Mối nguy hiểm từ nhiễm giun

 Mối nguy hiểm từ nhiễm giun

(Sức khỏe) – Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có từ 20-50% người VN tại các vùng khác nhau có thể bị nhiễm giun; trong đó đa phần là trẻ em, học sinh

Theo đó, tỷ lệ nhiễm giun ở khu vực phía Nam là 10 – 50%, trong khi ở miền Bắc có nơi đến hơn 80%.

Ai cũng có thể nhiễm giun

Với khoảng 20 – 40 triệu người dân nhiễm giun, Việt Nam hiện đang là nước có số người nhiễm giun đường ruột cao ở Châu Á. Ước tính hàng năm người dân Việt Nam tiêu tốn 1,5 triệu lít máu và 15 tấn lương thực để nuôi giun.

Theo Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, tình trạng môi trường sống ô nhiễm cùng với vốn kiến thức thực hành vệ sinh cá nhân đúng cách còn hạn chế nên người dân Việt Nam, đặc biệt là trẻ em dễ trở thành đối tượng của các bệnh lý nguy hiểm do nhiễm giun lâu dài như thiếu máu, thiếu sắt, suy dinh dưỡng, còi xương,… đặc biệt với trẻ em, sẽ làm tình trạng sức đề kháng của cơ thể trẻ bị giảm, tạo điều kiện cho bệnh khác phát triển hay tình trạng tắc ruột, tắc ống mật do giun.

Trẻ em tiếp xúc nhiều với các yếu tố nguy cơ

Nghiêm trọng hơn là các triệu chứng, biến chứng do các bệnh giun đường ruột, các bệnh sán lá gan, sán lá phổi, bệnh ấu trùng sán lợn gây nên, như viêm đường mật, tổn thương gan, xơ gan, tổn thương hệ thần kinh,… Với những người có đề kháng yếu có thể dẫn đến tử vong.

Các loại giun phổ biến ở Việt Nam là giun đũa, giun móc, giun kim, giun lươn. Còn các loại sán phổ biến là: sán lá gan, sán phổi, sán lợn, sán bò… Tùy theo điều kiện vệ sinh môi trường và vệ sinh cá nhân mà trẻ bị mắc bệnh hay không nên nguy cơ nhiễm giun của trẻ thành phố và nông thôn là như nhau.

Tiến sĩ Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, chia sẻ: “Ai cũng có thể bị nhiễm giun, sán nếu chăm sóc sức khỏe, giữ gìn vệ sinh, ăn uống kém. Tuy nhiên, trẻ em là đối tượng dễ nhiễm bệnh nhất vì trẻ em tiếp xúc nhiều với các yếu tố nguy cơ”.

Khoảgg 80% rau sống có nguy cơ nhiễm giun

Cũng theo TS Dương, do nhu cầu trong bữa ăn của người Việt thường tiêu thụ nhiều chất xơ có trong rau, củ quả là rất lớn. Nếu các loại rau quả này không đảm bảo vệ sinh thì nguy cơ làm tăng khả năng nhiễm giun trong cộng đồng là rất cao.

Trong khi đó, theo những nghiên cứu gần đây, hiện nay, do người trồng rau chạy theo lợi nhuận nên trong rau sống có nhiều dư lượng chất kích thích và bảo quản thực vật. Vì vậy, khoảng 80% các loại rau sống bán ở chợ có nguy cơ nhiễm khuẩn do ký sinh trùng và dư lượng thuốc trừ sâu có trong các loại rau này.

Người Việt Nam có nhu cầu sử dụng rau sống trong bữa ăn lớn

Để bảo vệ sức khỏe người dân, trước mắt, các cơ quan chức năng nên có khâu kiểm nghiệm kí sinh trùng các nguồn rau cung cấp vào thành phố; tăng cường tuyên truyền để người dân dùng rau sạch rau an toàn.

Về phía người dân, Tiến sĩ Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, khuyến cáo: Ngoài việc rửa rau kỹ, rửa nhiều lần, nên chú ý không sử dụng các nguồn rau có màu sắc, hình dáng, mùi vị lạ. Nên chọn mua rau ở các cửa hàng rau sạch, rau an toàn có kiểm nghiệm của các cơ quan chức năng nhằm đảm bảo an toàn khi sử dụng. Mặc khác, người dân nên tẩy giun định kì ít nhất 6 tháng/1 lần cho chính bản thân và cả gia đình bằng thuốc tẩy giun. Đối với trẻ em trên 1 tuổi, các phụ huynh có thể tẩy giun cho bé bằng những loại thuốc có mùi vị thơm để khuyến khích sự hợp tác của bé”.

