nhượng, hòa bình, không hận thù và bạo lực.
Tại Ấn Độ, Lễ Giáng Sinh đã được cử hành trong bầu khí nặng nề vì các vụ khủng bố chống lại các nhà thờ Kitô. Các giám mục Công giáo, Chính thống, Tin Lành và nhiều giới lãnh đạo xã hội dân sự khác đã công bố một thống cáo chung, trong đó có viết: “Đứng trước Lễ Giáng Sinh chúng tôi có con tim nặng trĩu vì các vụ bạo lực chống lại các nhà thờ tại nhiều nơi trong nước đặc biệt tại Chattisgarth, Madhya Pradesh, Odisha, Uttar Pradesh và New Dehli. Nhà thờ Thánh Sebastiano ở New Dehli bị hư hại cũng như các vụ khủng bố khác vén mở cho thấy sự khinh rẻ đối với các tâm tình tôn giáo của cộng đoàn chúng tôi cũng như đối với các bảo đảm của Hiến pháp Ấn Độ. Các hành động bạo lực đó không phải là các biến cố lẻ loi nhưng liên quan với nhau. Nhiều giới chức chính trị đã yêu cầu đưa ra các luật lệ chống lại việc theo Kitô giáo và Hồi giáo. Ngoài ra chiến dịch do các thành viên cao cấp của Quốc hội và các đảng phái tổ chức liên quan tới căn tính và gia tài của các nhóm tôn giáo thiểu số, nhằm hạ uy tín của họ và khiến cho họ gặp nhiều bạo lực hơn là một đe doạ đối với nền hoà bình và hoà hợp quốc gia. Các luật lệ tôn giáo trong vài tiểu bang hạn chế việc hành đạo của tín hữu các nhóm này và cho phép cảnh sát quyền sách nhiễu, bắt giữ và trừng phạt các linh mục tu sĩ nam nữ và các nhân viên Kitô. Các giám mục cũng liệt kê một danh sách các vụ bạo lực và kỳ thị chống lại các Kitô hữu và tín hữu thiểu số khác, đặc biệt là việc phá huỷ các nhà thờ và nơi phụng tự.
Từ Ấn Độ, chúng ta sang Sri Lanka. Tại đây, trong bầu khí tươi vui của Lễ Giáng Sinh, tín hữu cũng ráo riết chuẩn bị tinh thần tiếp đón chuyến viếng thăm mục vụ của Đức Thánh Cha Phanxicô vào trung tuần tháng giêng tới đây. Mọi giáo xứ đều có các chương trình văn nghệ và hát thánh ca giáng sinh và hang đá hiện diện trong mọi nhà thờ.
Tiếp đến là Philippines. Năm nay bầu khí giáng sinh tại Philippines cũng kém vui vì sự tàn phá của bão Hagupit đã khiến cho hàng chục người chết và 1 triệu người phải di tản lánh nạn. Trên đảo Samar, đã có rất nhiều nhà bị tàn phá. Đây cũng là vùng bão Haiyan thổi qua hồi năm ngoái, và người dân chưa hoàn toàn phục hồi các thiệt hại phải chịu. Tuy nhiên đáp lời mòi gọi của các Giám Mục, tín hữu toàn nước đã tham gia các cuộc lạc quyên tiền bạc và vật dụng để liên đới với các nạn nhân.
Trong các thành phố lớn tại các nươc Á châu khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan Singapore, Indonesia bầu khi Giáng Sinh đương nhiên tưng bừng, nhưng vẫn mang ít nhiều tính cách tiêu thụ hưởng thụ và mua sắm quà cáp nhiều hơn là tôn giáo. Chỉ tại các tỉnh lẻ và vùng quê lễ Giáng Sinh vẫn giữ được bầu khí thiêng liêng.
** Bây giờ chúng ta sang Phi châu. Tại các nuớc như Nam Sudan, Somalia, Trung Phi và Nigeria nhiều cộng đoàn Kitô đã cử hành Lễ Giáng Sinh trong nghèo khó và lo âu. Đặc biệt tại miền bắc Nigeria nơi các phiến quân hồi cuồng tín Boko Haram đã liên tục tấn công, tàn sát tín hữu, đốt phá các nhà thờ và cơ sở Kitô, khiến cho dân chúng phải tản cư lánh nạn. Vài nhà thờ tỉnh Maiduguri đầy người tị nạn. Và Lễ Giáng Sinh đã được cử hành trong bầu khí chạy loạn ấy. Bên Somalia và Trung Phi tình hình cũng đã không lạc quan hơn.
Sau đây là bầu khí Giáng Sinh tại vài nước châu Mỹ Latinh.
