Chúa nhật II MC – C: Cuộc biến đổi thiêng liêng
Vào tuần II Mùa Chay, Giáo Hội giới thiệu cho chúng ta cuộc biến đổi thiêng liêng qua việc biến hình của Đức Giêsu để mời gọi chúng ta biết phải làm gì biến đổi đời mình cho tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn, tràn đầy sự sống hơn.
Cuộc biến đổi thiêng liêng
Hành Khất Kitô
Vào tuần II Mùa Chay, sau cuộc chiến đấu thiêng liêng với ma quỷ, Giáo Hội giới thiệu cho chúng ta cuộc biến đổi thiêng liêng qua việc biến hình của Đức Giêsu. Thánh Phaolô trong bài đọc II hôm nay cũng nhắc nhở ta rằng: “Đức Giêsu Kitô, Người có quyền năng khắc phục muôn loài, sẽ dùng quyền năng tấy mà biến đổi thân xác yếu hèn cùa chúng ta nên giống thân xác vinh hiển của Người” (x. Pl 3,17-4,1). Bài Sách Sáng Thế (x. St 15,5-12) còn mở rộng hơn để thấy cuộc biến đổi không phải chỉ liên quan đến từng cá nhân, nhưng liên quan đến cả một dân tộc khi Chúa cho Abraham thấy con cháu của ông trở thành Dân Thiên Chúa đông đúc như sao trên trời.
Vì thế, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu biến đổi là gì và dựa trên những điều kiện nào để có thể biến đổi chính mình cũng như dân tộc Việt Nam.
1. Biến đổi là gì?
Biến đổi không phải chỉ là thay đổi. Thay đổi là thay cái này bằng cái khác. Thí dụ: thay cái áo màu trắng bằng áo màu xanh hay thay ý tưởng này bằng ý tưởng khác, hoặc trở nên khác trước. Thí dụ: cảnh vật đổi thay: trước là ruộng nay là nhà.
Biến đổi – hoặc biến hoá – hay tiến hoá: có nghĩa là thay đổi thành khác trước, đổi sang trạng thái hay hình thức khác nhưng bản chất vẫn là chính vật ấy hay người ấy. Thí dụ: con sâu biến đổi, tiến hoá thành con bướm.
Biến đổi là một tiến trình đi từ thấp lên cao, từ tình trạng tầm thường, yếu đuối, khốn khổ, tạm thời sang tình trạng phi thường, mạnh mẽ, tốt đẹp, hạnh phúc, vĩnh hằng. Biến đổi phải đi theo chiều hướng tốt hơn hoặc tốt đẹp mãi mãi.
Con người cũng như muôn vật đều muốn biến đổi theo chiều hướng đó vì Thiên Chúa mong muốn như thế cho muôn loài thọ tạo khi dựng nên chúng và ban muôn ân phúc để giúp chúng hoàn thành tiến trình biến đổi nên giống như Ngài, nhất là khi cho Con Một Ngài là Đức Giêsu nêu gương biến đổi cho muôn loài.
2. Việc biến đổi và khó biến đổi trong đời sống con người
2.1. Việc biến đổi trong đời sống
Mỗi người chúng ta cảm nhận được sự thay đổi trong đời sống, nhưng có thể chưa thấy được sự biến đổi.
Chúng ta thấy mình mỗi ngày một già đi, yếu đi, xấu đi và đến một lúc nào đó tiến đến cái chết. Đó là một sự thay đổi có thể nói là bi quan.Nhìn vào một cây hoa ta thấy nó lớn lên, trổ bông tươi đẹp, ta tưởng đó là biến đổi, nhưng rồi lại thấy nó tàn tạ, khô héo, chết đi. Đó chỉ là thay đổi làm cho ta thất vọng.
Đôi khi ta nói cuộc sống này với cái chết chỉ thay đổi chứ không mất đi. Nói như thế là đúng, nhưng chưa diễn tả được chiều hướng biến đổi làm cho con người và vạn vật được chia sẻ sự sống tốt đẹp vĩnh hằng của Thiên Chúa.
2.2. Cuộc sống của con người
Trong đời sống hoạt động, nhiều khi ta không biến đổi, nhưng lại tạo nên một nếp sống, do làm đi làm lại nhiều lần một hành động, lâu dần thành thói quen, rồi hình thành nên cá tính của một con người hay của nhiều con người để trở thành bản sắc của một cộng đồng dân tộc, khiến cho người ta khó biến đổi để trở nên tốt hơn, tiến bộ hơn.
Thí dụ: ta có thói quen thức dậy lúc 4 giờ sáng, dù không có ai đánh thức hay đồng hồ báo thức. Có người quen hút thuốc, uống cà phê, uống trà lâu dần thành nghiện không bỏ được. Có người có thói quen chơi game, xem phim đồi truỵ, cứ bật máy vi tính lên là đưa những hình ảnh hỗn loạn, dâm đãng, bạo lực, ma quái vào trong tâm trí, khiến tinh thần mê muội, chìm đắm trong đam mê mà không thể thay đổi dù biết chúng rất tai hại.
