Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Nguyễn Quân cho biết như vậy trong cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 17-1. Theo ông Quân, việc lùi lịch khởi công nhà máy điện hạt nhân mới chỉ là đề xuất từ Tập đoàn Điện lực VN (EVN).

Vòng vèo, chồng chéo

Ảnh: Việt Dũng   “Để có thể có quyết định chính thức, Thủ tướng Chính phủ sẽ phải trình tại kỳ họp Quốc hội sắp tới để Quốc hội cho ý kiến” Ông Nguyễn Quân (bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ)

“Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án 2.000 tỉ đồng chi cho việc đào tạo nhân lực cho ngành hạt nhân đến năm 2020. Song cơ chế hiện nay quá bất cập khi phải vòng vèo qua Bộ GD-ĐT, rồi đề xuất kinh phí đưa sang Bộ Tài chính phê duyệt. Đào tạo nhân lực hạt nhân có thể là việc không lớn đối với Bộ GD-ĐT, nhưng là việc quan trọng với Bộ Khoa học và công nghệ” – Bộ trưởng Nguyễn Quân nói.

Ông Quân cũng cho biết: “Chúng tôi đã kiến nghị nhiều lần nên giao cho Bộ Khoa học và công nghệ, để bộ chủ động đề xuất kinh phí sang Bộ Tài chính mà chưa được. Đến thời điểm này, đề án mới chi được hơn 10 tỉ đồng”. Ông Quân cho rằng để đào tạo chuyên gia, việc đưa ra nước ngoài học tập là tất yếu vì “nếu chỉ đào tạo trong nước thì không thể làm được việc”.

Điều mà nhiều nhà khoa học quan tâm là hệ thống pháp lý hiện tại của VN chưa đủ chặt chẽ để giám sát an toàn các nhà máy điện hạt nhân. Bộ Khoa học và công nghệ cho hay bộ đang khẩn trương sửa đổi Luật năng lượng nguyên tử hiện hành với nhiều thay đổi lớn để có thể trình, ban hành vào năm 2015.

Theo ông Vương Hữu Tấn – cục trưởng Cục An toàn bức xạ (Bộ Khoa học và công nghệ), bất cập lớn hiện nay là thẩm quyền cấp phép cho nhà máy điện hạt nhân bị phân tán. Bộ Khoa học và công nghệ là nơi thẩm định, giám sát, nhưng cơ quan cấp phép vận hành lại là Bộ Công thương. “Luật sẽ được sửa theo hướng quy về một mối. Bộ Khoa học và công nghệ có trách nhiệm thẩm định an toàn thì cũng sẽ là nơi cấp phép vận hành” – ông Tấn nói.

Ngoài ra, một điểm quan trọng sẽ thay đổi trong luật là hoạt động thanh tra. Nếu như ở luật hiện hành, thanh tra phát hiện dấu hiệu mất an toàn sẽ phải báo cáo lên cấp trên, dẫn đến chậm trễ, nguy hiểm thì luật sẽ sửa theo hướng nếu phát hiện mất an toàn, thanh tra có quyền yêu cầu dừng hoạt động ngay, tránh hậu quả đáng tiếc và nghiêm trọng liên quan đến hạt nhân.

Đào tạo nhân lực từ năm 2010

Trong báo cáo tổng kết năm 2013 và triển khai nhiệm vụ năm 2014, EVN cho biết dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã và đang tiến hành các thủ tục đầu tư với tất cả dự án thành phần theo đúng tiến độ của Ban chỉ đạo nhà nước về dự án điện hạt nhân. Tuy nhiên, hiện mới hoàn thành hồ sơ lập dự án đầu tư và hồ sơ phê duyệt địa điểm dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 để trình duyệt và triển khai. Mục tiêu trong năm 2014, EVN nêu sẽ hoàn thành việc trình duyệt dự án đầu tư và chọn địa điểm nhà máy điện hạt nhân. Đồng thời sẽ triển khai thi công hệ thống đường giao thông, điện, nước thuộc dự án cơ sở hạ tầng phục vụ thi công…

Vấn đề quan trọng hàng đầu là lo vốn đầu tư cho dự án điện hạt nhân. Tại lễ tổng kết của EVN ngày 4-1, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã xác nhận việc đang bị sức ép chuẩn bị vốn cho điện hạt nhân.

Về nguồn nhân lực, theo báo cáo của EVN, tập đoàn này có riêng một đề án đã trình Thủ tướng về “Đào tạo nguồn nhân lực cho các dự án nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận”. EVN cũng đã trình Bộ GD-ĐT kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực cho dự án điện hạt nhân thực hiện năm 2013. Theo đó, cử 38 sinh viên đi đào tạo kỹ sư điện hạt nhân tại Nga, chọn 16 ứng viên để chuẩn bị đào tạo lực lượng cán bộ nòng cốt cho dự án điện Ninh Thuận 2.

Theo EVN, mỗi nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận có khoảng 1.100 người với cơ cấu trình độ đại học (442 người), cao đẳng nghề (461 người) và lao động phổ thông (197 người). Từ năm 2010, EVN đã chủ động gửi người đi đào tạo tại Nga, Nhật Bản, CH Czech, Pháp và tổng số người được cử đi đã lên đến hàng trăm…

NHÓM PV