Tại Argentina, các giám mục mời gọi tín hữu canh tân xác tín được Thiên Chúa yêu thương và cử hành việc loan báo hoà bình mà Chúa Giêsu đã đem đến cho nhân loại. Giáng Sinh là tiếng “có” Thiên Chúa nói với loài người để đồng hành với con người trong việc xây dựng một thế giới công bằng và huynh đệ hơn, để canh tân giớí răn yêu thương và ban cho chúng ta sự tự do là con cái Ngài, để yêu thương hết mọi người không loại trừ ai, nhất là yêu thương những người nghèo túng và cần được trợ giúp nhất. Điều phá huỷ hoà bình là trái tim con ngươì bị tội lỗi gây thương tích. Hậu qủa là các mất quân bình xã hội và kinh tế đòi hỏi một trật tự công bằng hơn trên thế giới; hậu quả là sự khinh rẻ mạng sống và quyên căn bản của con người, là tội phạm buôn bán ma quý, buôn bán người, là các khuynh hướng cuồng tín sử dụng danh Thiên Chúa để biện minh cho cái chết, thù hận khép kín với con đường hoà giải, gian tham hối lộ và không nêu gương tốt khiến cho luân lý xã hội nghèo nàn đi; hậu qủa là nền văn hoá cá nhân chủ nghĩa gây thiệt hại cho các tương quan cá nhân và cộng đoàn; nơi kiểu suy tư đề cao thành công và chiếm hữu, thay vì ưa thích sự phong phú của bản vị và các giá trị của nó. Các giám mục Argentina khích lệ tín hữu xin Chúa ban cho ơn khôn ngoan đối thoại và niềm vui của sự hy vọng không gây thất vọng.
Tại Colombia, là quốc gia có nội chiến lâu nhất thế giới vì đã kéo dài hơn 50 năm qua, tín hữu cũng nô nức mừng lễ mà không sợ bị khủng bố như mọi năm, vì phiến quân FARC tuyên bố ngưng chiến vô thời hạn. Đức cha Luis Augusto Castro Quiroga, Tổng Giám mục Tunja, Chủ tịch Hội đồng Giám mục, đã công bố thông cáo liệt kê một danh sách dài chứng tá của các nạn nhân để mọi người đừng quên nỗi khổ đau triền miên sâu xa của dân chúng. Trong buổi găp gỡ các nhân viên mục vụ của giáo phận và giới truyền thông, Đức cha khẳng định rằng tiến trình đối thoại hoà bình tại La Habana giữa chính quyền và lực lượng phiến quân FARC đã chỉ cho biết 10% nỗi khổ đau của các nạn nhân. Nhưng nhờ các chứng từ này người ta đã biết được trách nhiệm của các kẻ tội phạm. Đề cập tới việc ngưng chiến không thời hạn của lực lượng phiến quân, Đức cha nói nó là một dấu chỉ hoà bình, và sự tiến bộ của các cuộc thương thảo.
Tại Peru, trong sứ điệp Giáng Sinh các giám mục nước này đã khích lệ tín hữu chiến thắng ích kỷ, tham lam, và biết nghĩ tới tha nhân.
Sứ điệp có đoạn viết:
Giáng Sinh là thời gian đặc ân để chia sẻ với lòng hiền dịu và quảng đại, một thời gian để gieo vãi hoà bình và tha thứ. Để được như vậy cần chiến thắng cái đen tối của ích kỷ và thèm khát để nghĩ tới các nhu cầu của tha nhân và công ích trên các lợi lộc cá nhân.
Trong sứ điệp Đức cha Salvador Pignero, TGM Ayacucho, Chủ tịch HĐGM Peru, cũng đề cập tới cuộc khủng hoảng của gia đình, khiến cho ĐTC Phanxicô và các chủ chăn lo lắng. Bởi vì vấn đề nghiêm trọng nhất là sự thiếu vắng tinh yêu tỏ lộ nơi mọi thành phần gia đình từ người già cho tới trẻ em và người trẻ. Chúng ta phải đau đớn ghi nhận rằng có các trẻ em không thể chào đời vì bị khước từ quyền sống. Cái chết của các trẻ em mình ghim đầy vết đạn bắn của thù hận và báo oán xé rách con tim của chúng ta. Chúng ta buồn sầu vì nỗi khổ đau của các trẻ em sống trong các gia đình bị đốn ngã bởi nạn ly dị. Chúng ta lên tiếng thay cho các trẻ em nạn nhân của việc buôn người, của các hành động bất xứng và vô nhân, các nạn nhân vô tội phản ánh gương mặt của Chúa Giêsu Hài Đồng, mà chúng ta phải trợ giúp, giữ gìn bảo vệ và yêu thương. Các giám mục cũng không quên các gia đình Peru sống tại hải ngoại vì kiếm tìm công ăn việc làm để cải tiến cuộc sống của người thân, các công nhân, các sinh viên, giới chức chính trị và mọi người thiện chí. Các vị mời gọi toàn dân chung xây một quốc gia hoà bình, biết chú ý tới nhu cầu của những người yếu đuối nhất, để đừng có ai bị loại bỏ khỏi ơn cứu độ mà Chúa Giêsu đem đến cho chúng ta.