Về phương diện khoa học, chúng ta đã biết thí nghiệm về phản xạ có điều kiện của Pavlov với con chó – đĩa thịt – tiếng chuông. Cứ mỗi lần đánh tiếng chuông thấy đĩa thịt thì con chó tiết ra dịch vị trong dạ dày. Dần dần bớt các lần đưa đĩa thịt nhưng vẫn đánh đều tiếng chuông, con chó vẫn tiết ra dịch vị. Đến lúc không cần thấy đĩa thịt, chỉ nghe tiếng chuông, con chó vẫn tiết dịch vị thì người ta đã tạo nên một thói quen cho con chó. Định luật này áp dụng cho con người: nếu cứ lặp đi lặp lại mãi một hành động sẽ tạo thành một thói quen, thành cá tính hay bản sắc rất khó thay đổi.
Sau hơn 10 thế kỷ bị người Tàu đô hộ dân tộc Việt Nam đã hình thành nên bản sắc dân tộc gồm một số tính tốt như kiên nhẫn, biết chịu đựng, chia sẻ đùm bọc lẫn nhau nhưng cũng có những khuyết điểm tại hại như nghi ngờ, làm việc cầm chừng, lười biếng, tham lam, lấy cắp của công, phá hoại tài sản công cộng bắt nguồn từ thái độ chống đối kẻ thù. Chúng ta rất khó sửa đổi bản sắc ấy trong đời sống cá nhân cũng như đời sống cộng đồng nếu không có nhận thức mới, sự tập luyện để tạo thành thói quen mới và cần cả niềm tin vào Chúa Trời để cải tiến con người.
3. Những điều kiện để biến đổi
Muốn biến đổi để trở thành hình ảnh sáng láng tươi đẹp của Chúa Giêsu, chúng ta cần những điều kiện gì?
3.1. Cùng đi lên núi với Đức Giêsu
Bài Tin Mừng kể cho ta nghe chính Đức Giêsu đưa 3 môn đệ thân tín là Phêrô, Gioan, Giacôbê lên núi biến hình. Trong cuộc thay đổi đời ta, Đức Giêsu luôn chủ động vì Người “yêu ta cho đến cùng” và muốn cho ta được chia sẻ ân phúc và vinh quang của Người. Đức Giêsu là con đường dẫn đến sự thật và sự sống nên mỗi người chúng ta trước hết cần ý thức về sự thật, giá trị sự sống thì mới có thể biến đổi.
Rất nhiều khi người ta không nhận ra được sự thật của vạn vật cũng như của đời mình nên họ tiếp tục dồn tất cả sức lực và tâm huyết để kiếm tìm tiền của, danh lợi ở trần thế như ta thấy thánh Phaolô nhắc ở bài đọc II: “Có nhiều người sống đối nghịch với Đức Giêsu. Chung cục là họ sẽ phải hư vong. Chúa họ thờ là cái bụng…Họ chỉ nghĩ đến chuyện thế gian” (Pl 3,18-19). Thí dụ: có những bạn trẻ không nhận ra sự thật chết chóc của heroin mà chỉ thấy nó mang lại sảng khoái; hoặc biết nó tai hại, nhưng tai hại này chẳng đáng so với cảm giác sung sướng nó mang đến. Vì thế, họ chìm sâu vào thói quen nghiện ngập. Họ cần phải gặp được sự thật là Đức Giêsu để Người dẫn họ lên núi.
Lên núi với Đức Giêsu không phải là chúng ta leo trèo ở một địa điểm vật chất bên ngoài. Núi tượng trưng cho những gì thanh cao, tốt đẹp vì chúng ta leo lên núi cao để thở hít không khí trong lành, nhìn được trời cao, biển rộng, phong cảnh ngút ngàn, không còn bị trói buộc trong căn phòng đóng kín, tầm mắt không bị giới hạn trong môi trường nhỏ hẹp. Tất cả những gì tốt đẹp trong cuộc đời của Chúa Giêsu đều diễn ra ở trên núi: núi rao giảng Tám mối phúc, núi cầu nguyện, núi chịu đau khổ, núi chịu chết, núi biến hình, núi thăng thiên. Vì thế, Chúa Giêsu luôn mời gọi chúng ta hướng về những gì cao thượng hơn, vượt lên chính mình để gắn bó mật thiết với Người. Người sẽ đưa ta vào trong đám mây sáng láng để kết hợp với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần, cảm nghiệm được những mầu nhiệm thần bí của Thiên Chúa. Nếu chỉ chiều theo những gì tầm thường, thấp hèn, nhỏ bé, hẹp hòi, ta khó có thể thoát khỏi những gì đang trói buộc ta, làm ta mê muội khiến không thay đổi được chính mình.