N.Đồng

Tiến sĩ Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Sốt rét Ký sinh trùng Côn trùng Trung ương cho biết, 50% người Việt Nam tại các vùng có thể bị nhiễm giun, đa phần là trẻ em, học sinh. Tỷ lệ trẻ em nhiễm giun ở khu vực phía Nam là 10-50%, trong khi ở miền Bắc – vùng có thói quen canh tác sử dụng phân tươi bón ruộng đất khá phổ biến – thì có nơi đến hơn 80% trẻ nhiễm giun sán.

“Ước tính hằng năm người dân mất 1,5 triệu lít máu và 15 tấn lương thực để nuôi giun. Nhiễm giun gây nên những bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất, tinh thần và trí tuệ. Các triệu chứng, biểu hiện không rầm rộ như nhiều bệnh truyền nhiễm cấp tính nên dễ bị lãng quên, chưa được quan tâm“, tiến sĩ Dương nhấn mạnh.

Việc tẩy giun cần tiến hành định kỳ 6 tháng một lần cho tất cả các thành viên trong gia đình. Ảnh: Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương.

Đối với một quốc gia đang phát triển và nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới như Việt Nam, tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm lây qua đường tiêu hóa như dịch tả, dịch tiêu chảy cấp, các bệnh ký sinh trùng đường ruột là khá cao. Đặc biệt nhu cầu trong bữa ăn của người Việt thường tiêu thụ nhiều chất xơ có trong rau, củ quả là rất lớn. Nếu các loại rau quả này không đảm bảo vệ sinh, không loại trừ được các mầm bệnh sẽ là một trong những nguyên nhân làm gia tăng khả năng nhiễm bệnh về giun tại cộng đồng.

Các bệnh liên quan đến giun ký sinh gây nên nhiều tác hại như thiếu máu, thiếu vi chất, suy dinh dưỡng, gây bệnh ở gan mật, phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và tinh thần cho người bệnh, đặc biệt ở trẻ em và phụ nữ có thai. Nghiêm trọng hơn là các triệu chứng, biến chứng do bệnh giun đường ruột, bệnh sán lá gan, sán lá phổi, bệnh ấu trùng sán lợn gây lên như viêm đường mật, viêm tụy cấp, tắc ruột, tổn thương gan, xơ gan, tổn thương hệ thần kinh… Với những người có sức đề kháng yếu thì bệnh lý ngày càng xấu và thậm chí có thể dẫn đến tử vong. 

Nhằm giúp người dân có đủ kiến thức chủ động tẩy giun ít nhất 6 tháng một lần cho chính bản thân và cả gia đình bằng các thuốc tẩy giun, Viện Sốt rét Ký sinh trùng Côn trùng Trung ương đã bắt đầu chương trình “Tẩy giun cộng đồng 6116”. Để người dân dễ dàng ghi nhớ lịch tẩy giun định kỳ, chương trình đề xuất 2 ngày tẩy giun trong năm là ngày 6/1 và ngày 1/6 .

Giun có thể bị nhiễm qua đường ăn uống, bàn tay bẩn, nguồn nước không vệ sinh, sinh hoạt hàng ngày tiếp xúc trực tiếp với môi trường đất và qua cả nguồn không khí bị ô nhiễm… Do đó việc tẩy giun không nên tẩy đơn lẻ cho mỗi cá nhân mà phải tẩy giun cho cả gia đình vì khả năng tái nhiễm trứng giun từ môi trường, cộng đồng là rất cao. Đối với trẻ trên một tuổi, các phụ huynh có thể tẩy giun cho bé bằng những loại thuốc có mùi vị thơm để khuyến khích sự hợp tác của bé.

Ở những khu vực nằm trong vùng dịch tễ bệnh, vùng có tỷ lệ nhiễm và cường độ nhiễm cao giun cao, nhiễm phối hợp nhiều các loại giun đường ruột, vùng nhiễm giun móc nhiều, có thể 4 tháng tẩy giun một lần theo khuyến cáo của WHO. Ngoài ra, cần kết hợp những biện pháp chống giun thông thường như giữ gìn vệ sinh môi trường sống, chỉ ăn uống những loại thực phẩm đã được nấu chín, rửa rau dưới vòi nước sạch, không đi chân đất… 

Lê Phương