Tại châu Mỹ Latinh có lẽ tín hữu Cuba mừng Lễ Giáng Sinh vui nhất trong năm nay. Tin Hoa Kỳ và Cuba tái lập liên lạc ngoại giao được Tổng thống Barck Obama và Chủ tịch Raul Castro tuyên bố song song hôm 17 tháng 12 đã khiến cho người dân Cuba vui mừng đổ xô ra đường nhảy múa. Mọi người đều hy vọng rằng sau 53 năm cấm vận tình hình Cuba từ nay sẽ sáng sủa và cuộc sống sẽ thịnh vượng hơn. Kết quả này có được là nhờ các cuộc đàm phán bí mật cấp cao giữa hai nước và sư thúc đẩy khich lệ của Canada và Toà Thánh Vatican.
Người dân Cuba, từ các gia đình, công sở hay trường học, dường như đều dừng mọi công việc, cùng quây quanh chiếc tivi để theo dõi tuyên bố chính thức của Chủ tịch Raul Castro, được truyền hình trực tiếp. Chuông Đại học Geronimo trong thủ đô La Habana đã gióng lên rộn rã chào mừng biến cố này.
Việc Mỹ và Cuba bình thường hoá quan hệ có khả năng mở ra nhiều triển vọng phát triển kinh tế – xã hội với Cuba, hứa hẹn mang lại nhiều thay đổi tích cực cho đời sống của người dân ở quốc đảo này. Thánh lễ Giáng Sinh trở thành dịp tạ ơn vì các viễn tượng sáng sủa này.
** Vòng về Âu châu, có lẽ Italia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức và một số nước Đông Âu còn giữ được nhiều truyền thống Giáng Sinh nhất, trong đó có các hang đá được trưng bầy hầu như khắp nơi, ngay tại các quảng trường thành phố, nhà ga xe lửa và dĩ nhiên trong các nhà thờ và tư gia.
Tại Roma, ngoài hang đá khổng lồ ỏ Quảng trường Thánh Phêrô, tại Quảng trường Nhân Dân có cuộc triển lãm 212 hang đá nghệ thuật Italia và quốc tế.
Tuy nhiên năm nay bầu khí Giáng Sinh tại thủ đô Roma cũng kém vui vì các vụ gian tham của các giới chức chính trị hành chính nhận tiền hối lộ của các tổ chức tội phạm mafia đã gây gương mù gương xấu khiến cho ĐHY Giám quản phải tổ chức buổi canh thức cầu nguyện 22-12 tại Đền thờ Đức Bà Cả. Nỗi khổ trong tim của biết bao công dân tin vào sự hợp pháp và liêm chính, giờ đây gia tăng bầu khí mất tin tường và bi quan cộng thêm với các hậu quả nặng nề của cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính vẫn kéo dài. ĐHY xin Đức Mẹ giúp mọi người hoán cải con tim và tái dấn thân chung xây một thành phố có gương mặt nhân bản hơn, nơi phẩm giá bất khả xâm phạm của con người, công lý và tình liên đới được chia sẻ.
Tại Napoli, là thành phố có truyền thống mùng Lễ Giáng Sinh tươi vui nhất với hàng ngàn hang đá đủ kiểu đủ loại. Năm nay có cuộc triển lãm hang đá và các buổi hoà nhạc tựa đề “Bartolo Longo Thành Phố Napoli”. Ban nhạc trẻ Bartolo Longo đã khai mào truyền thống mừng lễ tại Đền thờ Đức Bà Pompei ngày 20-12 với buổi hoà nhạc Giáng Sinh với các bài hoà tấu và thánh ca cổ truyền. Năm nay ban nhạc cũng mừng 120 năm thành lập. Mục đích các buổi hoà nhạc là thông truyến sứ điệp yêu thương và hoà bình của Lễ Giáng Sinh. Để chuẩn bị tinh thần cho tín hữu, giáo xứ Nhà thờ Chính toà và nhiều giáo xứ đã tổ chức tuần cửu nhật.
Tín hữu Italia vẫn còn có thói quen tham dự Thánh lễ nửa đêm Giáng Sinh rất đông và sốt sắng.
Bên Đức, đặc biệt trong vùng Baviere, nam Đức, là vùng đông Công giáo nhất, Lễ Giáng Sinh được cử hành long trọng với các truyền thống phong phú. Năm nay 500.000 trẻ em tham gia chiến dịch hát thánh ca Giáng Sinh để làm việc thiện quyết định dành số tiền quyên được cho các trẻ em Philippines và trẻ em trên thế giới. Khẩu hiệu của chiến dịch năm nay là “Đem phước lành và là phước lành. Dinh dưỡng lành mạnh cho các trẻ em Philipines và trên thế giới”. Các em hát thánh ca trên các đường phố và tại tư gia cho tới lễ Ba Vua.
Hiện nay có 842 triệu người trên thế giới phải đói hay không đủ lương thực. Mỗi năm có 2,6 triệu trẻ em dưới 5 tuổi chết vì thiếu dinh dưỡng. Và có 162 triệu trẻ em quá nhỏ so với tuổi của các em vì thiếu dinh dưỡng. Bên cạnh đó còn có các trẻ em bị bệnh liệt kháng, hay quá nghèo không thể cắp sách đến trường.
Số tiền quyên được trong chiến dịch hát thánh ca dành để cải tiến cuộc sống của các em.