3.2. Cầu nguyện
Chính khi Chúa Giêsu cầu nguyện, khuôn mặt của Người đổi khác và y phục của Người trở nên trắng tinh chói loà. Đây là điểm ghi chú đặc biệt của thánh Luca: “Đang lúc Người cầu nguyện, dung mạo Người biến đổi” (Lc 9,28). Chúa Giêsu cầu nguyện để dẫn các môn đệ và chúng ta đi vào trong sự thân mật với Thiên Chúa Cha, đưa con người trở về nguồn của chân thiện mỹ, của sự sống vĩnh hằng, của hạnh phúc vô biên, của quyền năng vô tận. Chỉ khi trở về được với Nguồn đó, chúng ta mới biến đổi con người tạm thời, hèn yếu, sai lầm, tội lỗi, vô thường, giới hạn, bất lực này dần dần giống với Thiên Chúa.
Lúc đó con người hay dung mạo ta cũng như những vật chất gắn bó với ta mới toả sáng như Chúa Giêsu. Sự toả sáng không phải đến từ bên ngoài rồi biểu lộ trên khuôn mặt như Moisê tiếp xúc với Thiên Chúa trên núi (x. Xã hội 34,29-35), nhưng từ bên trong vì chúng ta trở thành thân thể mầu nhiệm của Chúa Giêsu. Người chính là “ánh sáng bởi ánh sáng, Thiên Chúa thật bởi Thiên Chúa thật”. Sự biến đổi đó mới thật sự trọn vẹn và bền vững lâu dài. Đây cũng là dịp để chúng ta hỏi xem mình đã cầu nguyện như thế nào và đã toả sáng khi cầu nguyện chưa?
3.3. Gắn bó với Chúa Giêsu trong cuộc xuất hành của đời mình
Chúa Giêsu là hiện thân của Thiên Chúa, của sự thật, tình yêu, ân phúc. Gắn bó với Chúa Giêsu thì chúng ta mới có thể thay đổi và biến đổi được chính mình, vượt lên trên những gì tầm thường yếu đuối hằng ngày của mình để cảm nghiệm được nguồn hạnh phúc và ở mãi trong hạnh phúc đó giống như Phêrô: “Thưa Thầy chúng con ở đây thật là hay. Chúng con xin dựng ba cái lều…” (Lc 9,33). Phêrô không biết mình đang nói gì. Ông mê mẩn trong hạnh phúc. Ông không để ý rằng Chúa Giêsu đang nói với ông Môsê và Êlia về cuộc xuất hành mà Người hoàn thành tại Giêrusalem, về cuộc vượt qua với cái chết nhục nhã trên thập giá đi sau sự phục sinh vinh quang như kết quả của việc biến đổi thiêng liêng. Ông cần phải xuống núi cùng với Chúa Giêsu để thực hiện cuộc xuất hành này.
Chúa Giêsu chính là Lều Thánh, Lều Hội Ngộ mà Dân Do Thái đã từng cảm nghiệm về sự hiện diện sống động đầy yêu thương che chở của Thiên Chúa trong hành trình ở sa mạc (x. Lv 23,43). Đám mây sáng đã bao phủ lều Hội Ngộ, bây giờ trong cuộc biến hình, cũng bao phủ Chúa Giêsu và các người hiện diện, và từ đám mây có tiếng phán rằng: “Đây là Con Ta, người được ta tuyển chọn, hãy vâng nghe lời Người”. Gắn bó với Chúa Giêsu không phải chỉ trong vinh quang mà theo Người trong suốt cuộc đời, dám chấp nhận hy sinh cả mạng sống của mình. Chính khi chúng ta dám chấp nhận hy sinh trọn vẹn như vậy, chúng ta mới biến đổi trọn vẹn để mang lấy thân xác sáng láng vinh hiển của Chúa Giêsu phục sinh.
Lời kết
Đó là những lời mời gọi của Giáo Hội để chúng ta biết phải biết làm gì biến đổi đời mình cho tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn, tràn đầy sự sống hơn. Từ việc chúng ta cùng đi với Chúa Giêsu lên núi cao, đến việc cầu nguyện để trở về với nguồn sống là Thiên Chúa và gắn bó với Chúa Giêsu trong cuộc xuất hành của đời mình, chúng ta mới thấy công việc và con đường biến đổi của chúng ta không phải một ngày, một giây lát nhưng là cả cuộc đời. Mỗi khi chúng ta cố gắng như thế, chúng ta đều cảm nghiệm được sự biến đổi, hạnh phúc mà Chúa Giêsu chia sẻ cho các môn đệ trên núi hôm nay để trở thành hình ảnh sống động của Người trong Giáo Hội cũng như cho dân tộc Việt Nam mà chúng ta đang mong ước mỗi ngày một hùng mạnh hơn, tốt đẹp hơn, cao quý hơn./.
